پاسخ خودآزمایی‌های ادبیات فارسی۳ انسانی‏

پاسخ خودآزمایی‌های ادبیات فارسی۳ انسانی

پاسخ خودآزمایی‌های ادبیات فارسی۳ انسانی

صفحه ۵

۱- یتیمی که ناکرده قرآن درست کتب خانه چند ملت بشست

۲- معراج

۳- چون حرام امن الهی است و حریم و پناهگاه پناه آورندگان است و در آنجا هیچ گونه آزادی بر هیچ موجودی روانیست

۴- بزرگ داشت

۵= علمای قدیم اعتقاد داشتند که عطارد دبیر و نویسنده ی فلک است شاعر نیز مطابق این اعتقاد به عطارد دوات و قلم نسبت داده است.

۶- ستارگان

۷- کسی با او نه و او با همه کس نماند هیچ کس او ماند و بس .

صفحه ۱۳:

۱- با آشیل در حماسه یونان ، زیگفرید در حماسه­ی آلمان و بالدر در حماسه شمال اروپا ، هرجهار شخصیت روئین تنانی هسند که از نقطه خاصی از بدن آسیب پذیرند

۲- اولا اسفندیار شاهزاده­ای مقدس و ایرانی است ثانیا نتیجه­ی این جنگ در هر صورت پایان خوشی برای رستم ندارد.کشتن اسفندیارشوم است.

۳- فرمان بستن دست پهلوانی که مرتکب هیچ گناهی نشده توجیه منطقی ندارد .

۴- خیر چون مصلحت اندیشی که با خفت وخواری همراه باشد، پذیرفتنی نیست وبسته شدن دست پهلوان با آیین پهلوانی مغایرت دارد.

۵- برای نمک­گیر کردن اسفندیار (ایرانیان قدیم هرگاه دو نفر سر یک سفره­ غذا بخورند ناخواسته بین آنها نوعی عهد و پیمان ابجاد می­گردد، و نگه نداشتن حرمت نان و نمک نوعی ناجوانمردی محسوب می شده است) چون اسفندیار قصد جدی برای جنگ دارد، دعوت رستم را رد می­کند.

۶-آغاز درس، توصیفات و انتخاب الفاظ در ابتدای داستان طوری است که خواننده از همان آغاز جریان کلی آن را که مرگ اسفندیار است، درک می­کند.

صفحه ۱۷

۱- چون پافشاری او در مورد منصرف کردن اسفندیار بی­ثمر است. بنابراین برای حفظ آبرو و حیثیت پهلوانی خود ناگزیر تن به جنگ می­دهد.

۲- ابتدا تلاش کرد تا رستم را متقاعد کند که جنگ را نپذیرد و هنگامی که رستم را درگیر جنگ دید به او کمک کرد .

۳- پذیرفتن بند خلاف آیین پهلوانی است، اگر رستم دست به بند می­داد اعتبار و حیثیت جهان پهلوانی خود را از دست می­داد.

۴- بپیچم = پافشاری میکنم ، اصرار می کنم . بپیچاند = منصرف شود، برگرداند. ( سر پیچاندن کنایه از منصرف شدن است)

۵- تراژدی داستان را بالا می برد و همچنین اسفندیار را در جنگ مصمم­تر می­کند .

۶- ساده دلی که فقط پیک پدر بود. (البته با توجه با اشارات اندک به بهمن در این داستان تحلیل آن نیز ناممکن است، برای تحلیل آن باید به اصل داستان رجوع کرد)

۷- چون اسفندیار در هفت خوان جفت او را کشته بود.

۸- خروش آمد از باره ی هر دو مرد تو گفتی بدرید دشت نبرد

کمان برگرفتند و تیر خدنگ ببردند از روی خورشید رنگ .

صفحه ی ۲۴

۱- تحقیق در مورد دزدان و کشف و شناسایی اموال دزدی

۲- باخونسردی و تدبیربرخورد کرد.

۳- دانای کل یا سوم شخص مفرد. درون مایه: چاره اندیشی

۴- برخورد بازرگان با پاسبان در مورد سرقت اموالش و حدس دشوار او که دزد مغازه چه کسی است.

۵- تحقیق دانش آموزی

۶- سمک عیار ، هزار و یک شب، رستم نامه و . . .

صفحه ۳۸

- ۱-کمی لغات عربی ، کوتاهی جملات : سزاست که خدمتش کنند ، آوردن نشانه­ی مفعولی “مر……. را” : نمرود مر ندیمان را گفت .

۲- آوردن «ب» زایدآغاز فعل های ماضی بنشست ، بیاورند ، بگفت – آوردن واژه هایی مانند مر اندر ، منجنیق تپش .

۳- شکوه و آبرو و قدرتشان ازبین می­رود .

۴- پاره کردن درمعنی شکستن . فرمودند معنی فرمان دادن . در ایمن درمعنی مطمئن .

۵- کاووس شاه .

۶- حافظ از خدا می خواهد که آتش عشق درونی او را نیز سرد کند همچنان که آتش را بر ابراهیم سرد کرد. آرایه­ی شاخص بیت نیز تلمیح است.

صفحه ۴۸

۱- الف ) در مورد خواجه (خواجه احمد حسن میمندی ) هیچ قصد بدی نداشته­ام و خویشاوندان او را نیز مورد لطف و توجه قرار داده­ام .

ب ) از نعمت های جهان بهره برده­ام و کارهای زیادی انجام داده­ام ( پست ومقام­هایی داشتم )

ج) همه­ی عوامل دشمنی و ستیز برای کسب ثروت بی ارزش دنیوی را کنار گذاشتند.

د) به پاسخ آن کارهایی که انجام داده ، گرفتار شده است .

۲- توصیف ظاهر حسنک ، برخورد حسنک بابوسهل زوزنی .

۳- توصیف جزئیات ، فضا سازی ، ایجاز و اطناب به جا .

۴- لا تبدیل لخلق الله – اگر امروز اجل رسیده است، کس باز نتواند داشت که بردار کشند یا جزدار که بزرگتر از حسین علی نی ام.

۵- توصیف بوسهل ( خلق و خوی و کردار او ) ، توصیف وضع ظاهری و لباس های حسنک

۶- بیانگر نارضایتی مردم از اعدام حسنک است که مأموران حکومت ناچار می شوند افراد رند و اوباش را برای سنگ زدن اجیر کنند.

صفحه ۵۶

۱- الف )چه نظری داری درمورد این که ملک گوشه نشینی اختیار کرده و حرکت و شادمانی را رها کرده است ؟

ب) پشتیبان سپاه من بود باعث رنج و آزار دشمنان و موجب زینت و زیبایی دوستان بود .

ج) هرکسی که اندیشه ای ضعیف وناتوان دارد ، از مقام بالا به مرتبه پست و بی ارزش گرایش پیدامی کند .

د) قناعت نشانه پست همتی وکمی جوانمردی است .

۲- کاربرد گسترده­ی صورخیال ، غلبه توصیف بر خبر .کاربرد مترادفات،

۳- نکوهش مسائلی چون: دهان بینی، سخن چینی و تصمیم گیری ناآگاهانه بر اساس اطلاعات غلط.

۴- گاو نماد موجودی صادق و درستکار ، شیر نماد حاکم ساده لوح و زود باور ، دمنه نماد انسان جاه طلبی و دو به هم زنی که برای رسیدن به هدف خود دست به هر کاری می زند و کلیله نماد موجودی عاقل و آینده نگر .

۵- هرکه را همت او طعمه است ، در زمره بهایم معدود گردد، چون سگ گرسنه که به استخوانی شاد شود و به پاره ای نان خشنود گردد.

خدمت کار سلطان در خوت وحیرت همچو خانه مار و هم خوابه ی شیر است ، که اگر چه مار خفته و شیر نهفته باشد . دردیده ی دشمنان خار وبر روی دوستان خال .

۶- گرم شکمی = حریص بودن برباد نشاندن = تحریک کردن، مغرور و فریفته ساختن .

۷- رنج نفس شیر و سمت نقض عهد و هلاک گاو و هدر شدن خون او .

صفحه ۶۱

۱- با گریه کردن دلم را نرم می کردم (اشک می ریختم و دلم را تحت تأثیر قرار داده و نرم می کردم) – تصمیم گرفتیم که برگردیم.

۲- ( نشاید، نپاید ) – ( برد، رود ) – (انیس ، جلیس )

۳- پایداری کتاب ، بهره بردن متکلمان از آن ، افزودن بلاغت نویسندگان.

۴- هرچه نپاید ، دلبستگی را نشاید – گل همی پنج روزو شش باشد- زبان بریده به کنجی نشسته صم بکم .

۵- کاربرد سجع: یکی از دوستان که در کجاوه انیس من بودی و در حجره جلیس ایجاز: هرچه نپاید ، دلبستگی را نشاید

صفحه ی۶۸

۱ –تا جهان جفا را پیشه همی کند تو صابری را عادت همی کن

۲- ستایش پیامبر و یارانش مورد پسند اوست اما ستایش صاحبان قدرت را نکوهش می کند.

۳- لف ونشر

صفحه ی ۷۲

۱- عراقی خود خواهان درد عشق است به این امید که خداوند درمان درد او بشود اما باباطاهر تسلیم محض ارده­ی معشوق است وخواهان چیزی است که خداوند برایش مقدر کند.

۲-چه باک آید ز کس آن را که او را نگهدار ونگهبا نش تو باشی .

۳-در”دامان کشیدن” ایهام وجود دارد: ۱- دوری کردن، پرهیز کردن ۲- مانع شدن

۴-سرکشی

۵-تشبیه اشک به طوفان (گرد غم نیز اضافه­ی تشبیهی است)

صفحه ی۸۰

۱-تکرار واژه­ی درد در بیت ۵و۶

۲-دردورازتو،ایهام وجوددارد،الف: دردوری وهجران تو ب : از تو دورباد.

۳-بیت آخر

۴-ایهام (محکم به معنی استوار و پابرجا ۲- قسمی از آیات قرآن در مقابل متشابه)

۵- شهیدشدن حضرت عباس وقطعه قطعه شدن بدن اوباعث آشکار شدن راز وفاداری و از خودگذشتگی اوشد .

۶-ماه ، آسمان ، نور/ کوه ، کمر/

صفحه ی۸۴

۱- مقصود شاعر این است که گل های طبیعت در مقابل سرخی خون شهیدان احساس شرم می کنند.

۲- انّ مع العسر یسرا

۳- بیت سوم

۴- به دلیل اینکه مردم چون کویر هستند ونشانی ازرویش درآن­ها نیست؛ ازپشیمانی باورهای لطیفم سوخته است

۵- جهان

صفحه ی۸۸

۱- طبیعت سرسبز

۲- بیت چهارم

۳- نماد عبودیت، خضوع وفروتنی در برابر معبود است.

۴- صخره : نماد استواری و مقاومت است و دریا نماد تلاطم و خروش

۵- حتی نبرد و رزم شما هم همراه با عشق است (عشق به معبود خود را در میدان جنگ هم فراموش نمی کنید) هنگامی که داستان رزمی و حماسی به صورت عاشقانه پایان یابد زیباتر می شود.

۶- بیت ششم

صفحه ۹۹

۱- با وجود اینکه {آن کتیبه} شکسته است ارزشش از صدهزار کتیبه­ی سالم بیشتر است. جمله­ی مشهور : از اسب افتاده او نز اصل

۲- چون نامش را از روستای بسطام که نزدیک آنجاست گرفته اند .

۳و ۴ – به عهده ی دانش آموز

۵- خسی در میقات اثر جلال آل احمد، پرستو در قاف اثر علیرضا قزوه

صفحه ۱۰۵

- چون معتقد است که مدرس باید جدی­تر صحبت کند و به جای قیافه­ی ظاهری رضاخان از اعمال و کردارش انتقاد کند.

۲- معتقد است که نگاه امام خمینی تند و خشم آگین است و نگاه برادرش آرام ومتین

۳- انتقاد صریح، تفکر، ظلم ستیزی

۴- سوم شخص یا دانای کل

۵- عشق و سلطنت (یا: فتوحات کورش کبیر) اثر شیخ موسی کبودرآهنگی، مانی نقاش اثر صنعتی زاده کرمانی، نادرشاه اثر رحیم زاده صفوی

صفحه ۱۰۹

۱- محدود بودن اندیشه انسان از درک عالم عرفان

۲- اصحاب صفه جمعی از صحابه ی پیامبر بودند که همراه او به مدینه هجرت کرده بودند و در سکوهای مسجد زندگی می­کردند. تابعین هم کسانی بودند که خود پیامبر را ندیدند اما صحابه ی او را دیدند.

۳- خال، لب، چشم

صفحه ۱۱۲

۱- مؤمن در نماز خود به معراج الهی می رود و جز خداوند هیچ نمی بیند حتی وجود مادی خود را هم فراموش می کند.

۲- وقتی که جمال حضرت یوسف که نمونه ای از جمال ذات باری تعالی است ، انسانها (زن ها) را آن گونه شیفته و سرمست می کند ، عجیب نیست که دیدار ذات حق تعالی حضرت علی را این گونه سرمست و از خود بی خود می کند .

۳- به عهده­ی دانش آموز است

۴- اقوال نیک ، افعال نیک ، اخلاق نیک و معارف

۵- پس به حقیقت می­دانیم که مشاهده­ی دل وضمیر علی (ع) شکوه وزیبایی وبزرگی خداوندرا بیش­ترازمشاهده­ی زنان بیگا نه اززیبایی­های یوسف بود.پس وقتی زنان از مشاهده­ی زیبایی یوسف چنین ازخودبی­خودشدندوازدرد خودخبرنداشتند بسیارطبیعی است که علی ازدیدن زیبایی خدا چنین شودوعجیب نیست.

صفحه ۱۱۵

۱٫ همه سرگشته و یک جز از ایشان برون ننهاده پا از حد امکان / اگریک ذره رابرگیری ازجای خلل یابدهمه عالم سراپای

۲- هردو

۳- بیت اول

۴- بیت ششم

۵- چون همه ی اجزای جهان مانند آینه منعکس کننده ی جمال معبود ازلی است .

۶- بیت چهار و هفت و هشت

۷- غنایی

۸- بیت نهم

صفحه ۱۲۷

۱- دریا : حقیقت مطلق (حق ) شبنم: بهشت.

۲- تحقیق دانش آموزی

۳- مبین این مطلب است که آن ها سالک واقعی نیستند.

۴- هدهد نماد رهنما و رهبر است . دریا و خشکی نماد سختی راه عشق است . سیمرغ نماد حقیقت مطلق است . بازشکاری نماد انسان های جاه طلب و مقام طلب است .

صفحه ۱۳۲

۱- الف: انسان باید مواظب کلام و سخن خود باشد و به جا و شایسته سخن گوید: عالمی را یک سخن ویران کند روبهان مرده را شیران کند ب:باید تا جای ممکن از بردن پیام های بد و آزار دهنده پرهیز کرد: من چرا پیغام خامی از گزاف بردم از بی دانشی و از گزاف (سعدی گوید: سخنی که دانی دلی آزارد تو خاموش تا دیگری آرد) ج: پند گرفتن از حوادث مختلف: خواجه با خود گفت کاین پند من است راه او گیرم که این ره روشن است

۲- ای حیات عاشقان در مردگی دل نیابی جز که در دل بردگی

۳-به جای توجه به ظاهر سخن و الفاظ شعر باید به دیدار معشوق توجه کرد

۴- طوطی : نماد جان پاک ومجرد . قفس : نماد تن . هندوستان : نماد عشق و عرفان

۵- عطار داستان را بیان کرده بدون افزودن مطلبی به آن در حالی که مولانا درلابه لای کلام گریز به عرفان زده و داستان را به مسایل عرفانی کشانده شاید به همین دلیل است که عطار این داستان را در حدود ۳۰ بیت بیان کرده ولی مولانا آن را در ۳۶۷ بیت در دفتر اول آورده است .

۶- بی توجه شدن به مقام دنیوی، مردن ، مورد توجه واقع نشدن .

صفحه ۱۳۹

۱- زاهد و پادشاه = مذمت زهد ریایی ، بادنجان بورانی = تملق و چاپلوسی خلعت خاص: درمورد عنایت شاهانه به بیانی طنزآمیز دوستان شیطان: مذمت سوگند دروغ و سخن دروغ شمار عاقلان : طنزی است که بیانگر این است که انسان های نادان بیش تر از دانایان هستند عسل قاتل: زیرک بودن و برخورد آگاهانه با کسی که به انسان نیرنگ می زند .

۲- بیت ۵

۳- بیت ۴

صفحه :

۱- جزء دروس حذفی است.

۲- به برکت این افسون نه کسی می توانست مرا ببیند و نه در مورد من تصور بدی کند .

۳- جزء دروس حذفی است.

۴- جزء دروس حذفی است.

۵- جزء دروس حذفی است.

۶- چون در راه عشق بی پایان به خدا زندگی و هستی خود را از دست داده اند .

صفحه ۱۵۸

۱و۲و جزء دروس حذفی است.

۳- واژه­ی بهمن ایهام تناسب دارد( بهمن در جمله به معنی سقوط برف­های انبوه زمستانی است اما به معنی بهمن پسر اسفندیار با واژه­ی زال تناسب دارد) ۲- تشبیه بهمن به زال زر

۴- با تشبیه آن به میهمانی که سکونتش طولانی شده وباعث خسته شدن میزبان می شود

۵- بیت دوازدهم و نوزدهم و بیستم

۶- آه غم انگیز

صفحه ۱۶۰

۱- سنگ : نماد انسانهای بی روح و متحجّر و مغرور هست که دچار دگرگونی اندیشه نمی شود. خاک : نماد انسان های پویا و فعال و فروتن .

۲- داشتن نگرش عمیق و دیدی وسیع و آموختن پند و درس از طبیعت

۳- تشخیص در خاک /، تشخیص در مهر/ و همچنین ایهام در مهر/ استعاره از نوع تشخیص در سینه خاک/ . شکافته شدن زهره­ کنایه از ترسیدن