400نکته و سوال ادبیات

ادبیات فارسی نکته 1 تا 480

نکته 1:

قافیه واژه ای است عربی که از قفا گرفته شده و واژه های قافیه ، واژه هائی است که حرف یـا حروف قافیه در آخر آنها مشترک باشد و از پس اجزای شعر درآید

پرسش 1:
با توجه به بیت :
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدارا
که به ماسوی فکندی همه سایه هما را
کدام گزینه درست است ؟
1) قافیه = خدارا – هما را
2) قافیه = را - را
3) قافیه = خدا – هما
4) ردیف = خدا – هما
پرسش 2: آوردن قافیه در شعر ........است ولی آوردن ردیف ............است .
1) اختیاری – اختیاری
2)اجباری – اختیاری
3) اجباری – اجباری
4) اختیاری – اجباری
نکته 2 :
به آخرین حرف اصلی کلمه قافیه حرف ( روی ) می گویند . حرف روی یک حرف است و با حذف آن قافیه معنی اصلی خود را از دست میدهد .

پرسش 1:
اگر دو کلمه ی :” گستانم و فراوانَم“ با هم قافیه شوند حرف روی کدام است ؟
1) م
2) َ م
3) ن
4) نَم
پرسش 2:
در دو واژه ی :” خدائی – راهنمائی “ حرف روی درمصراع اول چندمین حرف هجاست ؟
1) اولین حرف هجای اول
2) اولین حرف هجای دوم
3) دومین حرف هجای اول
4) دومین حرف هجای دوم
نکته 3 :
ردیف : کلمه یا کلماتی است که پس از قافیه عینا مثل هم ( هم از نظر تلفظ و هم از نظر معنی ) تکرار شود .

پرسش 1:
با توجه به بیت :
بیا تا مونس هم یار هم غمخوار هم باشیم
انیس جان غم فرسوده ی بیمار هم باشیم
کدام گزینه درست است ؟
1) هم باشیم = ردیف
2) ارهم باشیم = ردیف
3) غمخوار هم ، بیمار هم = قافیه
4) هم باشیم = قافیه
پرسش 2:
به شعر دارای ردیف .......و به شعر دارای قافیه ........می گویند .
1) مقفّا – مقفّا
2) مرّدف – مرّدف
3) مرّدف – مقفّا
4) مقفّا – مرّدف
نکته 4 :
چنانچه دو کلمه از مصراع اول با دو کلمه از مصراع دوم با هم قافیه شوند به آن ” ذوقافتین “ می گویند .
پرسش 1:
در بیت :
آتش است این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد نیست باد
قافیه کدام است ؟

1) باد ، باد
2) نیست ، نیست
3) قافیه ندارد
4) نیست باد، نیست باد

پرسش 2:
در ” ذوقافیتین “ قافیه ی اصلی کدام است؟ 1) قافیه ی اول
2) قافیه ی دوم
3) هر دو واژه قافیه اصلی هستند
4) قافیه ی اول و دوم

نکته 5 :
چنانچه کلمه یا کلماتی قبل از قافیه عینا مثل هم ( هم از نظر تلفظ و هم معنی ) تکرار شود ” حاجب “ نامیده می شود .

پرسش 1:
در بیت :
آتش عشق است کاندر نی فتاد
جوشش عشق است کاندر می فتاد
حاجب کدام است ؟

1) کاندر – کاندر
2) است کاندر – است کاندر
3) کاندر نی – کاندر نی
4) عشق است کاندر – عشق است کاندر

پرسش 2:
اگر کلمه یا کلماتی بین ذوقافیتین قرار گیرد و از نظر تلفظ و معنی مثل هم باشد چه نامیده می شود ؟
1) ردیف
2) حاجب
3) قافیه
4) جزو قافیه است

نکته 6 :
چنانچه شاعر قصد و غرض خود را فقط در یک بیت بیان کند به آن ” تک بیت ، بیت مفرد یا مفرد “ می گویند .

پرسش 1:
کم ترین مقدار شعر یا به عبارت دیگر واحد شعر یک ........ است .
1) مصراع
2) بیت
3) غزل
4) قطعه

پرسش 2: به کم ترین مقدار سخن موزون چه می گویند ؟
1) مصراع
2) بیت
3) شعر
4) تک بیت

نکته 7 :
بیتی که هر دو مصراع آن قافیه داشته باشد ” مُصرّع “ نام دارد .

پرسش 1:
در کدام یک از قالب های شعری زیر بیت اول مصرّع نیست ؟
1) قطعه
2) غزل
3) قصیده
4) مثنوی

پرسش 2:
در قالب شعری ” قطعه “ کدام بیت مصرّع است ؟
1) بیت اول
2) بیت آخر 3
) همه ی ابیات
4) هیچ یک از ابیات
نکته 8 :
چنانچه شاعر نام خود و یا نام شعری خود را در پایان شعر بیاورد به آن ” تخلّص “ می گویند .
پرسش 1:
تخلّص مولانا در دیوان شمس چیست ؟
1) خمش
2) م .امید
3) سایه
4) شمس

پرسش 2:
کدام واژه در شعر به دو معنی به کار می رود ؟
1) قافیه
2) تخلّص
3) مصرّع
4) ردیف

ادبیات فارسی نکته 9 تا 16

نکته 9 :
به بیت اول قصیده و غزل ”مطلع “ و به بیت آخر آن ” مقطع “ می گویند.

پرسش 1:
در غزل و قصیده کدام بیت ” مصرّع “ است ؟
1) بیت مطلع
2) بیت مقطع
3) همه ی ابیات
4) هیچ یک از ابیات

پرسش 2: ” حسن مطلع “ آن است که :
1) شعر زیبا شروع شود
2) شعر زیبا پایان یابد
3) آغاز و پایان شعر زیبا باشد
4) بیت اول شعر دارای قافیه باشد
نکته 10 :
اگر واژه ای به مصوت بلند ” ی “ یا های بیان حرکت ختم شود هر چند جزو حروف اصلی قافیه باشد الحاقی به حساب می آید .
پرسش 1:
قافیه کردن کدام واژه درست است ؟
1) علی – نبی
2) ولی – علی
3) خفی – وصی
4) وصی – نبی
پرسش 2:
در بیت :
او خدو انداخت بر روی علی
افتخار هر نبی و هر ولی
حروف قافیه کدام است ؟
1) ی
2) َ ل
3) َ ل ی
4) ل
نکته 11 :
قصیده شعری است که مصراع اول و مصراع های زوج آن هم قافیه و تعداد ابیاتش معمولا بیش از پانزده بیت است .
پرسش 1:
تفاوت قصیده و غزل در چیست ؟
1) تعداد ابیات
2) وزن
3) درون مایه
4) تعداد ابیات و درون مایه
پرسش 2:
مقدمه ی قصیده با مضامینی چون عشق یا توصیف طبیعت چه نامیده می شود ؟
1) تغزّل و تشبیب
2) تشبیب
3) تغزّل
4) تخلّص
نکته 12 :
چنانچه شاعر در میان قصیده به منظور طولانی ساختن شعر و یا عوض کردن موضوع بیت ” مصرّعی “ بیاورد به آن ” تجدید مطلع “ می گویند

پرسش 1:
آیا در تجدید مطلع هر دو مصراع دارای قافیه است ؟
1) قطعا هر دو مصراع باید دارای قافیه باشد
2) ضرورتی ندارد که هر دو مصراع دارای قافیه باشد
3) شاعر اختیار دارد که بیت مصرّعی بیاورد
4) به شاعر چنین اجازه ای داده نمی شود

پرسش 2: ” تجدید مطلع “ در کدام یک از قالب های شعر اتفاق می افتد ؟
1) در همه ی قالب های شعری
2) در قصیده
3) در شعرهائی که بیت اول آنها مصرّع است
4) در قصیده و غزل

نکته 13 :
غزل شعری است که مصراع اول با تمام مصراع های دوم هم قافیه باشد تعداد ابیات غزل بین 5 تا 15 بیت است و درون مایه ی غزل مضامین ” عاشقانه – عارفانه – آمیزه ای از هر دو و مضامین اجتماعی است .

پرسش 1: اگر بیت :
روز هجران و شب فرقت یار آخر شد
زدم این فال و گذشت اختر و کار آخر شد
اولین بیت از یک قالبٍٍٍٍٍٍٍٍٍٍٍٍٍ ده بیتی باشد نام آن قالب شعری چیست ؟
1) قصیده
2) غزل
3) قطعه
4) مثنوی

پرسش 2:
غزل تا قرن ششم عاشقانه بوده و در اوایل قرن ششم باظهور ........غزل عاشقانه جای خود را به غزل عارفانه داد.
1) سنائی غزنوی
2) مولانا
3) سعدی
4) حافظ

نکته 14 :
قطعه ، شعری است که تمام مصراع های دوم ( مصراع ها زوج ) با هم قافیه است .

پرسش 1:
اگر بیت :
داد معشوقه به عاشق پیغام
که کند مادر تو با من جنگ
اولین بیت از یک قالب شعری باشد نام آن قالب شعری چیست ؟
1) مثنوی
2) قصیده
3) غزل
4) قطعه

پرسش 2: کدام شاعر از سرایندگان مشهور قطعه نیست ؟
1) پروین اعتصامی
2) انوری
3) ابن یمین
4) شهریار
نکته 15 :
مثنوی ( دوتائی ،دوگانی ) شعری است که هر بیت قافیه ای جداگانه دارد ولی تمام شعر بر یک وزن است .
پرسش 1:
اگر بیت : چوشد روز رستم بپوشید گبر
نگهبان تن کرد بر گبر ببر
اولین بیت از یک قالب شعری باشد این قالب چه نامیده میشود ؟
1) مثنوی
2) ترجیع بند
3) قطعه
4) قصیده
پرسش 2:
موضوع کدام مثنوی با بقیه متفاوت است ؟
1) منطق الطیر عطار
2) حدیقه الحدیقه سنائی
3) بوستان سعدی
4) مثنوی معنوی
نکته 16 :
درون مایه ی مثنوی ممکن است ” حماسی و تاریخی ، اخلاقی و تعلیمی ، عاشقانه و بزمی و یا عارفانه “ باشد .
پرسش 1:
کدام یک از مثنوی های زیر ” عاشقانه “ نیست ؟
1) لیلی و مجنون
2) ویس و رامین
3) مخزن الاسرار
4) هفت پیکر نظامی
پرسش 2:
اولین مثنوی های زبان فارسی کدامند ؟
1) کلیله و دمنه منظوم رودکی و لیلی و مجنون نظامی
2) آفرین نامه بوشکور بلخی و خسرو وشیرین نظامی
3) شاهنامه فردوسی و کلیله ودمنه ی منظوم رودکی
4) کلیله و دمنه ی منظوم رودکی و آفرین نامه بوشکوربلخی

ادبیات فارسی نکته 17 تا 24

نکته 17 :
”ترجیع بند “ غزل هائی است هم وزن با قافیه ی متفاوت که بیت مصرّع یکسانی آن ها را به هم می پیوندد به هر یک از غزل ها ” خانه “ و به بیت تکراری ” ترجیع “ می گویند

پرسش 1 :
قدیم ترین ترجیع بند از چه کسی است ؟
1) فرخی سیستانی
2) قطران تبریزی
3) هاتف اصفهانی
4) عبدالرزاق اصفهانی
پرسش 2 :
بزرگ ترین ترجیع بند از چه کسی است و در چه زمانی می زیسته است ؟
1) سعدی – قرن 7
2) هاتف اصفهانی –12
3) عبدالرزاق اصفهانی –6
4) انوری – 6

نکته 18 :
” ترکیب بند “ از هر نظر شبیه ترجیع بند است با این تفاوت که در ترجیع بند بیت مصرّعی که پس از هر خانه می آید عینا مثل هم است اما در ترکیب بند با هم فرق می کند .
پرسش 1:
ترکیب بند مشهور جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی در چه موضوعی سروده شده است ؟
1) منقبت حضرت علی ( ع)
2) نعت و ستایش پیامبر اسلام ( ص)
3) شهادت حضرت علی ( ع)
4) زندگی و سیره ی پیامبر ( ص)

پرسش 2:
قدیم ترین ترکیب بند در ادب فارسی متعلق به چه کسی است ؟
1) محتشم کاشانی
2) وحشی بافقی
3) عبدالرزاق اصفهانی
4) قطران تبریزی
نکته 19 :
” مسمّط “ شعری است که از چند رشته پدید آمده و در هر رشته تمام مصراع ها به جز مصراع آخر با هم ، هم قافیه است و به مصراع آخر هر رشته ” بند “ می گویند که این مصراع در تمام رشته ها هم قافیه است .
پرسش 1:
ابداع کننده ی قالب شعری ” مسمّط “ چه کسی است ؟
1) شیخ بهائی
2) خیالی بخارائی
3) منوچهری دامغانی
4) ملک الشعرا بهار
پرسش 2:
درون مایه ی مسمّط تقریبا مانند کدام قالب شعری است ؟
1) ترجیع بند
2) ترکیب بند
3) قطعه
4) قصیده

نکته 20 :
” مسمّط تضمینی “ مسمطی است که بند آن در هر رشته به ترتیب مصراع دوم بیت های یک غزل است یعنی شاعر بیت های یک غزل را به ترتیب در پایان رشته ها ی مسمّط می آورد
پرسش 1:
در مسمّط تضمینی تعداد رشته ها تابع چه چیزی است ؟
1) تعداد بیت های غزل
2) تعداد بند ها
3) به تشخیص خود شاعر است
4) قاعده مشخصی وجود ندارد
پرسش 2:
اگر بخواهیم با تضمین یک قطعه ی چهار بیتی یک مسمّط مخمّس بسازیم به گونه ای که در آخر هر رشته ی مسمّط یک بیت از آن قطعه تضمین شود جمعا چند مصراع تازه باید بسازیم ؟
1) یازده
2) پانزده
3) دوازده
4) بیست
نکته 21 :
” رباعی“ شعری است که از چهار مصراع تشکیل می شود و مصراع های اول ، دوم و چهارم هم قافیه هستند که شاعر در قافیه کردن مصراع سوم مختار است

پرسش 1:
کدام مصراع به لحاظ وزن عروضی نمی تواند یکی از مصاریع رباعی باشد ؟
1) اندر دل بی وفا غم و ماتم باد
2) بس فتنه و شور در جهان حاصل شد
3) یکی دردو یکی درمان پسندد
4) کس چون تو طریق پاکبازی نگرفت
پرسش 2:
کدام یک از شاعران از مشهورترین سرایندگان رباعی نیستند ؟
1) عمر خیام
2) عطار نیشابوری
3) بیدل
4) عبدالرحمان جامی
نکته 22 :
” دو بیتی “ از هر نظر شبیه رباعی است تنها تفاوت آن ها در وزن است که دوبیتی بر وزن : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل ( فعولن ) می باشد.
پرسش 1:
اشعار باباطاهر عریان در چه قالب شعری سروده شده است ؟
1) دوبیتی
2) رباعی
3) غزل
4) مثنوی

پرسش 2:
تفاوت دوبیتی و رباعی در چیست ؟
1) درون مایه
2) قافیه
3) مطلع
4) وزن

نکته 23 :
” مستزاد “ شعری است که به آخر هر مصراع آن کلمه یا کلماتی اضافه شود ، افزوده ها معنی مصراع قبل یا بعد خود را تکمیل می کنند .
پرسش 1:
قدیمی ترین مستزادها از چه قرنی پدید آمده است ؟
1) قرن سوم
2) قرن چهارم
3) قرن پنجم
4) قرن ششم
پرسش 2:
اهمیت مستزاد در پیدایش کدام قالب شعری است ؟
1) شعر نیمائی
2) شعر سپید
3) چهار پاره
4) قطعه
نکته 24 :
” چهار پاره یا دوبیتی نو“ دوبیتی هائی است هم وزن با قافیه متفاوت که از نظر موضوع به هم وابسته اند و در هر دوبیتی مصراع های دوم و چهارم هم قافیه است .
پرسش 1:
ابداع کننده قالب شعری چهارپاره چه کسی است ؟
1) فریدون مشیری
2) دکترحمیدی شیرازی
3) ملک الشعرای بهار
4) فریدون توللی
پرسش 2:
کدام یک از شاعران زیر از سرایندگان مشهور چهارپاره نیستند ؟
1) فریدون توللی
2) پرویز خانلری
3) فریدون مشیری
4) علی اسفندیاری

 ادبیات فارسی نکته 25 تا 32

نکته 25 :
شعر نو (نیمائی ) شعری است که طول مصراع ها در آن یکسان نیست و در آن قافیه جای مشخصی ندارد ،ابداع کننده این قالب شعری علی اسفندیاری متخلص به نیما ست .س
پرسش 1:
........از نخستین کسانی است که شعر نیمائی را تجزیه و تحلیل کرده است ؟
1) اخوان ثالث
2) سهراب سپهری
3) فروغ فرخزاد
4) فریدون مشیری
پرسش 2:
چه کسی را باید از نخستین کسانی دانست که راه نیما را شناخت و به پیروی از او پرداخت ؟
1) سهراب سپهری
2) اخوان ثالث
3) فروغ فرخزاد
4) حمید مصدق
نکته 26 :
” شعر سپید “ شعری است که آهنگ دارد اما وزن عروضی ندارد و جای قافیه ها در آن مشخص نیست .

پرسش 1:
اشعار علی موسوی گرمارودی بیش تر در کدام قالب شعری سروده شده است ؟
1) موج نو
2) نیمائی
3) سپید
4) غزل
پرسش 2:
ابداع کننده ی شعر سپید در ادب فارسی چه کسی است ؟
1) احمد شاملو
2) سلمان هراتی
3) قیصر امین پور
4) موسوی گرمارودی



نکته 27 :
” موج نو “ شعری است که نه قافیه و نه وزن عروضی دارد ، موج نو به دشواری و پیچیدگی مشهور است .

پرسش 1:
تفاوت موج نو با نثر در چیست ؟
1) وزن
2) قافیه
3) تخیل شعری
4) درون مایه

پرسش 2:
اشعار احمد رضا احمدی بیش تر در کدام قالب شعری سروده شده است ؟
1) نیمائی
2) موج نو
3) سپید
4) چهار پاره



نکته 28 :
علم بیان علمی است کـه درباره درست بودن شیوائی و فصاحت ، رسائـی و بلاغت ، استواری و ایجاز ( مختصر و مفید بودن کلام ) بحث می کند .

پرسش 1:
فنی که از تشبیه ، استعاره و کنایه و مجاز سخن می گوید چه نام دارد ؟
1) بدیع
2) عروض
3) معانی
4) بیان

پرسش 2:
ارزش ادبی کدام گزینه فروتر است ؟
1) همای سعادت بر قله ی رفیع سعی و تکاپو آشیان گزید
2) سعادت را باید در قله ی رفیع سعی و تکاپو جستجو کرد
3) سعادتمند کسی است که به دامن سعی و تکاپو چنگ زند
4) آدمی تنها با سعی و تکاپو سعادتمند می شود



نکته 29 :
برای فهم تشبیه باید به سراغ ” مشبه به “ رفت زیرا مهم ترین رکن تشبیه است و ” وجه شبه “ از آن استنباط می شود .

پرسش 1:
در مصراع :” که احسان کمندی است در گردنش “ مشبه به کدام است ؟
1) احسان
2) کمند
3) گردن
4) ش در گردنش

پرسش 2:
در کدام عبارت آرایه ی تشبیه دو بار رعایت شده است ؟
1) دیو نفس را در وجود خویش نابود کرد
2) دلش شبیه آیینه است
3) از نرگس چشمش مروارید اشک می بارید
4) قطره اشک مثل مروارید است



نکته 30 :
تمام اضافه های تشبیهی دارای آرایه ی تشبیه هستند و اضافه ی تشبیهی ترکیبی است که بین مضاف و مضاف الیه رابطه ی همانندی برقرار است .

پرسش 1:
در مصراع ” تو را آتش عشق اگر پر بسوخت “ کدام رکن تشبیه محذوف است ؟
1) مشبّه
2) مشبّه به
3) وجه شبه
4) ادات تشبیه

پرسش 2:
در کدام یک از ترکیبات زیر ، تشبیه به منظور اغراق به کار نرفته است ؟
1) سیل اشک
2) کوه غم
3) دریای محبت
4) درخت دوستی



نکته 31 :
” مشبّه و مشبّه به “ طرفین تشبیه نام دارند و در تمام تشبیهات حضور دارند اما وجه شبه و ادات تشبیه می توانند حذف شوند .

پرسش 1:
در مصراع دوم بیت زیر مشبه ، مشبه به ، وجه شبه و ادات تشبیه به ترتیب کدامند ؟
لبت تادر لطافت لاله ی سیراب را ماند
دلم در بیقراری چشمه ی سیماب را ماند
1) دل – بیقراری – چشمه – سیماب
2) دل – چشمه سیماب – بیقراری – ماند
3) دل – سیماب – بیقراری چشمه – ماند
4) دل – بیقراری – سیماب – ماند

پرسش 2:
در بیت زیر کدام رکن تشبیه محذوف است ؟
مرا ستاره ی صبحی که هر چه کوشیدم
شد آخر از نظرم ناپدید مادر بود
1) ادات تشبیه
2) مشبه
3) مشبه به
4) وجه شبه



نکته 32 :
استعاره تشبیهی است که یکی از دو طرف تشبیه ( مشبه و مشبه به ) ذکر و طرف دیگر اراده شود .

پرسش 1:
در عبارت زیر به ترتیب از راست به چپ چند تشبیه و چند استعاره آمده است ؟
فراش باد صبا را گفته تا فرش زمردین بگسترد و دایه ی ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات در مهد زمین بپرورد .
1) 1،4
2) 4،1
3) 3،2
4) 2،3

پرسش 2: در کدام گزینه استعاره آمده است ؟
1) سرو او از غم جانکاه خمید
2) نرگس چشمش مروارید اشک می ریزد
3) چراغ دانش را درخانه ی دل بر افروخت
4) ظلمت جهل را از اندیشه ی خود دور کرد

ادبیات فارسی نکته 33 تا 40

نکته 33 :
” استعاره مصرّحه “ تشبیهی است که در آن ” مشبه به “ ذکر و ” مشبه “ اراده گردد .

پرسش 1:
سرو سهی در مصراع ” خم آورد بالای سرو سهی “ دارای چه آرایه ای است ؟
1) استعاره
2) ایهام
3) کنایه
4) جناس

پرسش 2:
در کدام گزینه مفعول دارای آرایه ی استعاره است ؟
1) باران اشک از ابر دیدگان جاری ساخت
2) ظلمت جهل را از اندیشه خود دور کرد
3) دیو نفس را در وجود خود نابود کرد
4) دیو را در وجود خویش نابود کرد



نکته 34 :
استعاره از تشبیه رساتر و خیال انگیز تر است و در برانگیختن عواطف ، موثر تر ، زیرا خود از درون تشبیه بلیغ که رساترین نوع تشبیه است خلق می شود .

پرسش 1:
آرایه ی ادبی به کار رفته در مصراع ” عیش این گلشن خماری بیش نیست “ چیست ؟
1) استعاره
2) تشبیه
3) کنایه
4) ایهام

پرسش 2:
” خرده ی مینا “ در عبارت : توگفتی خرده ی مینا برخاکش ریخته و عقد ثریا از تاکش آویخته ، دارای چه صنعتی است ؟
1) جناس
2) تمثیل
3) استعاره
4) تشبیه



نکته 35 :
استعاره مکنیه ، تشبیهی است که در آن ” مشبه “ ذکر و مشبه به حذف می گردد و یکی از اجزا یا ویژگی های مشبه به بیاید .

پرسش 1:
” شب “ در بیت زیر دارای کدام آرایه ی ادبی است ؟
شبی گیسو فروهشته به دامن
پلاسین معجر و قیرینه گرزن
1) استعاره ی مکنیه
2) استعاره مصرحه
3) اشتقاق
4) ایهام

پرسش 2:
در بیت زیر کدام کلمه استعاره مکنیه است ؟
ما آبروی فقر و قناعت نمی بریم
با پادشه بگوی که روزی مقدر است
1) آبرو
2) پادشه
3) روزی
4) قناعت



نکته 36 :
استعاره مکنیه ای که مشبه به آن ” انسان “ باشد ” تشخیص ، آدم نمائی ، انسان نگاری یا Personification “ نامیده می شود .

پرسش 1 :
در کدام گزینه تشخیص مشهود نیست ؟
1) این سر به مهر نامه بدان مهربان رسان
2) ای صبح دم ببین که کجا می فرستمت
3) باد صبا دروغ زن است و تو راست گوی
4) دست هوا به رشته ی جان بر ، گره زده است

پرسش 2 :
در کدام بیت تشخیص به کار رفته است ؟
1)گوشم به راه تا که خبر می دهد ز دوست
صاحب خبر بیامد و من بی خبر شدم
2) درشمارارچه نیاوردکسی حافظ را
شکر کان محنت بی حد و شمار آخر شد
3) از در درآمدی ومن از خود به در شدم
گویی کزین جهان به جهان دگر شدم
4) آن همه ناز و تنعم که خزان می فرمود
عاقبت درقدم باد بهار آخر شد



نکته 37 :
گاه شاعر یا نویسنده ” تشبیه و استعاره “ را با هم به کار می برد که بر ارزش ادبی کلام می افزاید .

پرسش 1 :
در کدام مصراع دو آرایه ی تشبیه و استعاره وجود دارد ؟
1) اکسیر عشق بر مسم افتاد و زر شدم
2) از در درآمدی و من از خود به در شدم
3) چندی به پا ی رفتم و چندی به سر شدم
4) مهرم به جان رسید و به عیوق بر شدم

پرسش 2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ......استعاره و تشبیه به کار رفته است .
1) به جز وفاوعنایت نماند در همه عالم / ندامتی که نبردم ملامتی که ندیدم
2) به روی بخت زدیده ز چهر عمر به گردون / گهی چو اشک نشستم گهی چو رنگ پریدم
3) کی ام شکوفه اشکی که در هوای تو هر شب / زچشم ناله شکفتم به روی شکوه دویدم
4) نبود از تو گزیری چنین که بار غم دل / زدست شکوه گرفتم به دوش ناله کشیدم




نکته 38 :
چنانچه واژه ای در غیر معنی واقعی به کار رود به آن ” مجاز “ می گویند .

پرسش 1 :
کلمه ی جهان در همه ی گزینه ها دارای آرایه مجاز است به جز گزینه ی .....
1) جهان متفق بر الهیتش
2) جهان زدردو داغ توآه و ناله کند
3) جهان ای پسر ملک جاوید نیست
4) جهان دل نهاده بر این داستان

پرسش 2 :
در بیت زیر مجموعا چند مجاز وجود دارد ؟
خروشی برآمد زدشت و ز شهر
غم آمد جهان را از آن کاربهر
1) چهار
2) سه
3) دو
4) یک



نکته 39 :
چنانچه واژه ای دارای چند معنی باشد مجاز نیست .

پرسش 1 :
کدام واژه در ابیات زیر متناسب با آرایه مجاز است ؟
فراموش کردی توسگزی مگر/ کمان و بر مرد پرخاشخر
بکوبمت زآن گونه امروز یال / کزین پس نبیند تو را زنده زال
1) پرخاشخر
2) زال
3) سگزی
4) یال

پرسش 2 :
کدام واژه نمی تواند دارای آرایه ی مجاز باشد؟
1) ایران
2) مرد و زن
3) شیر
4) لب و دندان



نکته 40 :
پیوندی که میان حقیقت و مجاز وجود دارد ” علاقه “ نامیده می شود .

پرسش 1 :
کلمه ” سر “ در بیت :
سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی
چه خیالها گذر کرد و گذر نکرد خوابی
دارای چه نوع علاقه ای است ؟
1) جزئیه
2) محلیّه
3) آلیه
4) لازمیه

پرسش 2 :
مجاز در بیت زیر دارای چه نوع علاقه ای است؟
برآشفت عابد که خاموش باش
تو مرد زبان نیستی گوش باش
1) آلیه
2) جزئیه
3) سببیه
4) کلیه

ادبیات فارسی نکته 41 تا 50

نکته 41 :
آفرینش مجاز با وجود علاقه صورت می گیرد
که رایج ترین علاقه ها عبارتند از :
1- جزئیه
2-کلیه
3- محلیه
4-سببیه
5- لازمیه
6- آلیه

پرسش 1 :
در کدام گزینه مجاز با علاقه جزئیه نیامده است ؟
1) در نفیرم مرد و زن نالیده اند
2) لب و دندان سنائی همه توحید تو گوید
3) بیامد که جوید زایران نبرد
4) شبی بیاد دارم که چشمم نخفت

پرسش 2 :
کلمه ی ” دشت “ در مصراع ” سراسر همه دشت بریان شدند “ دارای چه نوع علاقه ای است ؟
1) محلیه
2) جزئیه
3) آلیه
4) لازمیه




نکته 42 :
کنایه در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است و در اصطلاح آن است که عبارتی دارای دو معنی باشد یکی نزدیک و دیگر دور ، اما معنی دور مورد نظر باشد.

پرسش 1 :
اگر جمله ی ” خاکستر خانه او زیاد است “ در مفهوم او میهمان نواز است به کار رود از کدام آرایه ی ادبی استفاده شده است ؟
1) تشبیه
2) استعاره
3) کنایه
4) مجاز

پرسش 2 :
مفهوم کنائی کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) شکر در زیر اب پنهان کردن
2) البرز به کلند برگرفتن
3) دریا به پیمانه پیمودن
4) آب از سر چشمه بستن



نکته 43 :
کنایه سبب درنگ خواننده است ذهن او را به تلاش وا می دارد و حالات را برای او محسوس می سازد .

پرسش 1 :
” تهی پای رفتن “ در بیت زیر کنایه از چیست ؟
تهی پای رفتن به از کفش تنگ
بلای سفر به که در خانه جنگ
1) کفش نداشتن
2) همسر داشتن
3) بی همسر بودن
4) سازگاری یافتن

پرسش 2 :
جمله ی دوم عبارت زیر دارای کدام آرایه ادبی است ؟
لاجرم چون سلطان پادشاه شد این مرد بر مرکب چوبین نشست .
1) تمثیل
2) ترصیع
3) تضمین
4) کنایه



نکته 44 :
واج آرائی : تکرار یک واج ( صامت یا مصوت ) در کلمه های یک مصراع یا بیت به گونه ای که آفریننده ی موسیقی درونی باشد و بر تاثیر شعر بیفزاید . موسیقی برخاسته از واج آرائی صامت ها محسوس تر است .س

پرسش 1 :
واج آرائی در لغت به معنی ..... است .
1) نغمه ی حروف
2) تنافر حروف
3) ستیز آوائی
4) ستیز معنائی

پرسش 2 :
در کدام مصراع واج آرایی می یابید ؟
1) تو با من به بیداد کوشی همی
2) ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز
3) واندر طلب طعمه پر و بال بیاراست
4) مرا مادرم نام مرگ تو کرد



نکته 45 :
سجع : در لغت به معنی آواز کبوتر است و در اصطلاح آن است که گوینده کلمات موزون و آهنگین را درپایان جملات و عبارات بیاورد ،آرایه سجع در کلامی دیده می شود که حداقل دو جمله باشد .

پرسش 1 :
در کدام عبارت سجع نیست ؟
1) هر چه بکاری همان بدروی
2) هنر چه خوار آید روزی به کار آید
3) هرچه دیر آید دیر پاید
4) هر چه نپاید دلبستگی نشاید

پرسش 2 :
به کلمات هماهنگ آخر جملات چه می گویند
1) ایهام
2) ترصیع
3) سجع
4) مراعات نظیر



نکته 46 :
بـه نثـر دارای سجــع ” مسجّـع یـا مسجـوع “ می گویندوسجع درنظم مانندقافیه است در نظم.

پرسش 1 :
مناجات نامه های خواجه عبدالله انصاری دارای چه نثری است ؟
1) مرسل
2) مسجع
3) شکسته
4) متکلف ومصنوع

پرسش 2 :
نوع نثر در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) گلستان سعدی
2) بهارستان جامی
3) کلیله و دمنه نصرالله منشی
4) تاریخ جهانگشای جوینی



نکته 47 :
سجع بر سه گونه است :
1- سجع متوازی
2- سجع مطرّف
3-سجع متوازن

پرسش 1 :
نوع سجع در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) هنوز نگران است که ملکش با دگران است
2) طاعتش موجب قربـت است و به شکر اندرش مزید نعمت
3) هر نفسی کـه فـرو می رود ممـدّ حیـات است و چون بـر می آید مفرح ذات
4) از عیب مصفّائی از شریک مبرّایی

پرسش 2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ......سجع به کار رفته است .
1) از اندوه بیرون نیایید که آماج تیر بلایید
2) با آنان بستیزید که رستگاریتان در آن است
3) چه جای ملامت است که در دیده من شایسته کرامت است
4) جرعه ی اندوه به کامم می ریزید و کار را به هم در می آمیزید



نکته 48 :
ترصیع آن است که گوینده کلماتش را به گونه ای تقسیم کند که این کلمات از جهت وزن و آهنگ ، تعداد حروف و حرف پایانی هماهنگ باشد .

پرسش 1 :
ترصیع زمانی پدید می آید که همه سجع ها .........باشند .
1) متوازی
2) متوازن
3) مطرّف
4) متوازی ومطرّف

پرسش 2 :
بیت : هم حرکاتش متناسب به هم / هم خطواتش متقارب به هم ، دارای کدام آرایه ادبی است ؟
1) تشبیه
2) ترصیع
3) تمثیل
4) تضمین



نکته 49 :
چنانچه سجع ها متوازی و متوازن در برابر هم
قرار گیرند ” موازنه “ پدید می آید نه ترصیع

پرسش 1 :
در بیت : هم عقل دویده در رکابت / هم شرع خزیده در پناهت ، کدام آرایه ی ادبی نیامده است ؟
1) ترصیع
2) موازنه
3) تشخیص
4) کنایه

پرسش 2 :
نام آرایه ی ادبی : این افلاک را بر پای داشت و این املاک را برجای داشت ، چیست ؟
1) کنایه
2) تمثیل
3) ترصیع
4) موازنه



نکته 50 :
جناس : آن است که در نظم یا نثر ، کلماتی بیاورند که تقریبا یا تحقیقا مثل هم باشند با معنی متفاوت .

پرسش 1 : کدام گزینه نمی تواند دارای آرایه ی جناس باشد ؟
1) پست – مست
2) اصل – وصل
3) بیگاه – گاه
4) سیر – دیر

پرسش 2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .....جناس وجود دارد .
1) ای زبان تو بس زیانی مر مرا
2) که از وی گزیرت بود یاگریز
3) گفت ای یحیی بیا در من گریز
4) یاد یاران یاد را میمون بود

    ادبیات فارسی نکته 51 تا 60

نکته 51 :
جناس بر دوگونه است :
1- جناس تام
2- جناس ناقص :
الف)ناقص حرکتی
ب)ناقص اختلافی
ج ) ناقص افزایشی

پرسش 1 :
در کدام گزینه آرایه ی جناس هست ؟
1) پرده هایش پرده های ما درید
2) تن زجان و جان زتن مستور نیست
3) محرم این هوش جز بیهوش نیست
4) هرکه جز ماهی ز آبش سیر شد

پرسش 2 :
درکدام گزینه جناس به کار نرفته است ؟
1) وقت است تا برگ سفر بر باره ببندیم / دل بر عبور سدّ خار و خاره ببندیم
2) جانان من برخیز بر جولان برانیم / زآن جا به جولان تا خط لبنان برانیم
3) حکم جلوداراست بر هامون بتازید / هامون اگر دریا شود از خون بتازید
4) باید به مژگان رفت گر از طور سینین / باید به سینه رفت زاین جا تا فلسطین



نکته 52 :
اشتقاق : هم ریشگی دو یا چند کلمه است که سبب می شود واجهای آن ها یکسان باشد جناس های هم ریشه اشتقاق نیز خواهند بود .

پرسش 1 :
در کدام گزینه اشتقاق نیست ؟
1) عاشق – معشوق
2) افسانه-افسون
3) مَلِک- مُلک
4) اشتیاق –مشتاق

پرسش 2 :
در کدام گزینه آرایه ی اشتقاق نیامده است ؟
1) صوفی – صفا
2) فارغ – فراغت
3) نگران – دگران
4) حریم – حرمت



نکته 53 :
تکرار یک یا چند واژه در شعر به گونه ای که بتواند برموسیقی درونی بیفزاید و تاثیر سخن را بیش تر سازد آرایه ی تکرار را خلق می کند .

پرسش 1 :
در بیت زیر کدام آرایه بیش تر جلب نظر می کند ؟
هم نظری هم خبری هم قمران را قمری
هم شکر اندر شکر اندر شکر اندر شکری
1) جناس
2) تکرار
3) سجع
4) ایهام

پرسش 2 :
اگر واژه ای در آغاز وپایان بیتی تکرار شود کدام آرایه بوجود می آید ؟

1) تصدیر
2) تسجیع
3) تلمیح
4) تکرار



نکته 54 :
مراعات در لغت به معنی رعایت کردن و نظیر به معنی مثل و مانند است و در اصطلاح منظور از مراعات نظیر آن است که گوینده در سخن خود کلماتی به کار برد که از جهتی با هم تناسب داشته باشند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه مراعات نظیر است ؟
1) شنیدم که پروانه با شمع گفت
2) بار ها گفته ام و بار دگر می گویم
3) گویا به خواب شیرین فرهاد رفته باشد
4) گه نعره زدی بلبل گه جامه دریدی گل

پرسش 2 :
کدام صنعت ادبی در این بیت هست ؟
تیر از کمان چو رفت نیاید به شست باز
پس واجب است در همه کاری تاملّی
1) ایهام
2) مراعات نظیر
3) تضمین
4) حس آمیزی



نکته 55 :
تلمیح در لغت به معنی ” به گوشه چشم نگریستن “ است و در اصطلاح اشاره ای است به آیه ای از قرآن ، روایت ، حدیث ، داستان ، ماجرای تاریخی و ........

پرسش 1 :
در همه گزینه ها به جز گزینه ی ...... آرایه ی تلمیح هست .
1) به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من/ چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا
2) به جز از علی که آرد پسری ابوالعجائب / که علم کند به عالم شهدای کربلا را
3) نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت / متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را
4) برو راست خم کرد و چپ کرد راست / خروش از خم چرخ چاچی بخاست

پرسش 2 :
بیت زیر دارای کدام آرایه ی ادبی است ؟
چنین گفت پیغمبر راستگوی / زگهواره تا گور دانش بجوی
1) تشخیص
2) تلمیح
3) ایهام
4) سجع



نکته 56 :
تضمین : آوردن آیه ، حدیث ، مصراع یا بیتی از شاعری دیگر در اثنای کلام است .

پرسش 1 :
تضمین در اصطلاح ادبی یعنی آوردن ...
1) مصراع یا بیتی از شاعری در ضمن شعر
2) نام شاعری در ضمن شعر
3) تخلص شاعری در ضمن شعر
4) فکر و اندیشه شاعری در ضمن شعر

پرسش 2 :
شهریار در شعر” همای رحمت “ بیتی را از کدام شاعر تضمین کرده است ؟
1) سعدی
2) حافظ
3) مولوی
4) سنایی



نکته 57 :
تضاد : آوردن دو کلمه با معنی متضاد است در سخن برای روشنگری ، زیبایی و لطافت آن

پرسش 1 :
در همه گزینه ها به جز گزینه ی .... صنعت تضاد هست .
1) گاه درخشید و گهی تیره ماند
2) گاه نهان گشت و گهی شد پدید
3) همسفرم بود صباحی امید
4) برد بسی رنج نشیب و فراز

پرسش 2 :
در کدام گزینه آرایه ی ” طباق “ نیست .
1) به طاعت خوی کن از معصیت دور
2) که خود در سوختن مانی شب و روز
3) که ندهد طاعتت با معصیت نور
4) مکن از کینه ی کس سینه پرسوز



نکته 58 :
تناقض یا Paradox آوردن دو واژه با دو معنی متناقض است درکلام به گونه ای که آفریننده ی زیبایی باشد .

پرسش 1 :
در مصراع : ازتهی سرشار / جویبار لحظه ها جاری است
چه آرایه ای به کار رفته است ؟

1) تناقض
2) تضمین
3) تکرار و تصریر
4) استعاره مکنیه

پرسش 2 :
در کدام گزینه ، متناقض نما ( پارادوکس ) به کار نرفته است ؟
1) دولت فقر خدایا به من ارزانی دار
2) بربساطی که بساطی نیست
3) جامه اش شولای عریانی است
4) ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون



نکته 59 :
آمیختن دو یا چند حس در کلام که با ایجاد موسیقی معنوی بر تاثیر کلام بیفزاید ” حس آمیزی “ نامیده می شود .

پرسش 1 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ..... حس آمیزی وجود دارد .
1) خبر تلخ
2) هوای سرد
3) کلامی شیرین
4) شنیدن بو

پرسش 2 :
در عبارت : ”خط شکسته را هم محکم تر و هم با مزه تر از دیگران می نوشت “ چه آرایه ای به کار رفته است ؟
1) تضاد 2
) تناقض
3) حس آمیزی
4) ایهام



نکته 60 :
ایهام : آوردن واژه ای است با حداقل دو معنی که یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن باشد و مقصود شاعر معمولا معنی دور و گاه هر دو معنی است .

پرسش 1 :
کلمه ی قافیه در بیت زیر متناسب با کدام آرایه ی ادبی است ؟
آیینه سکندر جام می است بنگر
تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا
1) تضاد
2) عکس
3) تضمین
4) ایهام

پرسش 2 :
در مصراع : ” به خواب عافیت آنگه به بوی موی تو باشم “ کدام واژه با آرایه ی ایهام مطابقت دارد ؟
1) خواب
2) عافیت
3) مو
4) بو

 ادبیات فارسی نکته 61 تا 70

نکته 61 :
آوردن واژه ای با حداقل دو معنی که یک معنی مورد نظر است و معنی دیگر با بعضی از اجزای کلام تناسب دارد و مراعات نظیر می سازد ” ایهام تناسب “ نامیده می شود .

پرسش 1 :
در بیت زیر چه آرایه ای به کار رفته است ؟
درزلف چون کمندش ای دل مپیچ کانجا
سرها بریده بینی بی جرم و بی جنایت
1) ایهام تناسب
2) تضاد
3) جناس
4) تلمیح

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام آرایه نیامده است ؟
چون شبنم اوفتاده بدم پیش آفتاب
مهرم به جان رسید و به عیّوق بر شدم
1) کنایه
2) ایهام تناسب 3
) تلمیح
4) تشبیه



نکته 62 :
آوردن دو یا چند واژه در بخشی از کلام که توضیح آنها در بخش دیگر آمده باشد ” لفّ و نشر “ نامیده می شود .

پرسش 1 :
بیت : منعم مکن از دیدن قدّو رخ و چشمش / من انس به سرو و گل و بادام گرفتم دارای کدام آرایه ی ادبی است ؟
1) لفّ ونشر
2) تلمیح
3) تمثیل
4) ترصیع

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام آرایه نیامده است ؟
چه باید نازش و نالش بر اقبالی و ادباری
که تا برهم زنی دیده نه این بینی نه آن بینی
1) تضاد
2) جناس
3) ایهام
4) لفّ و نشر



نکته 63 :
در لفّ و نشر اگر ارتباط معانی و مفاهیم به طور هماهنگ باشد یعنی ” نشر ها“ به ترتیب ” لفّ ها “ آمده باشند ” مرتّب “ نامیده می شود و اگر چنین نباشد ” مشوّش یا نامرتب “ است .

پرسش 1 :
در کدام گزینه لفّ و نشر مرتب نیامده است ؟
1) چو فرزند و زن باشدم خون ومغز
2) در حالی که چشم ها و دهانمان پر از
خاک وشبنم یخ زده است
3) چه باید نازش و نالش بر اقبالی و ادباری
4) دل و کشورت جمع و معمور باد

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام آرایه نیامده است ؟
در دهن لاله باد ریخته و بیخته
بیخته مشک سیاه ،ریخته درّ یمین
1) تشبیه
2) لف ونشر مشوش
3) استعاره
4)تشخیص



نکته 64 :
اغراق ( مبالغه ) آن است که در مدح یا ذمّ کسی یا چیزی افراط یا زیاده روی کنند به گونه ای که از حد معمول بگذرد و ایجاد شگفتی کند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه مبالغه شاعرانه مشهود است ؟
1) برآهیخت رهّام گرز گران
2) بپیچید زو روی و شد سوی کوه
3) زقلب سیاه اندر آشفت توس
4) همی گرد رزم اندر آمد به ابر

پرسش 2 :
در کدام گزینه اغراق به کار رفته است ؟
1) همی خاک نعلش برآمد به ماه
2) مرابود هژده پسر در جهان
3) بباید زدن سنگ را بر سبوی
4) پدید آمد آوای دشمن ز دوست



نکته 65 :
اسلوب معادله نوعی تمثیل است که مصراع دوم در حکم مصداقی برای مصراع اول است و می توان جای دو مصراع را با هم عوض کرد یا میان آن دو علامت مساوی گذاشت .

پرسش 1 :
در بیت زیر چه آرایه ای به کار رفته است ؟
دود اگر بالا نشیند کسر شان شعله نیست
جای چشم ابرو نگیرد گر چه او بالاتر است
1) عکس
2) متناقض نما
3)اسلوب معادله
4) ایهام

پرسش 2 :
در کدام بیت اسلوب معادله نیست ؟
1) عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را / دزد دانا می کُشد اول چراغ خانه را
2) بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران / کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران
3) آدمی پیر چو شد حرص جوان می گردد / خواب در وقت سحر گاه گران می گردد
4) عیب پاکان زود بر مردم هویدا می شود / موی اندر شیر خالص زود پیدا می شود




نکته 66 :
آوردن علتی ادبی به جای علتی علمی و واقعی به گونه ای که توان قانع کردن مخاطب را داشته باشد ” حسن تعلیل “ نامیده می شود .

پرسش 1 :
در کدام گزینه حسن تعلیل نیست ؟
1) بشکن دل بی نوای ما را ای عشق / این ساز ، شکسته اش خوش آهنگ تر است
2) تویی بهانه آن ابرها که می گریند / بیا که صاف شود این هوای بارانی
3) ای دیو سپید پای در بند / ای گنبد گیتی ای دماوند
4) تا چشم بشر نبیندت روی / بنهفته به ابرچهر دلبند

پرسش 2 :
وقتی شاعری دلیلی غیر واقعی اما شاعرانه برای موضوعی بیان می کند به آن ....... می گویند
1) حسن تعلیل
2) ارسال المثل
3) حسن مطلع
4) حسن مقطع



نکته 67 :
ارسال المثل آن است که گوینده در سخن خود کلامی یا عبارتی به کار برد که ” مَثَل یا در حکم مثل “ باشد به بیان دیگر کلامی است که ضرب المثلی را دربر دارد یا خودش ضرب المثل است .

پرسش 1 :
بیت : مکن پیش دیوار غیبت بسی / بود کز پسش گوش دارد کسی یاد آور چه چیزی است ؟
1) ضرب المثل
2) حسن تعلیل
3) تضمین
4) ایهام

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام آرایه ی ادبی نیامده است ؟
محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری جز گوش نیست
1) تمثیل
2) تضاد
3) جناس
4) کنایه



نکته 68 :
طنز به نوشته هایی گفته می شود که نویسنده بکوشد یکی از ضعف ها و ناهنجاری های اجتماعی را به شیوه ی غیر مستقیم نقد و نکوهش کند و هدف از آن هشدار دادن و اصلاح نابسامانی ها است .

پرسش 1 :
چه نوع نثر ونظمی معمولا با درشت نمایی آمیخته با خنده همراه است ؟
1) ادبیات نمایشی
2) طنز
3) نثر و نظم هزل آمیز
4) داستانی

پرسش 2 :
کدام یک از طنز پردازان زیر معاصر نیستند ؟
1) عبید زاکانی
2) دهخدا
3) جمال زاده
4) نسیم شمال



نکته 69 :
آرایه ی عکس آن است که گوینده کلمات را در عبارتی یا شعری جابجا کند .

پرسش 1 :
در بیت زیر کدام دو آرایه ادبی مشهود است ؟
بهرام که گور می گرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهرام گرفت
1) جناس-ایهام
2) ایهام – تضاد
3) تضاد – عکس
4) عکس – جناس

پرسش 2 :
در بیت زیر چه آرایه ای به کار رفته است ؟
خواهی که سخت و سست جهان بر تو بگذرد
بگذر زعهد سست و سخن های سخت خویش

1) ایهام
2) کنایه
3) عکس
4) تلمیح



نکته 70 :
چنانچه شاعر یک مصراع یا یک بیت را به زبان فارسی و مصراع یا بیت دیگر را به زبانی دیگر بسراید به آن ” ملمّع یا تلمیع “ می گویند که معمولا به زبان عربی سروده می شود .

پرسش 1 :
در دو بیت :
روضه ماء نهرها سلسال
دوحه سجع طیرها موزون
آن پر از لاله های رنگارنگ
وین پر از میوه های گوناگون
کدام آرایه وجود ندارد ؟
1) ملمّع
2) لف ّ و نشر
3) مراعات نظیر
4) تضاد

پرسش 2 :
بیت زیر دارای کدام آرایه ی ادبی نیست ؟
که یکی هست و هیچ نیست جز او
وحده لا اله الا هو
1) تلمیح
2) تضمین
3) تضاد
4) تلمیع

پرسش 2 :
بیت زیر دارای کدام آرایه ی ادبی نیست ؟
که یکی هست و هیچ نیست جز او
وحده لا اله الا هو
1) تلمیح
2) تضمین
3) تضاد
4) تلمیع

ادبیات فارسی نکته 71 تا 80

نکته 71 :
واحدهای زبان به ترتیب عبارتند از :
1- واج
2- تکواژ
3- واژه 4- گروه
5- جمله
6- جمله ی مستقل

پرسش 1 :
از مجموع دو یا چند واج کدام واحد زبان تولید می شود ؟
1) تکواژ
2) واژه
3) هجا
4) گروه

پرسش 2 :
واج های زبان فارسی چند تاست ؟
1) 29 تا
2) 32 تا
3) 26 تا
4) 27 تا



نکته 72 :
واج کوچک ترین واحد صوتی زبان است که خودش معنایی ندارد اما تفاوت معنایی ایجاد می کند .

پرسش 1 :
ملاک شمارش واج ها چیست ؟
1) صورت مکتوب آنها
2) صورت ملفوظ آنها
3) توجه به تعداد هجاهای کوتاه و بلند و کشیده
4) در نظر گرفتن صورت مکتوب و ملفوظ آن ها

پرسش 2 :
تعداد صامت های زبان فارسی چند تاست ؟
1) 29 تا
2) 32 تا
3) 23 تا
4) 6 تا



نکته 73 :
در هنگام ساختن تکواژها یا واژه هایی که از اجتماع چند واج ساخته می شوند باید به الگوهای هجایی زیر پای بند باشیم .
1- صامت+ مصّوت
2- صامت +مصوت + صامت
3- صامت + مصوت + صامت + صامت


پرسش 1 :
واژه ی ” تیر “ طبق کدام الگوی هجایی ساخته شده است ؟
1) اول
2) دوم
3) سوم
4) هیچکدام از الگوهارعایت نشده

پرسش 2 :
کدام یک از الگوهای داده شده با ساخت هجایی زبان فارسی سازگار نیست .
1) صامت +مصوت+ صامت + صامت
2) صامت + مصوت
3) مصوت + صامت
4) صامت + مصوت + صامت



نکته 74 :

در زبان فارسی هیچ هجایی با مصوت آغاز نمی شود و مصوت همیشه دومین واج هجاست .

پرسش 1 :
در کدام گزینه واج دوم هجا مصوت بلند نیست ؟
1) وام
2) یاد
3) قول
4) دید

پرسش 2 :
در کدام گزینه دو صامت پشت سر هم آمده نیامده است ؟
1) گفت
2) رَفت 3) زَد

4) رُفت



نکته 75 :
”آ“ دو واج به حساب می آید زیرا از یک همزه و یک مصوت بلند تشکیل شده است . صامت + مصوت ---- الگوی شماره ی یک

پرسش 1 :
واژه ی ” آباد “ دارای چند واج است ؟
1) چهار
2) پنج
3) شش
4) هفت

پرسش 2 :
کلمه ی ” آگاهانه “ چند واج دارد ؟
1) هشت واج
2) نه واج
3) ده واج
4) یازده واج



نکته 76 :
کلماتی مثل ” خواهر – خویش – چون – خوان و......“ در شمارش تعداد واج ها به صورت ملفوظ آن ها توجه کنید نه صورت مکتوب آن ها .

پرسش 1 :
واژه ی ” نامه “ دارای چند واج است ؟
1) پنج
2) چهار
3) شش
4) سه

پرسش 2 :
” هر چه “ دارای چند هجا و چند واج است ؟
1) یک هجا – دو واج
2) یک هجا – سه واج
3) دو هجا – پنج واج
4) دو هجا – سه واج



نکته 77 :
حروفی که مشدّد تلفظ می شوند باید به صورت دو حرف نوشته شوند .

پرسش 1 :
واژه ی ” سجّاده “ دارای چند واج است ؟
1) نه واج
2) هشت واج
3) ده واج
4) هفت واج

پرسش 2 :
کلمه ” عزّت “ چند واج دارد ؟
1) شش واج
2) هفت واج
3) پنج واج
4) چهار واج



نکته 78 :
مصوّت همیشه دومین حرف هر هجاست لذا حروف ”ا“ ، ” ی “ ، ” و“ فقط وقتی دومین حرف هجا باشند مصوت هستند .

پرسش 1 :
واژه ی ” آب“ چند واج است و اولین واج آن صامت است یا مصوت ؟
1) دو واج – صامت
2) سه واج – مصوت
3) دو واج – مصوت
4) سه واج – صامت

پرسش 2 :
واژه ی ” سِیل “ چند واج است و آیا ‌” ی“ مصوت است یا صامت ؟
1) سه واج – صامت
2) سه واج – مصوت
3) چهارواج – صامت
4) چهارواج – مصوت



نکته 79 :
اگر ” ی “ در میان کلمه ای ساده یا کلمه ای با پسوند یا پیشوند یا ضمیر متصل باشد ” ی “ کوتاه تلفظ می شود یعنی صامت است نه مصوت .

پرسش 1 :
واژه ی ” سیاست “ دارای چند واج است ؟
1) 7 واج
2) 6 واج
3) 5 واج
4) 4 واج

پرسش 2 :
واژه ی ” بیاموز “ دارای چند هجا و چند واج است ؟
1) 4 هجا – 7 واج
2) 4 هجا – 8 واج
3) 4 هجا – 6 واج
4) 3 هجا – 7 واج



نکته 80 :
بعضی از کلمات مثل ” مهربان – خواستگار ، پروردگار و ....“ دو تلفظی هستند که برای تعیین تعداد هجا ها و تعداد واج ها باید به نحوه ی تلفظ آن ها دقت داشت .

پرسش 1 :
واژه ی ” آسِمان خراش “ از چند واج تشکیل شده است ؟
1) 9 واج
2) 12 واج
3) 13 واج
4) 10 واج

پرسش 2 :
کلمه ی ” آفریدگار “ دارای چند واج است ؟
1) 9 واج
2) 7 واج
3) 11 واج
4) 12 واج

پرسش 2 :
کلمه ی ” آفریدگار “ دارای چند واج است ؟
1) 9 واج
2) 7 واج
3) 11 واج
4) 12 واج

  ادبیات فارسی نکته 81 تا 90

نکته 81 :
تکواژ : کوچکترین واحد معنادار زبان است که ممکن است معنی و کاربرد مستقلی داشته باشد و گاهی معنی و کاربرد مستقل ندارد و در ساختمان واژه های دیگر به کار می رود .

پرسش 1 :
به تکواژ هایی که معنی و کاربرد مستقلی دارند تکواژ ..... و تکواژ هایی که معنی و کاربرد مستقلی ندارند تکواژ .......می گویند .
1) آزاد – وابسته
2) آزاد – مستقل
3) وابسته – آزاد
4) وابسته – وند

پرسش 2 :
در واژه ی ” ارزشمند “ چند تکواژ وابسته وجود دارد ؟
1) 3
2) 4
3) 1
4) 2



نکته 82 :
برخی از تکواژ ها نمود آوایی ندارند اما در شمارش تعداد تکواژ ها یک تکواژ به حساب می آیند به این تکواژ ها ، تکواژ صفر می گویند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه تکواژ صفر وجود ندارد ؟
1) نوشت
2) گفت
3) است
4) باشد

پرسش 2 :
فعل ” نیست “ دارای چند تکواژ است ؟
1) 1 تکواژ
2) 2 تکواژ
3) 3 تکواژ
4) 2 تکواژ مستقل



نکته 83 :
سوم شخص مفرد انواع فعل های ماضی به جز ماضی التزامی دارای تکواژ صفر هستند .

پرسش 1 :
کدام گزینه دارای تکواژ صفر نیست ؟
1) گفته است
2) گفته بود
3) می گفت
4) گفته باشد

پرسش 2 :
واژه ی ” ندیده است “ دارای چند تکواژ است ؟
1) 5
2) 4
3) 2
4) 1



نکته 84 :
بن فعل به عنوان یک تکواژ به حساب می آید .

پرسش 1 :
کلمه ی ” باستان شناس “ چند تکواژ است ؟
1) سه تکواژ
2) دو تکواژ
3) یک تکواژ
4) چهار تکواژ

پرسش 2 :
کلمه ی ” جامعه شناسی “ چند تکواژ دارد ؟
1) یک تکواژ
2) دو تکواژ
3) سه تکواژ
4) چهار تکواژ



نکته 85 :
انواع ” ی “ هر کدام یک تکواژ است .

پرسش 1 :
در کدام گزینه ” ی “ تکواژ به حساب نمی آید ؟
1) ادبی
2) دینی
3) سیاسی
4) علمی

پرسش 2 :
عبارت ” نکات ادبی ، دینی و علمی “ دارای چند تکواژ است ؟
1) 10
2) 9
3) 8
4) 7



نکته 86 :
حروف اضافه مانند ” از – به – در – با – بر و ...“ و حروف ربط مانند ” که – زیرا – و – اما .....“ یک تکواژ به حساب می آیند .

پرسش 1 :
مصراع : بگفت از عشق کارت سخت زار است چند تکواژ دارد ؟
1) 13 تکواژ
2) 12 تکواژ
3) 11 تکواژ
4) 10 تکواژ

پرسش 2 :
عبارت ” پروین نمی دانست که کتابخانه تعطیل است “ چند تکواژ است ؟
1) 14 تکواژ
2) 12 تکواژ
3) 11 تکواژ
4) 10 تکواژ

نکته 87 :
کسره ی اضافه به عنوان یک تکواژ به حساب می آید چه نمود نوشتاری داشته باشد و چه نداشته باشد .

پرسش 1 :
عبارت ” اوستا شاعر درد آشنا شعر خود را در خدمتِ اعتقاد خویش قرار داده است “ چند تکواژ است ؟
1) 19
2) 18
3) 20
4) 21

پرسش 2 :
عبارت ” بهار در آثارِ ارزشمندِ خویش به مسایل ِ اصلی ِ سبک شناسی ِ نثر و نظم فارسی پرداخته است “ چند تکواژ است ؟
1)29
2) 26
3) 28
4) 27

نکته 88 :
در فعل ها جزء پیشین یک تکواژ به حساب می آید .

پرسش 1 :
فعل ” نمی گویند “ از چند تکواژ ساخته شده است ؟
1) یک
2) دو
3) سه
4) چهار

پرسش 2 :
عبارت ” جمله از یک یا چند گروه ساخته می شود “ دارای چند تکواژ است ؟
1) 9
2) 10
3) 11
4) 12

نکته 89 :
کلماتی مثل ” سهراب ، تابستان ، زمستان ، دشوار و ....“ یک تکواژ هستند و نباید به پیشینه تاریخی آن ها دقت کرد .

پرسش 1 :
کدام واژه بیش از یک تکواژ است ؟
1) مژه
2) دیوانه
3) ساربان
4) باغبان

پرسش 2 :
همه ی واژه ها دارای یک تکواژ است به جز گزینه ی ......
1) پگاه – غنچه – پارچه
2) کوچه – شیرین – رستم
3) تهمینه-سیاوش-دبستان
4) خاندان-زنخدان-پرورش



نکته 90 :
واژه یکی از واحد های زبان است که از یک یا چند تکواژ ساخته می شود .

پرسش 1 :
عبارت : ” این نوشته ها پر از نکات و لطایف تاریخی ، اجتماعی ، دینی و ادبی است “ چند واژه دارد ؟
1) 12
2) 13
3) 14
4) 15

پرسش 2 :
عبارت :” مردم در گذشته به سعد و نحس بودن ِ ساعت ها اعتقاد داشتند “ چند واژه است ؟
1) 10
2) 5
3) 9
4) 13

ادبیات فارسی نکته 91 تا 110

نکته 91 :
کلمات مشتق ، مرکب و مشتق –مرکب هر کدام یک واژه هستند .

پرسش 1 :
کدام گزینه بیش از یک واژه است ؟
1) شتر
2) شتر مرغ
3) شتر گاوپلنگ
4) این شتر مرغ

پرسش 2 :
در کدام گزینه بیش از یک واژه آمده است ؟
1) گیسو بلند
2) کلاه ِ سبز
3) دندان گرد
4) مادر بزرگ



نکته 92 :
حرف ربط – حرف اضافه – نقش نمای اضافه ( ِ ) نقش نمای مفعولی ( را ) هر کدام یک واژه هستند .

پرسش 1 :
عبارت زیر چند واژه دارد ؟
” کز کشیدن تنگ تر گردد کمند “
1) 7 واژه
2) 5 واژه
3) 6 واژه
4) 8 واژه

پرسش 2 : ” مسند “ پرسش شماره یک چند تکواژ و چند واژه است ؟
1) دو تکواژ – یک واژه
2) یک تکواژ – دو واژه
3) دو تکواژ – دو واژه
4) یک تکواژ – یک واژه



نکته 93 :
گروه : پس از جمله بزرگ ترین واحد زبان است که از یک یا چند واژه ساخته می شود ، هر گروه دارای یک هسته است و این هسته ممکن است تعدادی وابسته داشته باشد که وجود هسته الزامی ولی وجود وابسته یا وابسته ها اختیاری است .

پرسش 1 :
کدام گزینه حاوی گروه های بیش تری است ؟
1) مردم دنیا گرفتار بودند
2) همه ی مردم گرفتار بودند
3) همه ی مردم دنیا گرفتار تشویش بودند
4) مردم ایران در دوران پهلوی گرفتار تشویش بودند

پرسش 2 :
عبارت : ” اختر شناسی به مطالعه یِ اجرام ِ آسمانی می پردازد “ چند گروه ، چند واژه و چند تکواژ دارد ؟
1) 3- 8- 12
2) 3-9-12
3) 3-8-11
4) 3-8-13



نکته 94 :
واج هایی که واجگاه مشترک دارند نمی توانند بدون فاصله کنار هم قرار گیرند .

پرسش 1 :
واجگاه کدام یک از واج های زیر نزدیک به هم نیست و آن ها را می توان بی فاصله کنار هم قرار داد .
1) /ب/و/پ/
2) /ر/و/و/
3) /چ/و/ش/
4) /ت /و/د/

پرسش 2 :
قواعدی که مانع از اجتماع واج ها در کنار هم می شوند چه نام دارند ؟
1) قواعد واجی
2) قواعد نحوی
3) قواعد همنشینی
4) قواعد معنایی



نکته 95 :
زبان شناسان معتقدند که هیچ زبانی از کلیه ی امکانات هم نشینی تکواژ ها و واژه هایش استفاده نمی کند بلکه بعضی از امکانات به صورت ذخیره در زبان وجود دارد .

پرسش 1 :
منظور زبان شناسان از اصطلاح :” ذخیره زبانی “ با توجه به قواعد هم نشینی تکواژها و واژه ها چیست ؟
1) صورت های غیر ممکن رایج گروه های اسمی
2) صورت های ممکن غیر رایج گروه های اسمی
3) صورت های رایج گروه های فعلی
4) صورت های ممکن رایج گروه های قیدی

پرسش 2 :
قواعدی که به ما کمک می کنند تا بتوانیم از ترکیب واژ ه های مناسب گروه های اسمی ، قیدی و فعلی مناسب بسازیم چه نام دارد؟
1) معنایی
2) نحوی
3) واجی
4) هم نشینی



نکته 96 :
قواعدی که بر اساس آن گروه ها با هم ترکیب شده و جمله ی درستی را تشکیل می دهند ” قواعد نحوی “ و قواعدی که جمله ها را از نظر معنایی بررسی می کنند تا جمله هایی درست و قابل فهم بوجود آیند ” قواعد معنایی “ هستند .

پرسش 1 :
دلیل عدم جواز ورود جمله ی ” چوپانان ، آسمان آبی را رسیدند “ به فارسی نوشتاری معیار کدام قاعده از قواعد ترکیب است ؟
1) نحوی
2) هم نشینی
3) واجی
4) معنایی

پرسش 2 :
بررسی جمله ی ” من اورا دیدیم “ مربوط به کدام قاعده ی زبان است ؟
1) نحوی
2) واجی
3) معنایی
4) کاربردی



نکته 97 :
قواعدی که به ما کمک می کنند تا هر جمله را در جایگاه و موقعیت خاص خود به کار ببریم ” قواعد کاربردی “ هستند

پرسش 1 :
قواعد کاربردی قواعدی هستند که ......
1) جمله ها را از نظر معنایی بررسی می کنند
2) قواعد نحوی جمله را بررسی می کنند
3) به هم نشینی گروه ها در جمله می پردازند
4) به ما کمک می کنند که جمله ها را در جایگاه خودش به کار بریم

پرسش 2 :
اگر کسی از ما بپرسد ” چرا برای موفقیت در کنکور تلاش نمی کنی “ و ما در پاسخ بگوییم ” دیروز در مسابقه شرکت کردم “ کدام قاعده زبانی رعایت نشده است ؟
1) کاربردی
2) معنایی
3) هم نشینی
4) نحوی



نکته 98 :
همیشه تعداد واج ها ” هسته گروه اسمی “ یکسان نیست ضمنا نقش نمای اضافه یک تکواژ آزاد به حساب می آید .

پرسش 1 :
در گروه اسمی ” نثر ِ خبری ِ فارسی ِ نوشتاری ِ امروز “ چند تکواژ آزاد وجود دارد ؟
1) هفت
2) هشت
3) نه
4) ده

پرسش 2 :
تعداد واج های هسته ی کدام گروه اسمی بیش تر است ؟
1) هر چهار کارگر ساده
2) همان آدم های دیروزی
3) دفترچةهای مشق بچه ها
4)داستان های جن وپری



نکته 99 :
در تعیین واج ها ، تکواژ ها ، واژه ها ، گروهها و جمله ها به نمودار آن ها کاملا دقت کنیم .

پرسش 1 :
نمودار واژ ه های جمله ی ” واج کوچک ترین واحد صوتی زبان است “ کدام است ؟
1) (8)
2) (9)
3) (10)
4) (11)

پرسش 2 :
کدام گزینه گروههای عبارت :
” سال پیش خواندیم که جمله ی مستقل بزرگ ترین واحد زبان است “ را نشان می دهد؟
1) (5)
2) (6)
3) 15
4) (2)




نکته 100 :
واژه ها از نظر ساخت به دو دسته تقسیم می شوند 1- ساده 2- غیر ساده واژه ی ساده آن است که فقط یک تکواژ دارد و واژه غیر ساده بیش از یک تکواژ دارد .س

پرسش 1 :
کدام واژه ساده نیست ؟
1) اسفندیار
2) گنجشک
3) دستگاه
4) کارگاه

پرسش 2 :
کدام واژه ” مرکب “ است ؟
1) دانشجو
2) کارشناسی
3) خداشناس
4) حقوق بگیر



نکته 101 :
واژه های غیر ساده در زبان فارسی به سه دسته تقسیم می شوند . 1- مشتق
2- مرکب
3-مشتق –مرکب

پرسش 1 :
کدام گزینه مشتق نیست ؟
1) پرورش
2) کوشش
3) خنده
4) دوچرخه

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) خنده
2) گریه
3) لبه
4) شناسه



نکته 102 :
در کلمات مشتق که از بن مضارع + ه ساخته می شوند باید به معنی آن ها دقت داشت .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) گزاره
2) رسانه
3) گیره
4) ماله

پرسش 2 :
نسبت کدام گزینه مانند ” خند و خنده “ است ؟
1) دست و دسته
2) کوب و کوبه
3) مال و ماله
4) موی و مویه



نکته 103 :
( بن ماضی + ار ) هم اسم مشتق و صفت مشتق ( صفت فاعلی و مفعولی ) می سازد .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) کشتار
2) رفتار
3) خریدار
4) گفتار

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) نمودار
2) پذیرفتار
3) خواستار
4) مردار



نکته 104 :
( بن مضارع + الف ) هم اسم مشتق و هم صفت مشتق می سازد .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) چَرا
2) دانا
3) توانا
4) بینا

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) شنوا
2) گویا
3) بویا
4) یارا



نکته 105 :
پسوند ” ی “ هم در اسم و هم در صفت به کار می رود .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) سیاهی
2) نیکی
3) درویشی
4) خوبی

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) تهرانی
2) چوبی
3) دینی
4) مردی



نکته 106 :
پسوند ” گر“ هم در اسم و هم در بن فعل ( ماضی و مضارع ) به کار می رود .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) آهنگر
2) مسگر
3) زرگر
4) توانگر

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) رفتگر
2) کشتگر
3) ریختگر
4) رفوگر



نکته 107 :
پسوند ” گری “ هم بر سر اسم و هم بر سر صفت می آید .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) موذی گری
2) وحشی گری
3) یاغی گری
4) سفالگری

پرسش 2 :
در کدام گزینه تنها پسوند مورد نظر است و به تنهایی استعمال می شود ؟
1) لاابالی گری
2) یاغی گری
3) کوزه گری
4) وحشی گری



نکته 108 :
پسوند ” یّت “ فقط به کلماتی می پیوندد که تکواژ پایه ی آن ها عربی است .

پرسش 1 :
کاربرد کدام گزینه درست است ؟
1) منیّت
2) خوبیّت 3) رهبریّت
4) انسانیّت

پرسش 2 :
کاربرد کدام واژه درست نیست ؟
1) ارجحیّت
2) آدمیّت
3) محبوبیّت
4) دوئیّت



نکته 109 :
پسوند ” ه “ گاهی به اسم ، گاهی به صفت و گاهی به بن فعل می پیوندد .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) خورده
2) برده
3) نوشته
4) آمده

پرسش 2 :
کدام گزینه از ترکیب ” صفت + ه “ ساخته شده است ؟
1) دهه
2) زبانه
3) سفیده
4) هزاره



نکته 110 :
پسوند ” گار “ هم به بن ماضی و هم به بن مضارع می پیوندد .

پرسش 1 :
کدام گزینه از بن ماضی + گار ساخته نشده است ؟
1) آموزگار
2) پروردگار
3) خواستگار
4) آفریدگار

پرسش 2 : همه ی گزینه ها از بن مضارع + گار ساخته شده است به جز گزینه ی ......
1) آمرزگار
2) سازگار
3) کردگار
4) آموزگار

ادبیات فارسی نکته 111 تا 130

نکته 111 :
” ستان “ گاهی پسوند است و واژه ی مشتق را می سازد و گاهی بن فعل ( بن مضارع ) است .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) گلستان
2) دادستان
3) بوستان
4) لرستان

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) سروستان
2) هنرستان
3) دبیرستان
4) زمستان



نکته 112 :
معانی پسوند ” ان “ عبارتند از زمان – مکان – نسبت – فاعلی – جمع

پرسش 1 :
پسوند ” ان “ در کدام گزینه مفهوم زمان را نمی رساند .
1) پاییزان
2) بهاران
3) بامدادان
4) گرگان

پرسش 2 :
نوع پسوند در همه ی گزینه ها یکسان است به جز گزینه ی ......
1) قبادان
2) بابکان
3) جانان
4) مردان



نکته 113 :
” گاه “ هم به عنوان پسوند زمان و هم پسوند مکان استفاده می شود .

پرسش 1 :
در کدام گزینه پسوند ” گاه “ بیان کننده معنی زمان است ؟
1) سحرگاه
2) خوابگاه
3) دانشگاه
4) پالایشگاه

پرسش 2 :
نوع پسوند ” گاه “ در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) قرارگاه
2) آرامگاه
3) صبحگاه
4) آزمایشگاه



نکته 114 :
پسوند ” ک “ به معانی :
1- پسوند تصغیر
2- پسوند تحقیر
3- پسوند شباهت
4 – پسوند همراهی
5 – پسوند زیبایی و ظرافت
6- پسوند تحبیب کاربرد دارد

پرسش 1 :
پسوند ” ک “ در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) پشمک
2) عروسک
3) لواشک
4) سنگک

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) طفلک
2) حیوانک
3) مردک
4) یتیمک



نکته 115 :
” آگین “ و ” گین “ معنی همراهی را می رسانند و صفت مشتق می سازند .

پرسش 1 :
ساختمان کدام واژه با بقیه متفاوت است ؟
1) خشمگین
2) سهمگین
3) سنگین
4) غمگین

پرسش 2 :
در کدام گزینه پسوند ” آگین “ نیامده است ؟
1) خشم آگین
2) زهرآگین
3) عطر آگین
4) شرمگین



نکته 116 :
”مند – اومند “ پسوند همراهی هستند و واژه ی مشتق را می سازند .

پرسش 1 :
تعداد تکواژ ها در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) ارزشمند
2) ثروتمند
3) ارجمند
4) بهره مند

پرسش 2 :
نوع پسوند در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) تنومند
2) هنرمند
3) علاقه مند
4) ثروتمند



نکته 117 :
” ور “ و ” اور “ بیان کننده ی معنی همراهی هستند .

پرسش 1 :
در همه ی گزینه ها پسوند ” ور “ واژه ی مشتق ساخته است به جز گزینه ی شماره ی ....
1) هنرور
2) سخنور
3) مزدور
4) نامور

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) بارور
2) رنجور
3) پیشه ور
4) پیله ور



نکته 118 :
” ی “ ، ” ان “ ، ”انه “ ، ” انی “ ، ”چی“ ، گان – گانه – ه – ین و ینه گاهی معنی نسبت را می رسانند .

پرسش 1 :
کدام گزینه از نظر ساخت با بقیه متفاوت است ؟
1) عرفانی
2) نورانی
3) روحانی
4) جسمانی

پرسش 2 :
ساختمان کدام واژه با سایر واژه ها تفاوت دارد ؟
1) حیوانی
2) شاهانی
3) بارانی
4) عرفانی



نکته 119 :
” دان “ گاهی پسوند و گاهی بن فعل ( بن مضارع ) می باشد .

پرسش 1 :
کدام واژه مشتق نیست ؟
1) نمکدان
2) گلدان
3) کاردان
4) سرمه دان

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) سخن دان
2) قلمدان
3) چینه دان
4) شمعدان



نکته 120 :
پیشوند ” نا “ از وندها یی است که صفت مشتق را می سازد .

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) نامرد
2) ناشکر
3) نا امید
4) نادرست

پرسش 2 : کدام گزینه از ترکیب ” نا+ بن فعل “ ساخته نشده است ؟
1) نافرمان
2) ناتوان
3) نادان
4) نارس



نکته 121 :
کلمات مرکب کلماتی هستند که از دو یا چند تکواژ آزاد یا مستقل ساخته شده اند .

پرسش 1 :
کدام واژه ی مرکب با بقیه متفاوت است ؟
1) مهمان سرا
2) لاک پشت
3) رهاورد
4) کتابخانه

پرسش 2 :
ساختمان کدام واژه ی مرکب از ” اسم + بن مضارع “ نیست ؟
1) گِل گیر
2) خط کش
3) دست برد
4) مدادتراش



نکته 122 :
واژه هایی که ویژگی های کلمات مشتق و مرکب را با هم داشته باشند ” مشتق – مرکب “ هستند .

پرسش 1 :
ساختمان کدام واژه با بقیه متفاوت است ؟
1) جست و جو
2) زدوخورد
3) پخت و پز
4) رُفت و روب

پرسش 2 :
کدام واژه ی ” مشتق – مرکب “ از ترکیب ” بن مضارع + وند + بن ماضی “ ساخته شده است ؟
1) بند و بست
2) خرید وفروش
3) گفت وگو
4) شست وشو



نکته 123 :
واژه های مشتق – مرکب گاهی از ” وند + صفت مرکب “ و گاهی از ” صفت مرکب + وند “ ساخته می شوند .

پرسش 1 :
ساختمان کدام واژه از ” وند + صفت مرکب “ ساخته شده است ؟
1) ناجوان مرد
2) کارآموزی
3) خود خواهی
4) کارشناسی

پرسش 2 :
ساختمان کدام واژه از ” وند + صفت مرکب “ نیست ؟
1) ناخود آگاه
2) ناخوشایند
3) ناجوانمرد
4) اشتی کنان



نکته 124 :
واژه های ” مشتق – مرکب “ گاهی از ترکیب ” اسم + بن فعل + وند “ ساخته می شوند .

پرسش 1 :
کدام گزینه از ترکیب ” اسم + بن فعل + وند “ ساخته نشده است ؟
1) اسم نویسی
2) دست بوسی
3) سربازگیری
4) دانشجویی

پرسش 2 :
کدام گزینه از ترکیب ” اسم + بن فعل + وند “ ساخته نشده است ؟
1) حنابندان
2) عروس کشان
3) عقد کنان
4) دانش پژوه



نکته 125 :
واژه های ” مشتق – مرکب “ گاهی از ترکیب ” صفت + اسم + وند “ و گاهی از ترکیب ” اسم مشتق + اسم “ ساخته می شوند.

پرسش 1 :
کدام واژه ی مشتق – مرکب از ترکیب ” اسم مشتق + اسم “ ساخته شده است ؟
1) دانشسرا
2) دانش پژوه
3) دانش آموز
4) ورزشگاه

پرسش 2 : کدام واژه ی ” مشتق – مرکب “ از ترکیب صفت + اسم + وند ساخته نشده است ؟
1) هزار تومانی
2) دو بیتی
3) دانش آموزی
4) هیچ کاره



نکته 126 :
واژه های ” مشتق – مرکب “ گاهی از ترکیب ” اسم + وند + بن فعل “ و گاهی از ترکیب ” اسم + وند + اسم “ ساخته می شوند .

پرسش 1 :
ساختمان کدام واژه از ترکیب ” اسم + وند + بن فعل “ نیست ؟
1) خدانشناس
2) زبان نفهم
3) حقوق بگیر
4) قلم به دست

پرسش 2 :
ساختمان کدام واژه ی ” مشتق – مرکب “ از ترکیب ” اسم + وند + اسم “ ساخته نشده است
1) دوشادوش
2) سه پایه
3) تخت خواب
4) دست به دست



نکته 127 :
در شناخت ” اسم مشتق – مرکب “ و ” صفت مشتق – مرکب “ باید دقت داشته باشیم .

پرسش 1 :
در کدام گزینه صفت مشتق – مرکب نیامده است ؟
1) ایرانی نژاد
2) دادوبیداد
3) حمایت کننده
4) هیچ کاره

پرسش 2 :
کدام گزینه اسم ” مشتق – مرکب “ نیست ؟
1) ده ساله
2) گفت و گوی
3) تکاپو
4) کشت وکشتار



نکته 128 :
در واژه های غیر ساده ( مشتق ، مرکب و مشتق – مرکب ) هیچ تکواژی نمی تواند در میان اجزای تشکیل دهنده ی واژه قرار گیرد .

پرسش 1 :
کدام گزینه بیش از یک واژه است ؟
1) خوش نویس
2) کتابخانه
3) دوپهلو
4) گل ِبنفشه

پرسش 2 :
اگر بتوان در میان دو تکواژ ، تگواژ دیگری قرار داد ، این امر نشان میدهد که .....
1) تکواژ ها از هم جدا هستند
2) آن ها را باید یک تکواژ دانست
3) تکواژ ها به هم وابسته هستند
4) باید آن ها را با هم تلفظ کرد



نکته 129 :
در ساختمان واژ ه های مرکب باید به اجزای تشکیل دهنده ( نوع تکواژ ) بسیار دقت داشته باسیم .

پرسش 1 :
ساختمان تشکیل دهنده ی کدام اسم مرکب با بقیه متفاوت است ؟
1) خون بها
2) گردن بند
3) هنر پیشه
4) هواپیما

پرسش 2 :
اجزای تشکیل کدام اسم مرکب با بقیه تفاوت دارد ؟
1) خود آموز
2) خود نویس
3) خود تراش
4) دوربین



نکته 130 :
جمله یک یا چند کلمه است که منظور و مقصود گوینده یا نویسنده را برای شنونده یا خواننده بیان می کند .

پرسش 1 :
اگر بخواهیم از کلمات ” شخصیّت ، رفتار ، هرکس ، اوست و بیانگر “ جمله ای درست کنیم کدام کلمه برای شروع آن جمله مناسب تر است ؟
1) شخصیّت
2) رفتار
3) بیانگر
4) هرکس

پرسش 2 : اگر از کلمات ” باش، تا ، کوشا ، شوی، پیروز“ جمله ی کاملی بسازیم که از نظر دستوری صحیح باشد ، نخستین کلمه ی آن عبارت کدام است ؟
1) باش
2) کوشا
3) پیروز
4) شوی

ادبیات فارسی نکته 131 تا 160

نکته 131 :
گاهی عواطف و احساسات خود را به وسیله ی کلمه هایی خاص بیان می کنیم که آن ها را در اصطلاح دستوری ” صوت یا شبه جمله “ می نامیم مثل : دریغ ، آفرین ، آه و....

پرسش 1 :
در بیت : ” قضا گفت گیر و قدر گفت ده
فلک گفت احسنت و مه گفت زه “
چند شبه جمله آمده است ؟
1) 4
2) 3
3) 2
4) 1

پرسش 2 :
بیت ” ای دریغا ! ای دریغا ! ای دریغ!
کانچنان ماهی نهان شد زیر میغ “
چند جمله و جند شبه جمله دارد ؟
1) 3- 3
2) 4-3
3) 4-2
4) 3 – 2



نکته 132 :
گاهی با استفاده از حروفهای نشانه ، در اول یا آخر نام و عنوان کسی یا چیزی ، منظور خود را بیان می کنیم که اصطلاحا آن را” منادا “ می گویند مثل سعدیا ، ایا ملک ایران و.....

پرسش 1 :
در بیت : ”گویند روی سرخ تو سعدی که زرد کرد
اکسیر عشق برمسم افتاد و زر شدم“
منادا کدام واژه است ؟
1) روی
2) سرخ
3) سعدی
4) ند در گویند

پرسش 2 :
در مصراع ” دعای ما نثارتان ، دلاوران عصر ما “ منادا کدام است ؟
1) دعا
2) عصر
3) دلاوران
4) ما



نکته 133 :
روش شمارش تعداد جمله های موجود در یک عبارت نثر یا شعر :
1- فعل های موجود و ذکر شده را می شماریم
2- فعل های محذوف را نیز به آنها اضافه می کنیم
3- هر حرف ندا و منادا را بر روی هم یک جمله در نظر می گیریم
4- هر صوت را هم یک جمله به حساب می آوریم


پرسش 1 :
بیت :” هرکسی را نتوان گفت که صاحب نظر است
عشق بازی دگر و نفس پرستی دگر است “
دارای چند جمله است ؟
1) یک
2) دو
3) سه
4) چهار

پرسش 2 :
عبارت ” تلمیذ بی ارادت عاشق بی زر است و رونده ی بی معرفت مرغ بی پر و عالم بی عمل درخت بی بر و زاهد بی علم خانه ی بی در “ چند جمله دارد ؟
1) هشت
2) شش
3) چهار
4) دو



نکته 134 :
هر جمله از دو قسمت تشکیل شده است :
1- نهاد ( =صاحب خبر )
2- گزاره ( = خبر )

پرسش 1 :
در مصراع ” شماریت با من بباید گرفت “ نهاد کدام است ؟
1) ت در شماریت
2) من
3) گفت
4) شمار گرفت

پرسش 2 :
در مصراع ” برآتش یکی را بباید گذشت “ نهاد کدام است ؟
1) آتش
2) تو
3) گذشت
4) بباید گذشت



نکته 135 :
نهاد ( صاحب خبر ) بر دو گونه است :
1- نهاد جدا ( = اختیاری )
2- نهاد پیوسته ( = اجباری )


پرسش 1 :
تعریف داده شده ، کدام پاسخ است ؟ ” گروه اسمی است که معمولا در ابتدای جمله می آید و می توان آن را حذف کرد “
1) نهاد اجباری
2) نهاد اختیاری
3) نهاد واقعی
4) نهاد ساده

پرسش 2 :
فقط گزینه ی .....نهاد اختیاری ندارد .
1) سخت کوشان از هیچ مشکلی نمی هراسند
2) من درس هایم را با دقت می خوانم
3) راز موجودات جهان را از که بپرسم ؟
4) هم کلاسی های ما ، دوستان فردای ما هستند



نکته 136 :
نهاد اجباری یا واقعی همان شناسه است که شخص و شمار را تعیین می کند و قابل حذف نیست .

پرسش 1 : در سوم شخص مفرد فعل های Æماضی به جز ماضی .....شناسه ی ( َ د ) محذوف است . 
1) ماضی التزامی
2) ماضی نقلی
3) ماضی بعید
4) ماضی مستمر

پرسش 2 :
در کدام مورد از موارد زیر نهاد اختیاری و نهاد اجباری باید با هم مطابقت داشته باشند ؟
1) برای احترام
2) برای برخی از اسم های مبهم
3) برای نهاد غیر جاندار
4) برای نهاد مفرد



نکته 137 :
جمله ها از نظر ساختمان دو نوع است :
1- جمله ی ساده : جمله ای که یک فعل دارد
2- جمله ی مرکب : دو یا چند جمله ی ساده که مفهومی کامل را برسانند .

پرسش 1 :
هریک از گزینه های زیر به جز گزینه ی .....یک جمله ی ساده ناقص است .
1) تو را آتش عشق اگر پر بسوخت
2) هرآن کو مردمان را خوار دارد
3) سخن کاو از سر اندیشه ناید
4) بهین کاری است نام وننگ جستن

پرسش 2 :
کدام بیت ، یک جمله ی مرکب است ؟
1) آن پر از لاله های رنگارنگ
وین پر از میوه های گوناگون
2) باد درسایه درختانش
گسترانیده فرش بوقلمون
3) گل را اثر روی تو گلپوش کند
جان را سخن خوب تو مدهوش کند
4) آتش که شراب وصل تو نوش کند
از لطف تو سوختن فراموش کند




نکته 138 :
جمله ساده بر دو نوع است :
1- جمله ی ساده ی مستقل ( کامل ) که دارای مفهومی کامل و تمام باشد
2- جمله ساده ی ناقص : مفهومی را بطور کامل بیان نکند و نیاز به جمله ی دیگری داشته باشد.

پرسش 1 :
کدام بیت فقط یک جمله ی ساده مستقل است ؟
1) خود نه زبان در دهان عارف مدهوش
حمد وثنا می کند که موی بر اعضا
2) حاجت موری به علم غیب بداند
در بن چاهی به زیر صخره صمّا
3) سعدی از آنجا که فهم اوست سخن گفت
ور نه کمال تو وهم کی رسد آنجا ؟
4) قسمت خود می خورند منعم و درویش
روزی خود می برند پشه و عنقا


پرسش 2 : کدام مصراع یک جمله ی ساده ی کامل است ؟
1) برآن کس که صاحب بصر است
2) هیچ کاری گرچه صائب ! بی تامل خوب نیست
3) هر نسیمی که به من بوی خراسان آرد
4) نه بزرگی به مادر و پدر است



نکته 139 :
جمله مرکب معمولا از یک جمله ی” هسته (پایه )“ و یک یا چند جمله ی ” وابسته ( پیرو ) “ تشکیل می شود .

پرسش 1 :
در ساختمان جمله های مرکب کدام پیوند وابسته ساز کاربرد بیش تری دارد و گاه وجود آن اختیاری است ؟
1) که
2) تا
3) چون که
4) اگر

پرسش 2 :
جمله ی وابسته ( پیرو ) در کدام گزینه دارای فعل اسنادی است ؟
1) نه این ریسمان می برد با منش
که احسان کمندی است در گردنش
2) برآمد ز سودای من سرخ روی
کزین جنس بیهوده دیگر مگوی
3) چونکه تا اقصای هندستان رسید
در بیابان طوطی چندی بدید
4) سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق



نکته 140 :
جمله های ساده به سه دسته تقسیم می شوند :
1- جمله ی دو جزئی
2- جمله ی سه جزئی
3- جمله ی چهار جزئی

پرسش 1 :
اگر تنها اجزای اصلی جمله را در نظر بگیریم جمله ی ساده حداقل ....جزء و حداکثر .....جزء دارد
1) دو-سه
2) یک – دو
3) دو – چهار
4) یک – چهار

پرسش 2 :
تعداد اجزای جمله را کدام رکن تعیین می کند ؟
1) نهاد
2) فعل
3) شناسه
4) مفعول



نکته 141 :
جمله ی دو جزئی :( نهاد + فعل ناگذر ) در این جملـه ها جایـگاه نهــاد از آنِ ” گروه اسمـی “ و جایـگاه گـزاره از آن ِ ” گروه فعلی “ ناگذر است .

پرسش 1 :
در کدام گزینه یک جمله ی دو جزئی با فعل ” ناگذر “ مشاهده می شود ؟
1) مشرکان بت ها را می پرستیدند
2) رضا کتاب جغرافی خوانده است
3) آن ها مرا می شناسند
4) دوستان ما خواهند آمد

پرسش 2 :
بیت :” همانگه یکایک ز درگاه شاه
برآمد خروشیدن دادخواه “ جمله ی چند جزئی است ؟
1)سه جزئی گذرا به مفعول
2) سه جزئی گذرا به متمم
3) دو جزئی
4) چهار جزئی گذرا به مفعول و متمم



نکته 142 :
فعل های ناگذرا ( = لازم ) قطعا جمله ی دو جزئی را می سازند .

پرسش 1 :
فعل کدام یک از مصدرها ، جمله ی دو جزئی می سازد ؟
1) کاشتن
2) وزیدن
3) دوختن
4) چشیدن

پرسش 2 :
در عبارت : ” دور او چرخی زد . چانه ی تم را گرفت . دهانش را باز کرد . دندان هایش را نگاه کرد . آرنجش را تا کرد و باز کرد تا عضلاتش را ببیند . چنـد فعـل ناگذرا ( لازم ) و چند فعـل گذرا ( متعدی) وجود دارد ؟
1) 2- 5
2) 1 – 6
3) 3 –3
4) 2 – 4



نکته 143 :
برای شناخت فعل ناگذر به دلخواه نهادی را اختیار کنید اگر مفهوم فعل با نهاد کامل بود و شنونده سوالی در ذهنش مطرح نشد آن فعل ناگذر( لازم ) است .

پرسش 1 :
کدام یک از افعال زیر ناگذر است ؟
1) لرزید
2) افکند
3) انداخت
4) بخشید

پرسش 2 :
در کدام مصراع همه فعل ها ناگذر است ؟
1) گفت : بر من تیغ افراشتی
2) از چه افکندی مرا بگذاشتی
3) شنیدم در عدم پروانه می گفت
4) اوفتاد و مرد و بگسستش نفس



نکته 144 :
جمله های سه جزئی : فعل این جمله ها گذرا است و به همین دلیل در بخش گزاره آن ها علاوه بر فعل یک جزء لازم دیگز نیز می آید .

پرسش 1 :
جمله های سه جزئی با توجه به فعل چند نوع اند ؟
1) دو نوع
2) سه نوع
3) یک نوع
4) چها رنوع

پرسش 2 : کدام جمله ، سه جزئی نیست ؟
1) جامعه ی با فرهنگ ، سعادتمند می شود
2) هیچ چیز بالاتر از حقیقت نیست
3) غزل مولانا لطیف و پرشور است
4) مادر کودک را آرام گردانید



نکته 145 :
جمله های سه جزئی با مفعول : نهاد + مفعول + فعل گذرا به مفعول

پرسش 1 : در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .....جمله ی سه جزئی با مفعول آمده است
1) سخت کوشان پاداش های نیک می گیرند
2) زبان فارسی را دوست داریم
3) مردان خدا پرده پندار دریدند
4) شیخ ابو سعید در نیشابور به محله ای فرو می شد

پرسش 2 :
کدام گزینه یک جمله ی سه جزئی با مفعول است ؟
1) باران هوا را سرد گردانید
2) ایران به دانشمندان خود می نازد
3) مادر کودک را غذا داد
4) پرچم علم ودانش را برافرازیم



نکته 146 :
مفعول : گروه اسمی است که پس از آن نشانه ی ” را“ باشد یا بتوانیم این نشانه را پس از آن بیاوریم و ساده ترین راه یافتن مفعول مطرح کردن سوال زیر است

چه کسی را, چه چیزی را + فعل جمله =====> مفعول

پرسش 1 :
در بیت زیر چند مفعول آمده است ؟
” بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند ؟
بگفت انده خرند و جان فروشند “
1) چهار
2) سه
3) دو
4) یک

پرسش 2 :
در بخش پاسخی :” در کارها روزانه چه کسی را بر خود حاضر و ناظر می گیری ؟ خدارا “ همه ی اجزای جمله محذوف است به جز ....
1) نهاد
2) مفعول
3) فعل
4) متمم



نکته 147 :
گاه ضمایر پیوسته ( = متصل ) نقش مفعول می گیرند .

پرسش 1 :
نقش ضمیر ”ش “ در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) هر چه خواهی در سوادش رنج برد
2) تیغ صرصر خواهدش حالی سترد
3) کی به لوح ریگ باقی ماندش
4) تا کسی دیگر پس از تو خواندش

پرسش 2 :
ضمیر ” ت “ در بیت زیر وابسته به کدام کلمه است ؟
بکوبمت ز آن گونه امروز یال
کزین پس نبیند تو را زنده زال
1) فعل
2) متمم
3) مفعول
4) قید



نکته 148 :
گاه ضمایر متصل در جای اصلی خود به کار نمی روند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه ضمیر متصل در جای اصلی خود آمده است ؟
1) تا چشم بشر نبیندت رو ی
2) گفت آگه نیستی از سردر افتادت کلاه
3) هماوردت آمد مشو باز جای
4) بکوبمت زآن گونه امروز یال

پرسش 2 :
ضمیر متصل ” ش “ در بیت زیر وابسته به کدام کلمه است ؟
” دل هر ذره را که بشکافی
آفتابیش در میان بینی “
1) میان
2) آفتاب
3) دل
4) ذره



نکته 149 :
در بسیاری از موارد در نقش مفعول نشانه ی ” را “ ذکر نمی شود ولی در معنی می توان آن را آورد .

پرسش 1 :
نقش دستوری : ” کشته “ در عبارت : ” نه کشته ای بر جای نهاده و نه خسته ای به شهر خود باز گشته اند “ چیست ؟
1) متمم
2) نهاد
3) مفعول
4) بدل

پرسش 2 :
در بیت :
دیدمش خرم و خندان قدح باده به دست
واندر آن آینه صدگونه تماشا می کرد
به ترتیب ” ش “ و ” آن آینه“ چه نقشی دارند .
1) مفعول –متمم
2) هردو متمم
3) هردو مفعول
4) متمم –مفعول



نکته 150 :
جمله سه جزئی با متمم : نهاد + متمم + فعل گذرا به متمم

پرسش 1 :
در جمله ی سه جزئی با متمم ، متمم اجباری کدام گروه است ؟
1) گروه مسندی
2) گروه فاعلی
3) گروه اسمی
4) گروه حرف اضافه

پرسش 2 :
نمودار جمله ی ” هر انسان آزاده ی ایرانی از دیرباز آزادگی را از جان و دل می ستاید “ کدام است ؟
1) جمله چهار جزئی با مفعول و متمم
2) سه جزئی گذرا به متمم
3) سه جزئی گذرا به مفعول
4) چهار جزئی گذرا به مفعول و متمم



نکته 151 :
متمّم : گروه اسمی است که پس از حرف اضافه می آید . حروف اضافه مهم عبارتند از : به – برای – از – با – بی – در – درباره ی و ...

پرسش 1 :
نوع جمله ی :” ادبیات غنایی با زبانی نرم و لطیف با استفاده از معانی عمیق و باریک به بیان احساسات شخصی انسان می پردازد “ کدام است ؟
1) چهار جزئی گذرا به متمم
2) سه جزئی گذرا به متمم
3) سه جزئی گذرا به مسند
4) چهار جزئی گذرا به متمم و مسند

پرسش 2 :
کاربرد حرف اضافه ” با“ با کدام مصدر صحیح است ؟
1) ترسیدن
2) اندیشیدن
3) جنگیدن
4) چسبیدن



نکته 152 :
فعل هائی که متمم اجباری نیاز دارند حرف اضافه ی اختصاصی دارند اما فعل هایی که به متمم اجباری نیاز ندارند دارای حرف اضافه ی اختصاصی نیستند .

پرسش 1 :
” م“ در مصراع ” دستم نداد قوت رفتن به پیش دوست “ دارای چه نقشی است ؟
1) مضاف الیه
2) بدل
3) متمم
4) مسند

پرسش 2 :
” ت“ در بیت : ” هم اکنون تورا ای نبرده سوار پیاده بیاموزمت کارزار “ دارای چه نقشی است ؟
1) متمم
2) مفعول
3) مضاف الیه
4) بدل



نکته 153 :
جمله ی سه جزئی با مسند :
نهاد + مسند + فعل اسنادی

پرسش 1 :
نمودار جمله ی ” ارائه ی روش های مطلوب به منظور هماهنگ کردن خدمات و فعالیت های کتابخانه های کشور جهت تسهیل مبادله ی اطلاعات امری است ضروری “ کدام است ؟
1) سه جزئی گذرا به مسند
2) سه جزئی گذرا به متمم
3) سه جزئی گذرا به مسند
4) چهار جزئی گذرا به متمم و مسند

پرسش 2 :
کدام جمله سه جزئی با مسند نیست ؟
1) نهان گشت آیین فرزانگان
2) سوی لشکر آفریدون شدند
3) سراسر همه دشت بریان شدند
4) نخوت باد دی و شوکت خار آخر شد



نکته 154 :
هر جمله ای که فعل آن اسنادی ( = ربطی ) باشد قطعا جمله ی سه جزئی با مسند است .

پرسش 1 :
فعل کدام مصراع اسنادی است ؟
1) خشک آمد کشتگاه من
2) با غبان و رهگذاری نیست
3) دولت فقر خدایا به من ارزانی دار
4) دل من گرفته زین جا

پرسش 2 : ” دوش “ در کدام گزینه مسند است ؟
1) دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند
2) دوش با من گفت پنهان کاردانی تیز هوش
3) سری در کارهم آریم دوش بار هم باشیم
4) مشکل خویش بر پیر مغان بردم دوش



نکته 155 :
در فارسی امروز دو فعل ” بودن و شدن “ و هم معنی های ” شدن “ مثل ” گشتن و گردیدن “ و دیگر مشتق های آن ها مانند ” است ، هست ، می باشد ، می شود “ فعل اسنادی هستند و جمله ی سه جزئی با مسند را می سازند .

پرسش 1 :
مصراع دوم : ” عشق او باز اندر آوردم به بند
کوشش بسیار نامد سودمند
جمله ی چند جزئی است ؟
1) دو جزئی
2) سه جزئی با مسند
3) سه جزئی با مفعول
4) چهارجزئی با مفعول و مسند

پرسش 2 :
تعداد اجزای جملات در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) رستم از جادوی زال تندرست گشته است
2) اهل محل به او پهلوان می گویند
3) حافظ خود را رند می خواند
4) مرا خواند باید جهان آفرین



نکته 156 :
ساده ترین راه یافتن ” مسند “ مطرح کردن سوال زیر است :
چه جور ؟ + فعل اسنادی =====> مسند

پرسش 1 :
در مصراع : ” گشت غمناک دل و جان عقاب “ کدام پاسخ مسند است ؟
1) دل
2) دل و جان
3) عقاب
4) غمناک

پرسش 2 :
در بیت :” کودکان افسانه ها می آورند
درج در افسانه شان بس سرّوپند “
نقش دستوری کدام کلمه مسند است ؟
1) کودکان
2) سرّ
3) درج
4) پند



نکته 157 :
در پاره ای از جمله های سه جزئی با مسند به جای مسند ، متمم می آید .

پرسش 1 :
در کدام گزینه به جای مسند ، متمم نیامده است ؟
1) چو عاجز گشت خسرو در جوابش
2) فلانی از ساکنان این محل است
3) این پارچه از ابریشم است
4) پرویز در حال نوشتن بود

پرسش 2 :
در کدام جمله به جای مسند ، متمم آمده است ؟
1) چنگیز از ریختن خون بی گناهان سیر نشد
2) کمال است در نفس انسان سخن
3) غالبا در سلوک با خلق ساده ، فروتن و شکیبا بود
4) ایشان از دوستان شما بودند



نکته 158 :
افعال خانواده ی ” شدن “ چنانچه در معنـی رفتن به کار روند فعـل اسنادی نیستند و جمله ی سـه جزئی با مسند را نمی سازند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه مسند وجود ندارد .
1) هر کسی از ظن خود شد یار من
2) چو پیش پدر شد سیاووش پاک
3) من به هر جمعیتی نالان شدم
4) جفت بد حالان و خوش حالان شدم

پرسش 2 :
در هیچ گزینه ای جمله ی سه جزئی با مسند نیامده است مگر گزینه ی ...
1) چندی به پای رفتم وچندی به سر شدم
2) به نزدیک استاد امام شو
3) جوانی ام به سمند شتاب می شد
4) هنر خوار شد جادوی ارجمند



نکته 159 :
چنانچه افعال خانواده ی ” است “ در معنی وجود داشتن و موجود بودن به کار روند فعل اسنادی نیستند ضمنا اگر ” گشتن و گردیدن “ در معنایی غیر از شدن به کار روند فعل اسنادی به حساب نمی آیند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه ” است “ فعل اسنادی نیست ؟
1) جامه اش شولای عریانی است
2) باغ بی برگی روز و شب تنهاست
3) باغبان و رهگذاری نیست
4) بوی خوش این نسیم از شکن زلف اوست

پرسش 2 :
در کدام گزینه ” نیست “ فعل اسنادی به شمار می آید ؟
1) مر زبان را مشتری جز گوش نیست
2) بگفتا جان فروشی در ادب نیست
3) بگفت از عشق بازان این عجب نیست
4) بگفت این دل تواند کرد ، دل نیست



نکته 160 :
جمله های چهار جزئی جمله هایی هستند که فعل آن ها گذراست و در بخش گزاره آن ها علاوه بر فعل دو جزء لازم دیگر نیز می آید .

پرسش 1 :
جمله های چهارجزئی چند نوع اند ؟
1) دو نوع
2) سه نوع
3) چهار نوع
4) یک نوع

پرسش 2 :
نوع جمله ی ” انقلاب اسلامی ایران فصلی تازه در شرایط سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی جامعه ی ما گشود “ کدام است ؟
1) سه جزئی گذرا به مفعول
2) سه جزئی گذرا به متمم
3) چها جزئی گذرا به مفعول و متمم
4) چهار جزئی گذرا به مفعول و مسند

ادبیات فارسی نکته 161 تا 180

نکته 161 :
جمله ی چهار جزئی با مفعول و متمم :
نهاد + مفعول + متمم + فعل

پرسش 1 :
کدام یک از فعل های زیر علاوه بر مفعول نیاز به متمم دارد ؟
1) خراشیدن
2) جویدن
3) ستودن
4) چسباندن

پرسش 2 :
ترتیب اجزای جمله در کدام گزینه نادرست است ؟
1) گرسیوز توطئه ی افراسیاب را به سیاوش باز می گوید
2) فردوسی شایستگی های ما را به ما می شناساند
3) گل های رنگارنگ جلوه ی بی مانندی را به شهر می دادند
4) پرستار به کودک شیر را داد



نکته 162 :
جمله ی چهار جزئی با مفعول و مسند ( نهاد+ مفعول + مسند + فعل ) در حقیقت صورت دیگری از جمله های سه جزئی نوع سوم ( با مسند ) است با این تفاوت که فعل آن ها علاوه بر مسند به مفعول نیز نیاز دارد .

پرسش 1 :
در کدام گزینه جمله ی چهار جزئی با مفعول و مسند مشاهده نمی شود ؟
1) زشت باید دید و انگارید خوب
2) از آن پس که خواند مرا شهریار
3) الهی روامدار که پنهان ما از پیدای ما ناستوده تر باشد
4) زهر باید خورد و انگارید قند

پرسش 2 :
نهاد کدام جمله در صورت افزودن تکواژ سببی ” ان “ به فعل آن ، نقش مفعولی پیدا می کند؟
1) هوا سرد شد
2) من او را شناختم
3) من او را دیدم
4) هوا سرد گردید



نکته 163 :
باید بدانیم فعل هایی که جمله های چهار جزئی با مفعول و مسند را می سازند فعل اسنادی نیستند .

پرسش 1 : با توجه به جمله ی ” حافظ خود را رند می داند “ کدام گزینه در باره ی ” رند “ درست است ؟
1) مسند
2) مفعول
3) جزء فعل
4) قید

پرسش 2 :
سهراب در بیت :
” چو خندان شد و چهره شاداب کرد و را نام تهمینه سهراب کرد “ چه نقشی دارد ؟
1) مسند
2) بدل
3) نهاد
4) مفعول



نکته 164 :
باید بدانیم که در جمله های چهار جزئی با مفعول و مسند ، ” مفعول و مسند “ یک چیز است مثلا زمانیکه مـی گـوییم ” همـسایه ی مـا پـسرش را علـی صدا می زند “ پسر و علی یک چیز است .

پرسش 1 :
در بیت ” کسی کاو را تو لیلی کرده ای نام
نه آن لیلی است کز من برده آرام
کدام گزینه نادرست است ؟
1) او = مفعول
2) تو = نهاد
3 ) لیلی در مصراع اول مسند و در مصراع دوم مفعول
4) من = متمم

پرسش 2 :
در کدام گزینه جمله ی چهار جزئی با مفعول و مسند وجود ندارد ؟
1) مولانا تواضع و خاک نهادی را خلق رسول خدا می داند
2) درویـشی را دوست داشت و آن را مـــرادف بـی نیازی می شمرد
3) دریافت مخارج روزانه را زاید می شمرد
4) این بشاشت وی به خاطر فقر اختیاری اش بود



نکته 165 :
عمده ی فعل هایی که جمله های چهار جزئی با مفعول و مسند را می سازند عبارتند از :
” نامیدن “ و فعل های هم معنی آن ” شمردن “ و فعل های معنی ” آن “ ” پنداشتن “ و فعل های هم معنی آن

پرسش 1 :
در بیت :” سر نشتر عشق بر رگ روح زدند یک قطره از آن چکید ونامش دل شد واژه ی دل دارای چه نقشی است ؟
1) مفعول
2) مسند
3) متمم
4) بدل

پرسش 2 :
در جمله ی ” ازاین رو نوبه نو بر آن گوهرها آویختند و درفش کاویانش خواندند “ کدام گزینه نادرست است ؟
1) درفش = مفعول
2) آن = متمم
3) نو به نو = قید
4) ش در کاویانش = مفعول



نکته 166 :
جمله ی چهار جزئی دو مفعولی :
نهاد + مفعول اول + مفعول دوم + فعل

پرسش 1 :
کدام گزینه جمله ی چهار جزئی دو مفعولی است ؟
1) باران هواراسردگردانید
2) گنه کرده را زود رسوا کند
3) مادر کودک را غذا داد
4) تهمینه پسرش را سهراب نامید

پرسش 2 :
جمله ی ” چشم ما را ضیای خود ده “ چند جزئی است ؟
1) چهارجزئی دو مفعولی
2) چهارجزئی با مفعول و مسند
3) چهارجزئی با مفعول و متمم
4) سه جزئی با مفعول



نکته 167 :
در جمله های چهار جزئی با مفعول و مسند اگر به جای نشانه ی مفعول ، حرف اضافه بیاید جمله ی چهار جزئی با متمم و مسند ساخته می شود .

پرسش 1 :
جمله ی ” مردم به ابوعلی سینا شیخ الرئیس می گفتند “ چند جزئی است ؟
1) سه جزئی با متمم
2) چهارجزئی با متمم و مسند
3) چهارجزئی با مفعول ومسند
4) چهارجزئی دومفعولی

پرسش 2 :
کدام گزینه جمله ی چهار جزئی با متمم و مسند نیست ؟
1) اهل محل به او پهلوان می گفتند
2) مردم ایران به حافظ لسان الغیب می گفتند
3) بوی گلم چنان مست کرد
4) به آن کوچه کوی طراز می گویند



نکته 168 :
بدل در جمله کلمه یا کلماتی است که گروه اسمی قبل از خود را توضیح می دهد .

پرسش 1 : در مصراع ” من خویشتن اسیر کمند نظر شدم “ نقش کلمه ی خویشتن چیست ؟
1) نهاد
2) بدل
3) مسند
4) متمم

پرسش 2 :
واژه ی ” بونصر “ در عبارت زیر دارای چه نقشی است ؟
”آن روز که حسنک را بردار کردند استادم بونصر روزه بنگشاد “
1) مفعول
2) نهاد
3) متمم
4) بدل



نکته 169 :
مراد از نقش های تبعی جمله آن است که تابع گروه اسمی قبل از خود باشد و برخی از نقش ها ی تبعی عبارتند از :
1- معطوف
2- بدل
3-تکرار

پرسش 1 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه دارای نقش تبعی تکرار است ؟
بنواخت زخشم بر فلک مشت / آن مشت تویی تو ای دماوند
1) دماوند
2) مشت
3) تو اول در مصراع دوم
4) تو دوم در مصراع دوم


پرسش 2 :
کدام نقش تبعی با بقیه متفاوت است ؟
1) احمد و رضا آمدند
2) از احمد ورضا بپرس
3) احمد برادر علی آمد
4) جفت بدحالان وخوش حالان شدم



نکته 170 :
هر واژه می تواند نقش های متفاوت داشته باشد .

پرسش 1:
دربیت
”توحکیمی ،توعظیمی توکریمی تورحیمی / تونماینده ی فضلی توسزاوار ثنایی“ نقش دستوری کدام واژه با بقیه متفاوت است ؟
1) حکیم
2) کریم
3) رحیم
4) فضل

پرسش2 :
در مصراع : ” بگفت از جان شیرینم فزون است “ نقش دستوری ضمیر ” م “ چیست ؟
1) مفعول
2) متمم
3) مضاف الیه
4) نهاد



نکته 171 :
ضمایر می توانند نقش های مختلفی داشته باشند.

پرسش 1:
در بیت :”
چو عاجز گشت خسرو در جوابش / نیامد بیش پرسیدن صوابش نقش ضمیر های متصل ” ش“ به ترتیب چیست؟
1) مضاف الیه – مضاف الیه
2) مضاف الیه – متمم
3) متمم – متمم
4) متمم – مضاف الیه

پرسش2 :
در دوبیتی زیر نقش ضمیرهای متصل ” ت“ به ترتیب چیست ؟
مکن کاری که بر پاسنگت آیو / جهان با این فراخی تنگت آیو
چو فردا نامه خوانان نامه خوانند / تورا از نامه خواندن ننگت آیو
1) مضاف الیه – متمم – متمم
2) هر سه مضاف الیه
3) هر سه متمم
4) متمم – متمم – مضاف الیه



نکته 172 :
ضمایر متصل می توانند نقش های گوناگون داشته باشند .

پرسش 1:
در بیت :
” گفت باید حد زند هشیار مردم مست را / گفت هشیاری بیار اینجا کسی هشیار نیست“
واژه ی ”هشیار“ درمصراع دومدر چه نقشی به کار رفته است ؟
1) نهاد
2) صفت
3) مفعول
4) مسند

پرسش2 :
در کدام گزینه نقش ضمیر متصل ” شان “ با بقیه متفاوت است ؟
1) در برابر کویر از ریشه شان بر می کنند
2) در تنورشان می افکنند که این سرنوشت مقدر آنهاست
3) در نهادساقه شان یا شاخه شان می خشکد
4) این درختان صبور را دوستشان دارند زیراشجاعند



نکته 173 :
برای مشخص کردن نقش کلمات ، ابتدا جمله را مرتب می کنیم و سپس نقش کلمات را تعیین می کنیم

پرسش 1:
در عبارت :” در امام زاده ای که اهالی معصوم زاده اش می نامند برای سفید کاری گچ به کار برده اند “ نقش کلمات مشخص شده به ترتیب چیست ؟
1) متمم – مفعول – مضاف الیه
2) نهاد – مسند – مفعول
3) نهاد – مضاف الیه – مفعول
4) متمم – مفعول – مفعول

پرسش2 :
در عبارت : ” آن کس شیخ را گفت خدایت در بهشت کناد “ نقش ضمیر متصل ” ت“ چیست ؟
1) مضاف الیه
2) نهاد
3) مفعول
4) متمم



نکته 174 :
ضمیر متصل ” ش “ و ” م “ می توانند نقش های متفاوتی در جمله بگیرند .

پرسش 1:
نقش ضمیر ” ش “ در کدام گزینه با بقیه فرق دارد ؟
1) بعد چندی که گشودش چشم
2) بس که خونش رفته بود از تن
3) بس که زهر زخم ها کاریش
4) بی خبر بود و نبود ش اعتنا با خویش

پرسش2 : در مصراع ” که سوزان شود هر زمانم جگر “ نقش ضمیر ” م “ چیست ؟
1) اضافی 2) متممی 3) مفعولی 4) نهادی



نکته 175 :
ضمیر متصل ” م “ و ضمیر متصل ” ش“ می توانند مفعول و مضاف الیه واقع شوند .

پرسش 1:
”م“ در مصراع ” جهان آفرینم ندارد نگاه “ چه نقشی دارد ؟
1) اضافی
2) متممی
3) نهادی
4) مفعولی

پرسش2 :
در کدام گزینه ضمیر ” ش “ نقش اضافی دارد ؟
1) بگفتا هر شبش بینی چو مهتاب
2) بگفتا گر به سر یا بیش خشنود
3) بگفتا گرکسیش آرد فرا جنگ
4) بگفتا دوستیش از طبع بگذار



نکته 176 :
ضمیر متصل ” م“ می تواند مضاف الیه و مفعول واقع شود .

پرسش 1:
نقش ضمیرهای ” م“ به ترتیب در بیت زیر چیست ؟
” ای آفتاب خوبان می خوشد اندرونم / یک ساعتم بگنجان در سایه ی عنایت “
1) اضافی – مفعولی
2) مفعولی – اضافی
3) هر دو اضافی
4) هر دو مفعولی

پرسش2 :
” م“ در مصراع ” عشق او بازاندرآوردم به بند “ چه نقشی دارد ؟
1) نهاد
2) مفعول
3) متمم
4) اضافی



نکته 177 :
ضمایر ” مبهم “ می توانند نقش های مختلفی در جمله بگیرند .

پرسش 1:
نقش ” آنچه “ در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) آنچه می خواست پیش او آورد
2) آنچه تقدیر بود پیش آمد
3) آنچه نادیده چشمت آن بینی
4) آنچه نشنیده گوشت آن شنوی

پرسش2 :
در بیت :
” به دو چشم خون فشانم هله ای نسیم رحمت / که ز کوی او غباری به من آر توتیا را کدام گزینه نقشی متفاوت با بقیه دارد ؟

1) توتیا
2) کوی
3) من
4) او



نکته 178 :
ضمیر متصل ” ش“ می تواند مضاف الیه و مفعول باشد ضمنا ضمایر اشاره می توانند نقش های مختلفی در جمله داشته باشند .

پرسش 1:
در بیت :
” گفتم ببینمش مگرم درد اشتیاق / ساکن شودبدیدم و مشتاق تر شدم
”م“ در مگرم و ”ش “ در ببینمش چه نقشی دارند ؟
1) مفعولی - مفعولی
2) مفعولی – اضافی
3) اضافی – مفعولی
4) نهادی – اضافی

پرسش2 :
ضمایر مبهم و اشاره در بیت زیر در کدام نقش دستوری به کار رفته اند ؟
آنچه نشنیده گوشت آن شنوی / وآنچه نادیده چشمت آن بینی
1) نهاد
2) متمم
3) مضاف الیه
4) مفعول



نکته 179 :
ضمایر اشاره و ضمایر متصل می توانند مفعول و متمم واقع شوند .

پرسش 1:
ضمایر مبهم و اشاره ی موجود در بیت زیر در کدام نقش دستوری به کار رفته اند ؟
آنچه نشنیده گوشت آن شنوی
وآنچه نادیده چشمت آن بینی
1) نهاد
2) متمم
3) مضاف الیه
4) مفعول

پرسش2 :
در مصراع :” بیاموزمت کیمیای سعادت “ ضمیر متصل ” ت“ چه نقشی دارد ؟
1) متممی
2) مفعولی
3) اضافی
4) نهادی



نکته 180 :
گاهی ضمایر شخصی پیوسته نقش مفعولی دارند

پرسش 1: در کدام گزینه ضمیر شخصی پیوسته نقش مفعولی دارد ؟
1) تا کدامش دست گیرد در خطر
2) حمل دعویش بر محال کنند
3) زنهار تا به یک نفسش نشکنی به سنگ
4) گرت ز دست برآید چو نخل باش کریم

پرسش2 :
در بیت :
” صبحدم چو کلّه بنددآه دودآسای من / چون شفق در خون نشیند چشم خون پالای من“ نهاد مصراع دوم در کدام گزینه آمده است ؟
1) کلّه
2) شفق
3) من
4) چشم

ادبیات فارسی نکته 181 تا 200

نکته 181 :
اسم و ضمیر می توانند در جمله نقش های متفاوتی داشته باشند .

پرسش 1:
با توجه به بیت :
” خواب و خورت ز مرتبه ی خویش دور کرد/ آنگه رسی به خویش که بی خواب و خور شوی “
کدام گزینه نادرست است؟
1) آنگه = قید
2) بی خواب و خور =مسند
3) ت = متمم
4) خویش اول = مضاف الیه

پرسش2 :
” صبح“ در بیت زیر چه نقشی دارد ؟
” صبح امید که بُد معتکف پرده ی غیب / گو برون آی که کار شب تار آخر شد“
1) مسند
2) مفعول
3) قید
4)متمم



نکته 182 :
اسم می تواند گاهی در جمله ” نهاد “ و گاهی مفعول واقع شود .

پرسش 1:
در بیت
:” تامل کنان در خطا و صواب / به از ژاژ خایان حاضر جواب
نقش کلمه ی تامل کنان چیست ؟
1) قید
2) نهاد
3) مسند
4) مفعول

پرسش2 :
در بیت :
” ازآتش دل برون فرستم / برقی که بسوزد آن دهان بند “
کدام گزینه نقش مفعولی دارد ؟
1) برقی
2) آن
3) دل
4) آتش



نکته 183 :
اسم می تواند مسند جمله واقع شود .

پرسش 1:
در جمله ی ” نگاه های لوکس مردم آسفالت نشین شهر آن را کهکشان می بینند “ نقش کلمه ی کهکشان چیست ؟
1) مفعول
2) مسند
3) متمم
4) قید

پرسش2 :
با توجه به بیت :
” چرخ ار چه رفیع ، خاک پایت / عقل ار چه بزرگ طفل راهت “
نقش کدام کلمه با بقیه متفاوت است ؟
1) طفل
2) بزرگ
3) پای
4)رفیع



نکته 184 :
در مشخص کردن نقش کلمات به ترتیب دستوری آنها دقت داشته باشیم .

پرسش 1:
در بیت :
” سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی / چه خیالها گذر کردو گذر نکرد خوابی
کدام کلمه نهاد نیست ؟
1) خوابی
2) خیال ها
3) امشب
4) آفتابی

پرسش2 :
در بیت :
” چوعضوی به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار
کلمه ی عضو به ترتیب چه نقشی دارد ؟
1) نهاد – مفعول
2) مفعول – متمم
3) مفعول – مضاف الیه
4) متمم – مفعول



نکته 185 :
مسند می تواند هم در جمله های سه جزئی و هم در جمله های چهارجزئی بیاید .

پرسش 1:
نقش هیچ در مصراع ” هیچ همچون پوچ عالی نیست “ چیست ؟
1) نهاد
2) قید
3) مسند
4) متمم

پرسش2 :
در بیت :
” زبان مختصر عقلان ببند اندر جهان بر من/ که تا چون خود نخوانندم حریص و مفسد و رعنا
“ کدام کلمه ” مسند “ نیست ؟
1) حریص
2) ”م“
3) مفسد
4) رعنا



نکته 186 :
اسم ممکن است در جمله چند نقش داشته باشد

پرسش 1:
” جان “ در بیت :
تن زجان و جان ز تن مستور نیست/ لیک کس را دیدِ جان دستور نیست
در کدام نقش دستوری نیامده است ؟
1) مفعول
2) متمم
3) نهاد
4) مضاف الیه

پرسش2 :
در بیت:
” آن آبروی چو جوی بود رنج و غصه سنگ / سنگش به جای ماند و آبش زجو رود
“ کلمه ” سنگ “ به ترتیب چه نقشی دارد ؟
1) مسند – نهاد
2) مضاف الیه – متمم
3) نهاد – بدل
4) نهاد – مفعول



نکته 187 :
ضمایر متصل می توانند مفعول و مضاف الیه واقع شوند .

پرسش 1:
دربیت :
” هرچه خواهی در سوادش رنج برد / تیغ صرصرخواهرش حالی سترد
” ش“ در مصراع اول و ” حالی “ در مصراع دوم چه نقشی دارند ؟
1) مضاف الیه – قید
2) متمم – بدل
3) مفعول – قید
4) مضاف الیه – مسند

پرسش2 :
در بیت :
” زد بانگ که کیست حاضر امروز/ کز عشق نبوده خاطر افروز
نهاد کدام است ؟
1) حاضر
2) بانگ
3) ”که“ در کیست
4) عشق



نکته 188 :
ضمایر مشترک مانند ” اسم “ می توانند نقش های متفاوتی داشته باشند .

پرسش 1:
نهادهای عبارت :” هر کس چهل روز خویشتن را برای خدا خالص گرداند چشمه های حکمت از قلب او بر زبانش جاری می شود “ کدام است ؟
1) خویشتن – حکمت
2) خدا – زبان
3) هرکس – قلب
4) هرکس- چشمه های حکمت

پرسش2 :
در کدام گزینه ” آتش “ نقش نهادی دارد ؟
1) چو ازکوه آتش به هامون گذشت / خروشیدن آمد ز دشت و ز شهر
2) یکی بی زیان مرد آهنگرم / زشاه آتش آید همی بر سرم
3) آتش است این بانگ نای و نیست باد / هر که این آتش ندارد نیست باد
4) یکی دشت با دیدگان پر زخون که تا او کی آید ز آتش برون



نکته 189 :
برای اینکه بتوانیم آسان تر نقش کلمات را در جمله تعیین کنیم ابتدا ترتیب دستوری آنها را رعایت می کنیم.

پرسش 1:
با توجه به شعر زیر نقش دستوری کدام گزینه درست است ؟
” نگران با من استاده سحر – صبح می خواهد از من – کز مبارک دم او آورم این قوم به جان باخته را بلکه خبر “
1) نگران = نهاد
2) صبح = نهاد
3) مبارک دم او = نهاد
4) این قوم به جان باخته = مفعول

پرسش2 :
در بیت :
” همان به کزین زشت کردار دل / بشویم کنم چاره ی دل گسل “
نقش دستوری کدام کلمه نادرست است ؟
1) به = مسند
2) دل = نهاد
3) زشت کردار=متمم
4) همان = نهاد



نکته 190 :
ضمیر متصل ” م “ می تواند مضاف الیه باشد .

پرسش 1:
در بیت :
” گفتم ببینمش مگرم درد اشتیاق / ساکن شود بدیدم و مشتاق تر شدم
ضمیر ” م“ در کدام نقش متفاوت است ؟
1) گفتم
2) ببینم
3) مگرم
4) بدیدم

پرسش2 :
در مصراع :” عمخوارم و اختراست خونخوارم “ نقش ”م“ در ” خونخوارم “ چیست ؟
1) نهاد
2) متمم
3) مفعول
4) مضاف الیه



نکته 191 :
گاهی ممکن است ضمایر متصل در جای اصلی خود قرار نگرفته باشند .

پرسش 1:
در کدام گزینه ” م“ در جای اصلی خود قرار نگرفته است ؟
1) نبرّم از تو امّید ای نگارین
2) بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران
3) زمانه دست تو دادم کلید
4) چندت کنم حکایت شرح این این قَدَرکفایت

پرسش2 :
در مصراع ” بشد تیز رهّام با خود وگبر “ ” رهّام “ چه نقشی دارد ؟
1) نهاد
2) مسند
3) بدل
4) متمم



نکته 192 :
ضمیر متصل ” ش“ می تواند مفعول و مضاف الیه واقع شود . ضمنا در جمله ی مرکب جمله ای که پس از پیوند .......ساز می آید جمله پیرو ( وابسته ) نامیده می شود .

پرسش 1:
” ش“ در کدام گزینه نقش متفاوت دارد ؟
1) بگفتا گر به سریا بیش خشنود
2) بگفتا گر کسیش آرد فراچنگ
3) گرم و خونین به منش باز آری
4) تا رفتنش ببینم و گفتنش بشنوم

پرسش2 :
در جمله ی مرکب ” اسفندیار خوب می دانست که رستم سزاوار بند نیست “ نقش جمله ی پیرو ( رستم سزاوار نیست ) چیست ؟
1) مفعول
2) نهاد
3) مضاف الیه
4) متمم



نکته 193 :
ضمیر متصل ” ت “ می تواند مفعول و مضاف الیه واقع شود .

پرسش 1:
نقش ضمیر ”ت“ در کدام مصراع با بقیه فرق دارد ؟
1) سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد
2) هر که شدت حلقه ی در زود برد حقّه ی زر
3) وگر نه که پایت همی گور جست
4) سرت زآسمان بگذرد در شکوه

پرسش2 :
”ت“ در کدام مصراع نقش متفاوت دارد ؟
1) تا به جایی رساندت که یکی
2) هر که شدت حلقه ی در زود برد حقّه ی زر
3) تا چشم بشر نبیندت روی
4) تو کجایی تا شوم من چاکرت



نکته 194 :
برای مشخص کردن نقش کلمات به ترتیب دستوری آن ها دقت داشته باشیم .

پرسش 1:
نقش دستوری ” خواب “ در عبارت زیر چیست ؟
” غم این خفته ی چند خواب در چشم ترم می شکند “
1) نهاد
2) متمم
3) مفعول
4) مسند

پرسش2 :
در عبارت :” مرد خود مرده بود که جلادش رسن به گلو افکنده و خبه کرده بود “ ضمیر ” ش“ وابسته به کدام یک از اجزای جمله است
1) بدل
2) متمم
3) مفعول
4) نهاد



نکته 195 :
اسم می تواند ” منادا “ و ” مسند “ واقع شود .

پرسش 1:
در بیت :
” هاتف ارباب معرفت که گهی / مست خوانندشان و گه هشیار
ترکیب ” ارباب معرفت “ چه نقشی دارد ؟
1) مفعول
2) متمم
3) بدل
4) نهاد

پرسش2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .... نقش مسند وجود دارد .
1) بوسهل او را به علی رایض ، چاکر خویش بسپرد
2) کتاب حماسه ی فردوسی شاهنامه نامیده می شود
3) کوچه ای بود که آن را کو طراز می گفتند
4) مردم او را آدم خوبی به شمار می آوردند



نکته 196 :
ضمایر متصل ” م “ و ” ت “ می توانند ” مفعول “ و مضاف الیه باشند .

پرسش 1:
نقش ضمیرهای ” م“ به ترتیب در بیت زیر چیست ؟
ای آفتاب جوبان می جوشد اندرونم / یک ساعتم بگنجان در سایه ی عنایت

1) اضافی - مفعولی
2) مفعولی – اضافی
3) هر دو اضافی
4) هر دو مفعولی

پرسش2 :
در مصراع :” گرت چشم خدابینی ببخشند “ ” ت “ چه نقشی دارد ؟
1) اضافی
2) نهادی
3) مفعولی
4) متممی



نکته 197 :
قافیه در شعر می تواند مانند اسم و ضمیر نقش های متفاوتی داشته باشد .

پرسش 1:
در کدام مصراع ” قافیه “ مفعول است ؟
1) برادر مبارزم زمزمه کن بهار را
2) بچین ز شاخه ی یقین میوه ی انتظار را
3) بخوان بخوان ز دفترم شوکت این تبار را
4) زنیستی بکش بر او پرده ی استتار را

پرسش2 :
نقش دستوری ” ش“ در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) بعد از آنش از قفس بیرون فکند
2) چون بدین رنگ و بدین حالش بدید
3) دیدمش خرم وخندان قدح باده به دست
4) قاصدانش را به زخم سنگ راند



نکته 198 :
هر اسم ممکن است در جمله دو یا چند نقش داشته باشد .
پرسش 1:
با توجه به بیت زیر نقش ” سهیل “ به ترتیب کدام است ؟
هر شب بگرایم به یمن تا تو بر آیی / زیرا که سهیلی و سهیل از یمن آید
1) نهاد – مسند
2) مسند – نهاد
3) نهاد – نهاد
4) مسند – مسند

پرسش2 :
با توجه به عبارت :
” بزرگا مردا که این پسرم بود “ کدام گزینه درست است ؟
1) این = صفت
2) این = ضمیر
3) بزرگ = منادا
4) مرد = منادا



نکته 199 :
برای مشخص کردن نقش کلمات ابتدا ترتیب دستوری آن ها را رعایت می کنیم و سپس نقش واژه ها را تعیین می کنیم .

پرسش 1:
مفعول در مصراع ” آتش آهیم چنین آب کرد “ کدام است ؟
1) یم
2) م
3) آتش
4) آه

پرسش2 :
با توجه به بیت زیر کلمات همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ..... نهاد است .
فیض روح القدس ار بازمدد فرماید / دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می کرد
1) دیگران
2) روح القدس
3) فیض
4) مسیحا



نکته 200 :
گروه فعلی مهم ترین عضو گزاره است که دارای پنج ویژگی است :
1-شخص
2- زمان
3- وجه
4- گذر
5- معلوم ومجهول

پرسش 1 :
در زبان فارسی فعل دارای چند شخص ( صیغه ) است ؟
1) چهارده
2) شش
3) پنج
4) سه

پرسش 2 :
کدام وجه فعل ویژگیهای پنج گانه ی زبان را ندارد ؟
1) وجه خبری
2) وجه التزامی
3) وجه مصدری
4) وجه اخباری و التزامی

ادبیات فارسی نکته 201 تا 220

نکته 201 :
اجزای فعل :
1- بن ( بخش ثابت هر فعل )
2- شناسه ( نشانه شخص است ) َم ، ی ، َد ،یم ، ید ، َند

پرسش 1 :
بن مضارع های سه مصدر ” مانستن ، شایستن ، توختن “ به ترتیب کدامند ؟
1) مان – شای – توز
2)مانا-شایا-توخ
3) مانندباش-شایاباش-تاز
4) مانش – شایس – تازا

پرسش 2 :
در کدام فعل حروف ین مضارع آن در بن ماضی وجود ندارد ؟
1) سوزاندم
2) ریختم
3) جهیدم
4) می گویم



نکته 202 :
هر گاه از مصدر برای دوم شخص مفرد فعل امر بسازیم و آنگاه پیشوند ” ب “ را حذف کنیم بن مضارع به دست می آید .
رسیدن ------برس ---------------رس

پرسش 1 :
بن مضارع مطرح شده در برابر کدام کلمه نادرست است ؟
1) بخشودن = بخش
2) سفتن = سنب
3) گسیختن = گسل
4) هشتن = هل

پرسش 2 :
بن مضارع کدام مصدر نادرست است ؟
1) بودن = باش
2) آمدن = آ
3) هلیدن = هلید
4) هشتن = هل



نکته 203 :
شناسه همان نهاد اجباری جمله است و گاهی ممکن است به قرینه حذف شود و زمانی ممکن است تمام فعل حذف گردد .

پرسش 1 : در کدام گزینه شناسه ی فعل حذف نشده است؟
1) آب برداشتم و گرد تشنگان می گشت
2) کبوتران اضطرابی کردند و هریک خود را می کوشید
3) کبوتران دام برکندند و سرخویش گرفت
4) او موشی است از دوستان من بگویم تا بندها ببرد

پرسش 2 :
در بیت :
” بگفتا گر خرامی در سرایش
بگفت اندازم این سر زیر پایش“
بخش حذف شده چه ویژگی ای دارد ؟
1) یک جمله ی توضیحی
2) یک جمله ی عاطفی
3) یک جمله ی پرسشی
4) نهاد جمله های دوم و سوم بیت است



نکته 204 :
فعل از نظر زمان به سه دسته تقسیم می شود :
1-ماضی
2- مضارع
3- آینده

پرسش 1 :
فعل عبارت ” یک شب تامّل ایام گذشته می کردم “ چیست ؟
1) می کردم و ماضی
2) می کردم و مضارع
3) گذشته می کردم و ماضی
4) تامل می کردم وماضی

پرسش 2 :
فعلی است که وقوع آن در زمان حال قطعی باشد :
1) مضارع التزامی
2) ماضی مستمر
3) فعل امر
4) مضارع اخباری



نکته 205 :
ماضی ساده : بر واقع شدن کاری یا روی دادن حالتی در گذشته ( دور یا نزدیک ) دلالت می کند به بیان دیگر عملی در گذشته انجام یافته و تمام شده است :
طرز ساختن = بن ماضی + شناسه

پرسش 1 :
نوع فعل در جمله ی ” حاجتش برآوردم “ چیست ؟
1) ماضی ساده
2) مضارع اخباری
3) ماضی نقلی
4) مضارع التزامی

پرسش 2 :
جای خالی را با کدام گزینه می توان کامل کرد ؟
........... شناسه ندارد و ظاهرا با بن ماضی یکسان است
1) سوم شخص مفرد ماضی ساده
2) سوم شخص مفرد مضارع اخباری
3) سوم شخص ممفرد مضارع التزامی
4) سوم شخص مفرد مضارع مستمر



نکته 206 :
ماضی استمراری : فعلی است که در زمان گذشته انجام گرفته و مدتی دوام داشته یا تکرار شده است .
طرز ساخت = می + بن ماضی + شناسه

پرسش 1 : زمان فعل در عبارت :” کبوتران در طاعت و مطاوعت او روزگار گذاشتندی “ چیست ؟
1) ماضی ساده
2) ماضی استمراری
3) مضارع اخباری
4) ماضی نقلی

پرسش 2 :
در جمله ی ” منهیان سوی یحیی می نبشتند “ می نبشتند چه نوع فعل ماضی است ؟
1) استمراری
2) ساده
3) نقلی
4) بعید



نکته 207 :
در متون قدیم ماضی استمراری را به صورتهای زیر می توان یافت :
الف ) جزء پیشین همی + بن ماضی + شناسه = همی گفتم
ب) جزء پیشین – ب- + بن ماضی+شناسه+ی
مثل: بدیدندی
ج) بدون جزء پیشین ، بن ماضی+شناسه+ی
مثل: گفتندی (این شکل دردوم شخص مفرد
ودوم شخص جمع کاربرد ندارد)

پرسش 1 :
نوع افعال عبارت زیر چگونه است ؟
” هر سال که موسم حاج بودی برفتی و بر ایشان خود را عرضه کردی “
1) ماضی استمراری
2) ماضی ساده
3) ماضی بعید
4) مضارع اخباری

پرسش 2 :
واژه ی ” شدی“ در بیت زیر چه نوع فعلی است؟
شنیدی که در روزگار قدیم
شدی سنگ در دست ابدال سیم
1) مضارع اخباری
2) ماضی ساده
3) ماضی استمر
4) مضارع التزامی



نکته 208 :
در بعضی از فعلها صیغه سوم شخص مفرد ماضی استمراری با دوم شخص جمع مضارع اخباری یکسان است که باید آن ها را با توجه به شخص و زمان از هم تشخیص داد این حالت معمولا در فعل هائی پیش می آید که حروف بن مضارع آن ها در بن ماضی آن ها وجود دارد

پرسش 1 : شکل ظاهری فعل ماضی استمراری سوم شخص مفرد و فعل مضارع اخباری دوم شخص جمع هر یک از کلمه های زیر به جز کلمه ی .....یکسان است .
1) رسیدن
2) سنجیدن
3) فروختن
4) لغزیدن

پرسش 2 :
صیغه ی سوم شخص مفرد ماضی استمراری همه ی کلمه های زیر به جز ....با صیغه ی دوم شخص جمع مضارع اخباری آن از نظر شکل ظاهری یکسان است
1) بردن
2) پریدن
3) جهیدن
4) طلبیدن



نکته 209 :
ماضی نقلی فعلی است که در گذشته واقع شده اما اثر آن تا زمان حال باقی است . بن ماضی + ه + افعال معین (ام،ای،است،ایم،اید،اند)

پرسش 1 :
در بیت :
” زد بانگ که کیست حاضر امروز
کز عشق نبوده خاطر افروز
فعل مصراع دوم از چه نوع است ؟
1) ماضی نقلی
2) ماضی بعید
3) ماضی مستمر
4) ماضی ساده

پرسش 2 :
فعل مصراع : ” چه فرهاد ها مرده در کوه ها “ چه زمانی است ؟
1) ماضی ساده
2) ماضی نقلی
3) ماضی مستمر
4) ماضی بعید



نکته 210 :
ساختمان ماضی نقلی در قدیم به صورت زیر بوده است :
بن ماضی + فعل معین ”است“ + شناسه

پرسش 1 :
در مصراع ” بده داد من کآمدستم دوان “ چه نوع ماضی وجود دارد ؟
1) بعید
2) نقلی
3) استمراری
4) ساده

پرسش 2 :
” شنیدستی “ در بیت زیر چه نوع فعلی است ؟
”کنون رزم سهراب و رستم شنو
دگرها شنیدستی این هم شنو
1) ماضی نقلی
2) ماضی بعید
3) ماضی التزامی
4) ماضی ساد



نکته 211 :
ماضی بعید فعلی است که در گذشته انجام گرفته است و قبل از فعل ماضی دیگری به وقوع پیوسته است
بن ماضی +ه + فعل معین ” بود“+ شناسه

پرسش 1 : در گذشته به کدام یک از انواع فعل ماضی ” ماضی مقدّم “ می گفته اند ؟
1) نقلی
2) بعید
3) التزامی
4) استمراری

پرسش 2 :
همه فعل های ماضی زیر به جز ماضی .....فعل کمکی دارند .
1) استمراری
2) التزامی
3) مستمر
4) نقلی



نکته 212 :
ماضی التزامی بیانگر انجام یافتن کاری است در گذشته آن هم به صورت شک و تردید یا امید و آرزو
بن ماضی +ه + فعل معین ” باش “+شناسه

پرسش 1 :
در عبارت زیر کدام یک از افعال ماضی بکار نرفته است ؟
” گفت : گفته ام را پیش از اینکه به تو گفته باشم به او گفته بودم “
1) نقلی
2) ساده
3) التزامی
4) بعید

پرسش 2 :
فعل ” رفته باشد “ که ماضی التزامی است دارای چند تکواژ است ؟
1) پنج
2) چهار
3) سه
4) دو



نکته 213 :
ماضی مستمر ( ملموس یا درجریان ) این فعل بیانگر انجام کاری است آن هم در گذشته به صورت استمرار، تاکید و تکرار
داشت + شناسه + می + بن ماضی + شناسه

پرسش 1 :
کدام نوع فعل ماضی از ترکیب ماضی ساده از خانواده ی ” داشتن + مضارع استمراری از فعل مورد نظر “ ساخته می شود ؟
1) التزامی
2) مستمر
3) استمراری
4) بعید

پرسش 2 :
جمله ی سوم در شعر :
” یادم آمد ، هان – داشتم می گفتم آن شب نیز – سورت سرمای دی بیداد ها می کرد “ دارای چه زمانی است ؟
1) ماضی مستمر
2) ماضی استمراری
3) ماضی ساده
4) ماضی نقلی



نکته 214 :
مضارع اخباری فعلی است که روی دادن آن در زمان حال یا آینده ی نزدیک قطعی باشد و برای بیان حقایق کلی و مطالــب علــمی از آن استفاده می شود .

پرسش 1 :
کدام گزینه درباره ی کاربرد مضارع اخباری نادرست است ؟
1) برای بیان کاری که در آینده انجام خواهد گرفت
2) برای بیان احتمال ، الزام و آرزو در آینده
3) برای بیان حقایق کلی و مطالب علمی
4) برای بیان کاری که اکنون در حال انجام است

پرسش 2 :
عبارت زیر فاقد چه نوع فعلی است ؟
” شنیده بودم فلان عامل را که فرستاده ای به فلان ولایت بر رعیّت دراز دستی می کند و ظلم روا می دارد “
1) مضارع اخباری
2) ماضی ساده
3) ماضی نقلی
4) ماضی بعید



نکته 215 :
ساختمان مضارع اخباری به صورت زیر است :
جزء پیشین ” می یا همی + بن مضارع + شناسه “

پرسش 1 :
در بیت:
” الا ای هوشمند خوب کردار
بگویم با تورمزی چند از اسرار
بگویم چه زمانی است ؟
1) مضارع اخباری
2) مضارع التزامی
3) ماضی ساده
4) ماضی التزامی

پرسش 2 :
زمان فعل در مصراع : ” نه هرگز بر اندیشم از پادشا“ چیست ؟
1) مضارع التزامی
2) مضارع اخباری
3) ماضی ساده
4) ماضی استمراری



نکته 216 :
شکل مضارع اخباری از خانواده ی ” هستن “ بدلیل از بیـن رفتن یا تغییر شـکل بسیاری از صیغه های آن ” قیاسی “ نیست و به دو صورت زیر است :
الف ) استم-استی-است-استیم-استید-استند
ب) هستم-هستی-هست –هستیم-هستید-هستند

پرسش 1 :
با توجه به هم زمانی فعل های هر چهار مصراع فعل کدام مصراع از نظر نوع با بقیه فرق دارد ؟
1) ورایدون که زین کار هستم گناه
2) سریرزشرم و بهایی مراست
3) اشتر به شعر عرب در حالت است وطرب
4) نفحات صبح دانی زچه روی دوست دارم

پرسش 2 :
با توجه معنی در عبارت زیر زمان افعال به ترتیب عبارتند از .......
الهی اگر تو مرا خواستی من آن خواستم که توخواستی
1) التزامی – اخباری – التزامی
2) التزامی – اخباری – اخباری
3) التزامی – التزامی – التزامی
4) اخباری – اخباری – اخباری



نکته 217 :
مضارع التزامی بر انجام دادن کار یا روی دادن حالتی در زمان حال ، همراه با شک و تردید یا امید و آرزو دلالت می کند .

پرسش 1 :
زمان فعل در مصراع ” کاشکی قیمت انفاس بدانندی خلق ” کدام است ؟
1) ماضی استمراری
2) مضارع التزامی
3) مضارع اخباری
4) ماضی مستمر

پرسش 2 :
در عبارت :” هر چه عاشق در راز پوشی بکوشد باز نگاه دو دیده اش از سرّ ضمیر خبر می دهد “ کدام افعال آمده است ؟
1) مضارع التزامی – مضارع التزامی
2) مضارع التزامی – مضارع اخباری
3) مضارع اخباری – مضارع اخباری
4) مضارع التزامی – ماضی استمراری



نکته 218 :
ساختمان مضارع التزامی به صورت زیر است :
جزء پیشین ”ب“ + بن مضارع + شناسه

پرسش 1 :
در عبارت زیر به ترتیب چند مضارع اخباری و چند مضارع التزامی آمده است ؟
” ندانی و ندانی که ندانی و نخواهی که بدانی که ندانی “
1) 2 ، 4
2) 4 ، 2
3) 5 ، 1
4) 1 ، 5

پرسش 2 :
عبارت :” در این تو را چند مزد باشد . به خشم گفت : نبخشیدم ونبخشم که وی را امیرالمومنین به من داده است “ جمله ی اول دارای چه نوع فعل است ؟
1) مضارع التزامی
2) مضارع اخباری
3) ماضی ساده
4) ماضی نقلی



نکته 219 :
در شعر و نثر گاهی حرف ” ب“ بر سر فعل مضارع التزامی و ” می “ بر سر فعل مضارع اخباری نمی آید اما در معنی عملا می توان ”ب“و”می“ را بر سر فعل افزود.

پرسش 1 :
زمان فعل ها در مصراع :
” اگر در باغ عشق آیی همه فرّاش دل یابی “
به ترتیب کدام است ؟

1) مضارع اخباری – مضارع التزامی
2) مضارع التزامی – مضارع اخباری
3) مضارع اخباری – مضارع اخباری
4) مضارع التزامی – مضارع التزامی

پرسش 2 :
زمان فعل ها در بیت زیر به ترتیب چیست ؟
عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را
دزد دانا می کشد اول چراغ خانه را
1) اخباری – اخباری – اخباری
2) التزامی – اخباری – اخباری
3) التزامی – اخباری – التزامی
4) اخباری – التزامی – اخباری



نکته 220 :
جز دو ساخت ” ماضی و مضارع التزامی “ ساخت سایر زمان های فعل از وجه اخباری است ولی ” مضارع التزامی و ماضی التزامی “ برای وجه التزامی به کار می رود .

پرسش 1 :
کدام گزینه مشخصه های فعل ” می خندید“ را نشان می دهد ؟
1) مضارع اخباری دوم شخص جمع – وجه خبری
2) ماضی ساده دوم شخص مفرد – وجه التزامی
3) ماضی مستمر دوم شخص مفرد – وجه التزامی
4) ماضی مستمر دوم شخص جمع – وجه خبری

پرسش 2 : وجه کدام فعل با بقیه متفاوت است ؟
1) امیدوارم که ما را فراموش نکرده باشد
2) شاید از خطای شما چشم بپوشد
3) پرویز در امتحان ورودی موفق شد
4) کاش پرویز در امتحان ورودی موفق بشود

ادبیات فارسی نکته 221 تا 240

نکته 221 :
در فارسی امروز هر فعلی را می توان با آوردن تکواژ ” ن“ منفی کرد فقط زمان های مستمر صورت منفی ندارند و برای منفی ساختن آن ها از معادل های غیر مستمر استفاده می شود.

پرسش1:
برای منفی کردن ماضی مستمر از ماضی ...... و برای منفی کـردن مضارع مستـمر از مضارع ..... استـفاده می کنیم .
1) استمراری – التزامی
2) استمراری – اخباری
3) ساده – اخباری
4) ساده – التزامی

پرسش 2:
کدام یک از فعل های زیر صورت منفی ندارند؟
1) داشتم می خواندم
2) می خوانم
3) خوانده ام
4) خوانده باشد



نکته 222:
فعل از نظر اجزای تشکیل دهنده ( ساختمان ) بر سه نوع است :
1- ساده
2- پیشوندی
3- مرکب

پرسش1:
کدام فعل مرکب نیست ؟
1) طعنه می زند
2) تنه می زند
3) نق می زند
4) چانه می زند

پرسش 2:
کدام گزینه فعل مرکب است ؟
1) غذا خورد
2) سرما خورد
3) آب خورد
4) میوه خورد



نکته 223 :
اگر پیش از فعل ساده یا پیشوندی یک یا چند تکواژ آزاد یا مستقل بیاید و با آن ترکیب شود کلمه ی حاصل ، فعل مرکب است .

پرسش1:
در کدام گزینه فعل مرکب وجود ندارد ؟
1) کاوبه تائید نظر حل معما می کرد
2) تا به تحقیق مرا منزل و ره ننمایی
3) سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد
4) طی این مرحله بی همرهی خضر مکن

پرسش 2:
کدام یک از افعال زیر فعل مرکب نیست ؟
1) خشمگین شد
2) دوست داشت
3) دل بست
4) ایمان آورد



نکته 224 :
اگر به اول فعل های ساده ” وند “ افزوده شود این فعل ها به فعل پیشوندی تبدیل می شوند مثل :
آمد === برآمد ، درآمد ، باز آمد

پرسش1:
کدام فعل پیشوندی است ؟
1) شرکت دادند
2) آورد
3) روی داد
4) بر می دارم

پرسش 2:
در کدام گزینه پیشوند ” بر “ هیچ معنای تازه ای به فعل ساده آن نمی افزاید ؟
1) برافتاد
2) برخاست
3) برانداخت
4) برنشست



نکته 225 :
آوردن حرف نشانه ی ” را“ بین دو جزء فعل مرکب از نظر نگارشی نادرست است . ضمنا این حرف باید دقیقا بعد از مفعول بیاید نه بعد از جمله ی معرّفی کننده ی مفعول .

پرسش1:
کاربرد ” را“ در میان کدام دو جزء جایز نیست
1) پیچ خورد
2) نان خورد
3) آب خورد
4) میوه خورد

پرسش 2:
در کدام گزینه حرف ” را“ کاربردی نادرست دارد ؟
1) حتی آن را مرادف بی نیازی می شمرد
2) نام را باز ستانیم از ابر
3) کفشی که خریده بودی را پسندیدم
4) آسمانش را گرفته تنگ در آغوش



نکته 226 :
حرف ”را“ همیشه نشانه ی مفعول نیست ،گاهی می تواند حرف اضافه و گاهی فکّ اضافه باشد.

پرسش1:
حرف ” را“ در کدام گزینه کاربردی متفاوت دارد ؟
1) او را مطوّقه گفتندی
2) سه خلیفت را خدمت کرد
3) وحی آمد که این یگانه را بگویید
4) چنان کاری که خود را کشتن در پیش داریم
به فعل هایـی که معنـی آن هـا با نهاد کـامل است ” ناگذر“ و به فعل ها یی که علاوه بر نهاد به جزء یا اجــزای دیگری نیاز دارند ” گذرا “ می گویند .

پرسش1:
در کدام گزینه یک جمله ی دوجزئی با فعل ” ناگذر“ مشاهده می شود ؟
1) مشرکان بت ها را می پرستیدند
2) رضا کتاب جغرافی خوانده است
3) آن ها مرا می شناسند
4) دوستان ما خواهند آمد

پرسش 2:
کدام فعل به صورت نادرست به ”گذرا“ تبدیل شده است ؟
1) ترسید= ترساند
2) چسبید=چسباند
3) رست = رویاند
4) جوشید=جوشاند



نکته 227 :
ویلیام شکسپیر : شاعر و نمایش نامه نویس معروف انگلستان و جهان و خالق نمایش نامه های مشهوری چون ”هملت ، مکبث ،اتللو ، شاه لیر “ است .

پرسش1:
غزلواره های شکسپیر چه مسائلی را در بر دارد ؟
1) ستایش جوانی – محبت – انسانیت
2) محبت – ستایش نیکی – مسائل اجتماعی
3) عشق – مسائل اخلاقی – ستایش جوانی
4) عشق – ستایش انسان – عرفان

پرسش 2:
همه ی نمایش نامه های زیر به جز .....از ویلیام شکسپیر است .
1) مکبث
2) هملت
3) فاوست
4) اتلّلو



نکته 228 :
رابیند رانات تاگور :
شاعر بزرگ و پرآوازه ی هندی است ، سرو ده های او سرشار از نکته های لطیف ، بدیع و تامل برانگیز است ” ماه نو و مرغان آواره “ از مجموعه شعر های اوست

پرسش1:
تاگور در این قسمت از شعر خود :
” آنان که فانوسشان را بر پشت می برند سا یه ها شان پیش پایشان می افتد “ چه کسانی را درنظر دارد ؟
1) ایثارگران
2) افراد حقیقت گریز
3) هدایت یافتگان
4) آینده نگران

پرسش 2:
مجموعه ی ” ماه نو و مرغان آواره “ از کیست ؟
1) وارنر
2) تولستوی
3) تاگور
4) گوته



نکته 229 :
عبدالرحمان جامی ، شاعر و نویسنده ی بزرگ قرن نهم است ، او مشهورترین اثر خود ، بهارستان را به تقلید از گلستان سعدی نوشته است ، جز دیوان شعر و آثار منثور ، هفت اورنگ جامی شهرت فراوان دارد که در بردارنده ی هفت مثنوی است .

پرسش1:
کدامیک از آثار جامی به تقلید از گلستان سعدی نوشته شده است ؟
1) هفت اورنگ
2) بهارستان
3) دیوان اشعار
4) تحفه الاحرار

پرسش 2:
کدام یک از آثار جامی با بقیه متفاوت است ؟
1) لوایح
2) اشعه اللمعات
3) بهارستان
4) هفت اورنگ



نکته 230 :
اگر به فعل های ” گذرا به متمم “ و ”گذرا به مفعول “ تکواژ ”ان“ بیفزاییم تبدیل به فعل های گذرا به ”مفعول ومتمم “ می شوند یعنی جمله ی چهارجزئی با مفعول ومتمم را می سازند

پرسش1:
کدام یک از فعل های زیر علاوه بر مفعول نیاز به متمم دارد ؟
1) خراشیدن
2) جویدن
3) ستودن
4) چسباندن

پرسش 2:
با افزودن تکواژ ”ان“ از کدام مصدر نمی توان گذرای سببی ساخت ؟
1) دانستن
2) ترسیدن
3) گذشتن
4) رهیدن



نکته 231 :
فعل معلوم فعلی است که فاعل آن معلوم و مشخص باشد و فعل مجهول فعلی است که فاعل آن مشخص نیست و ما آن را به مفعول جمله نسبت می دهیم .

پرسش1:
کدام فعل مجهول است ؟
1) خواهم برد
2) رفته بودید
3) برده خواهد شد
4) تشریف فرما شدند

پرسش 2:
در هر گزینه به جز گزینه ی .......یک فعل مجهول هست .
1) دوخته شده است
2) آسوده شد
3) داشت خوانده می شد
4) نوشته می شود



نکته 232:
طرز مجهول کردن فعل معلوم :
بن ماضی + ه + صیغه ای از خانواده ی ” شدن“ که عینا شبیه فعل مورد نظر باشد .

پرسش1:
” آموخته می شود “ مجهول کدام گزینه است؟
1) آموخت
2) می آموخت
3) می آموزد
4) بیاموزد

پرسش 2:
کدام گزینه ماضی مجهول است ؟
1) خوانده باشد
2) خوانده می شود
3) خوانده آمده است
4) خوانده بشود



نکته 232:
اگر بخواهیم جمله ای را که دارای فعل معلوم است به صورت مجهول درآوریم ابتدا فعل را متناسب با مفعول ، مجهول می کنیم و آنگاه نهاد یا فاعل را حذف می نماییم .

پرسش1:
مجهول جمله ی ” دبیر ورزش آنها را به تماشای مسابقه خواهد آورد “ کدام است ؟
1) آورده خواهند شد
2) آورده شدند
3) آورده می شوند
4) آورده خواهد شد

پرسش 2:
مجهول جمله ی ” رضا آن کتاب را از روی میز بر می دارد “ کدام است ؟ آن کتاب ازروی میز...........
1) برداشته شد
2) برداشته می شود
3) برداشته می شد
4) برداشته شده است



نکته 233 :
فعل مجهول فقط از فعل های گذرا به مفعول ساخته می شود و فعل های ناگذر مجهول نمی شوند .

پرسش1:
کدام یک از فعل های زیر مجهول نمی شود ؟
1) دوخت
2) می دید
3) آموخت
4) می آمد

پرسش 2:
صورت مجهول فعل ” افتاد“ در کدام گزینه آمده است ؟
1) افتاده شد
2) افتاده می شد
3) انداخته شد
4) انداخته می شد



نکته 234 :
فعل معین (=کمکی ) فعلی است که برای صرف فعل اصلی به کار می رود .

پرسش1:
در کدام گزینه فعل معین به کار رفته است ؟
1) آرزو دارم که همه با اسلام راستین آشنا شوند
2) خلق و خوی ناپسند را رها کنید
3) دارم از پیش دوست می آیم
4) هر چه نپاید دلبستگی را نشاید

پرسش 2:
در کدام گزینه ” فعل معین “ هست ؟
1) تا باز که او را بکشد آن که تو را کشت
2) تا کس نکند رنجه به درکوفتنت مشت
3) چون تیغ به دست آری مردم نتوان کشت
4) حیران شدوبگرفت به حیران سر انگشت



نکته 235 :
چنانچه یکی از افعال خانواده ی ” شایستن ، بایستن ، توانستن و یارستن “ با مصدر مرخّم یا مصدر کامل بیایند وجه مصدری را می سازند در متون گذشته به این افعال ” شبه معین “ می گفتند

پرسش1:
در کدام گزینه فعل کمکی ” وجه مصدری “ را ساخته است ؟
1) پایداری و استقامت میخ
شاید ار عبرت بشر گردد
2) سپهر آیینه ی عدل است شاید
که هر چه از توبیند وانماید
3) صد ملک دل به نیم نظر می توان خرید
خوبان در این معامله تقصیر می کنند
4) گربه اقلیم عشق روی آری
همه آفاق گلستان بینی


پرسش 2:
همه ی فعل های ماضی به جز ماضی ..... فعل معین یا کمکی دارند ؟
1) استمراری
2) التزامی
3) مستمر
4) نقلی



نکته 236 :
چنانچه ماضی ساده قطعی بودن عملی را در زمان حال یا آینده نزدیک نشان دهد به آن مضارع یا مستقبل محقّق الوقوع می گویند .

پرسش1:
با توجه به عبارت :” اگر شفاعت تو رد کند قضا کار خود بکرد و هیچ در مان نیست “ زمان فعل جمله ی ” قضا کار خود بکرد “ چیست ؟
1) ماضی بعید
2) مضارع التزامی
3) ماضی ساده
4)مستقبل محقّق الوقوع

پرسش 2:
در کدام گزینه مستقبل محقّق الوقوع وجود دارد ؟
1) باران می بارید اما افق داشت روشن می شد
2) نه این طور نمیشه بلند میشی و وامیستی
3) تفنگ را بنداز رو زمین ،تکون بخوری مردی
4) این اسکناس را می گیری و زود می روی



نکته 237 :
فعل هایی مثل :” کُناد ، دهاد ، مریزاد و ....“ که در کتاب درسی شما آمده اند فعل دعایی به حساب می آیند .

پرسش1:
کدام فعل دعایی نیست ؟
1) زشت بادید
2) خدایتان بمیراناد
3) پدرشان را مزد دهاد
4) آنان را ایستانید

پرسش 2:
در کدام گزینه فعل دعایی وجود دارد ؟
1) مردی را دید به انواع فسق و فجور موجود چنان که انگشت نمای شده بود
2) آن کس شیخ را گفت :خدایت در بهشت کناد
3) در نیشابور به محله ای فرو می شد جمع متصوفه بیش از صدوپنجاه کس بازو به هم
4) شیخ نعره ای بزد وگفت :راست باز وپاک باز و امیر باش




نکته 238 :
اگر حـذف فعل بـه دلیل تـکرار و بـرای پـرهیز از تکرار صورت گیرد آن را ” حذف به قرینه ی لفظی “ می گویند اما اگر شنونده یا خواننده از سیاق سخن به بخش حذف شده پی ببرد ” حذف به قرینه معنوی “ است .

پرسش1:
در بیت زیر چند فعل به قرینه ی معنوی حذف شده است ؟ ” چرخ ار چه رفیع خاک پایت
عقل ار چه بزرگ طفل راهت “
1) سه فعل
2) دو فعل
3) چهار فعل
4) یک فعل

پرسش 2:
فعل کمکی در کدام گزینه به قرینه ی لفظی حذف شده است ؟
1) به نام او که نام او راحت روح است و پیغام او مفتاح فتوح
2) فصلی خواهم نبشت و پس به سر قصه شد
3) تو مو بینی و مجنون پیچش مو
4) به خدا که گر بمیرم که دل از تو برنگیرم



نکته 239 :
زمانی می توان فعل را حذف کرد که مشابه قسمت حذف شده در فعل جمله مجاور دیده شود در غیر این صورت حذف نادرست است .

پرسش1:
کدام گزینه به ویرایش نیاز ندارد ؟
1) آل بویه بغداد را فتح کرده و خلیفه را برکنار و پسرش را به جای او گماردند
2) کلیات لایحه بودجه در جلسه ی امروز مجلس طرح و بررسی شد
3) گزارشات رسیده را بررسی و یادداشت کردم
4) همه ی نامه ها در جلسه ی شورای دبیران مظرح و به تصویب رسید

پرسش 2:
در کدام گزینه حذف به صورت نادرست انجام شده است ؟
1) آن ها حرکت کردند و مانیز به دنبالشان
2) هواپیما فرود و مسافران را پیاده کرد
3) صبح زود رسیدیم و آنها زودتر
4) شهرمیان دشت گسترده بود پر از دار و درخت



نکته 240 :
حذف نهاد جدا : نهاد جمله های هم پایه و ناهم پایه ی اول شخص و دوم شخص را همیشه می توان به قرینه ی نهاد پیوسته حذف کرد مگر آن که وابسته یا بدل همراه باشد یا تاکیدی در کار باشد .

پرسش1:
حذف نهاد جدا ، در عبارت :” ما دانش آموزان کلاس سوم دبیرستان ، تقاضا می کنیم کتاب های تازه ای برای کتابخانه تهیه کنید “ به چه دلیل ممکن نیست ؟
1) همراه بودن با بدل
2) عدم مطابقت با نهاد اجباری
3) همراه بودن با مضاف الیه
4) عدم مظابقت با قاعده ی واجی

پرسش 2:
حذف نهاد جدا در عبارت :” استاد فیزیک ، دانشگاه تهران در همایش بین المللی سخن رانی کرد “ به چه دلیل ممکن نیست ؟
1) همراه بودن با صفت
2) همراه بودن با مضاف الیه
3) همراه بودن با بدل
4) مطابقت نداشتن نهاد با فعل

ادبیات فارسی نکته 241 تا 260

نکته 241:
درفعل های اسنادی باید به معنی و مفهوم افعال دقت داشته باشیم .

پرسش 1:
در مصراع:
” جانم ملول گشت ز فرعون و ظلم او “
چه نوع فعل ماضی است ؟
1) استمراری
2) التزامی
3) ساده
4) نقلی

پرسش 2:
” نیست “ در کدام گزینه فعل اسنادی نیست ؟
1) کار تباه کردی و گفتی تباه نیست
2) میدان همت جهان خوابگاه نیست
3) یغماگراست چون تو کسی پادشاه نیست
4) یک مرد رزمجوی تورا درسپاه نیست



نکته 242:
درفعل های ساده بن مضارع یک تکواژ است

پرسش 1:
کدام فعل مرکب نیست؟• دوست داشت
2) ایمان آورد
3) غذا خورد
4) حل کرد

پرسش 2:
کدام فعل ساده نیست؟• سخن گفت
2) نگاه کرد
3) ناراحت شد
4) خشمگین شد



نکته 243 :
در فعل های مستمر افعــال خانــواده ی ” داشتن “ و در فعل های ماضی افعال معین ( ام ،ای،است،ایم،اید،اند) وجود دارد .

پرسش 1:
” داشت نوشته می شد “ چه نوع فعل ماضی است ؟
1) مستمر
2) استمراری
3) التزامی
4) بعید

پرسش 2:
در کدام گزینه فعل ماضی نقلی وجود ندارد ؟
1) چه فرهاد ها مرده در کوهها
چه حلاج ها رفته بر دارها
2) به خون خود آغشته اند
چه گل های رنگین به جویبارها
3) مهین مهرورزان که آزاده اند
بریزند از دام جان تارها
4) همی گویم و گفته ام بارها
بود کیش من مهر دلدارها



نکته 244 :
بعضی از فعل ها برخلاف قاعده گذرا می شوند .

پرسش 1:
همه ی گزینه های زیر خلاف قاعده گذرا می شوند به جز گزینه ی .....
1) افتادن
2) ترسیدن 3) آمدن 4) رفتن

پرسش 2:
شکل گذرای کدام گزینه با بقیه تفاوت دارد ؟
1) جهیدن
2) چکیدن
3) نشستن
4) پریدن



نکته 245 :
” تا“ همیشه حرف ربط و حرف اضافه نیست گاهی ممکن است ” صوت “ واقع شود .

پرسش 1:
در مصراع :
” تا بر سر سبزه تا به خواری ننهی “ کدام کلمه را می توان معادل ” زنهار و مواظب باش “ دانست ؟
1) تا
2) به
3) سر
4) بر

پرسش 2:
کلمه های کدام گزینه نام آوا هستند ؟
1) آه – وای
2) هان – زنهار
3) خرت خرت – شرشر
4) آفرین – احسنت



نکته 246 :
صوت کلمه ای است که بدون نیاز به فعل بیان کننده ی غرض گوینده یا نویسنده است .

پرسش 1:
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ..... ” صوت “ به کاررفته است .
1) آه دست پسرم یافت خراش
2) بگفت ار من کنم در وی نگاهی
3) فریب جهان را مخور زینهار
4) هان ای عزیز فصل جوانی بهوش باش

پرسش 2:
کدام کلمه اگر در عبارتی به کار رود در حکم فعل است و یک شبه جمله به حساب می آید؟
1) کاشکی
2) زینهار
3) قطعا
4) شاید



نکته 247 :
فعل مجهول از ” صفت مفعولی “+افعال خانواده ی ” شدن “ ساخته می شود .

پرسش 1:
از مصدر ” کشیدن “ ماضی بعید مجهول دوم شخص جمع کدام گزینه است ؟
1) کشیده شده اید
2) کشیده می شوید
3) کشیده شده بودید
4) کشیده شده بودند

پرسش 2:
” دیده شده باشند “ چه نوع فعل است ؟
1) ماضی التزامی
2) ماضی بعید
3) ماضی التزامی مجهول
4) ماضی ساده



نکته 248 :
گاهی در ماضی استمراری بجای جزء پیشین ” می یا همی“ ی “ در آخر فعل می آید .

پرسش 1:
در عبارت :
” آواز دادم غلامی را که به من نزدیک او بودی به هر وقت “ فعل جمله ی دوم چه زمانی است ؟
1) ماضی استمراری
2) ماضی ساده
3) ماضی نقلی
4) ماضی بعید

پرسش 2:
در مصراع :
” رزمندگان جبهه ی حق جان فشانده اند “ ، ”جان فشانده اند “ چه فعلی است ؟
1) ماضی ساده
2) ماضی نقلی
3) ماضی بعید
4) ماضی مستمر

نکته 249 :
گاهی ممکن است در یک عبارت یا یک مصراع چند فعل ماضی یا مضارع قرار گیرد .

پرسش 1:
شعر : ” می تراود مهتاب ،می درخشد شب تاب / مانده پای آبله از راه دراز / بردم دهکده مردی تنها “ کدام فعل ماضی را دارد ؟
1) نقلی
2) ساده
3) استمراری
4) التزامی

پرسش 2:
کدام گزینه جمله ی دو جزئی بدون فعل نیست ؟
1) سیگار کشیدن ممنوع
2) زندگی یعنی تلاش
3) مرحمت شما زیاد
4) عیدتان مبارک



نکته 250 :
فعل ممکن است دارای مفاهیم گوناگونی باشد.
پرسش 1:
از ”گشت “ در مصراع ” گرتونباشی یار من ، گشت خراب کار من “ کدام مفهوم بر می آید؟
1) می گردید
2) می گردد
3) می گشت
4) بگردد

پرسش 2:
فعل کدام گزینه دو وجهی نیست ؟
1) گسست
2) شکست
3) ریخت
4) دوخت
نکته 251:
هر گروه اسمی از یک اسم به عنوان هسته تشکیل شده و ممکن است یک یا چند وابسته داشته باشد که وجود هسته الزامی و وجود وابسته یا وابسته ها اختیاری است .

پرسش 1:
در بیت زیر چند اسم آمده است ؟
به امید آنکه شاید برسد به خاک پایت
چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبا را 1) هفت
2)هشت
3) نه
4) ده

پرسش 2:
در عبارت :
”به هر چهاردانش آموز شرکت کننده در اردو یک اتاق می دادند “ کدام گزینه هسته ی گروه اسمی است ؟
1) چهار
2) اردو
3) دانش آموز
4) شرکت کننده

نکته 252:
اسم از جهت ویژگی شمار به سه دسته تقسیم می شود :
1- مفرد
2-جمع
3-اسم جمع

پرسش 1:
اگر اسمی نشانه ی جمع نداشته باشد اما مفهوم جمع را برساند و بر یک مجموعه دلالت کند در اصطلاح دستوری چه نام دارد ؟
1) جمع
2) جمع مکسر
3) اسم جنس
4) اسم جمع

پرسش 2:
کدام اسم مفرد است ؟
1) لشکر
2) طایفه
3) کاروان
4) ورزشگاه

نکته 253 :
برای نشان دادن تعداد بیش از یکی ، از وابسته‌های پسین (= نشانه های جمع ) استفاده می‌‌‌ شود .
پرسش 1:
کدام نوع اسم است که دو وابسته ی پسین ( نشانه های جمع و ” ی “ نکره ) را نمی پذیرد ؟
1) مفرد
2) مشتق
3) جمع
4) خاص

پرسش 2:
کدام گزینه جمع است ؟
1) ملّت
2) گله
3) ایل
4) سپاهیان

نکته 254 :
نشانه های جمع به ترتیب کثرت استعمال عبارتند از :
1- ها
2-ان
3- ات ( جات )
4- ین
5- ون
پرسش 1:
کدام نشانه ی جمع تقریبا برای تمام کلمات حتی واژه های دخیل به کار می رود ؟
1) ان
2) ات
3) ون
4) ها
پرسش 2:
کلماتی که به مصوت بلند ”ا“ و ”و“ ختم می شوند کدام نشانه ی جمع را می گیرند ؟
1) گان
2) ات
3) جات
4) یان

نکته 255 :
در کلماتی مثل ” روحانیون و انقلابیّون “ پسوند جمع مفهوم تشکّل و تجمّع را می رساند و در کلماتی مثل ” بیچارگان ، درماندگان “ هنگام جمع بستن ” ه “ حذف می شود و به جای آن ”گ “ میانجی می آید .
پرسش 1:
کدام یک از نشانه های جمع کاربرد اندکی دارد و بیش تر مفهوم ” تشکل و تجمع “ را می رساند ؟
1) ون
2) ین
3) ات
4) ان

پرسش 2:
کلماتی که به ( ه / ـه) ختم می شوند کدام نشانه ی جمع را می گیرند ؟
1) یان
2) گان
3) ون
4) ین



نکته 256 :
پسوند ”ان “ همیشه نشانه ی جمع نیست .

پرسش 1:
کدام پسوند ساختمان کلمات به مفهوم فاعلی ، زمان و مکان به کار رفته است ؟
1) ان
2) دان
3) ستان
4) ار

پرسش 2:
پسوند ”ان “ در کدام گزینه با بقیه متفاوت است؟
1) گیلان – گرگان
2) خندان – گریان
3) لرزان – شتابان
4) سوزان – لرزان
نکته 257 :
اسم یا شناس ( = معرفه ) است یا ناشناس (=نکره ) و یا اسم جنس

پرسش 1:
اسمی که نه نکره باشد و نه معرفه چه اسمی است؟
1) خاص
2) عام
3) اسم جمع
4) جنس

پرسش 2:
اسم جنسی که مضاف الیه آن شناس باشد چه اسمی به حساب می آید ؟
1) معرفه
2) نکره
3) جنس
4) خاص


نکته 258 :
اسم می تواند عام یا خاص باشد .

پرسش 1:
کدام اسم است که تمام وابسته های پیشین و پسین اسم را می پذیرد ؟
1) خاص
2) عام
3) شناس
4) ناشناس

پرسش 2:
کدام یک از اسم ها اگر جمع بسته شوند مفهوم ” تشبیه و تاکید “ را می رسانند ؟
1) خاص
2) عام
3) اسم جمع
4) اسم ناشناس

نکته 259 :
اسم از جهت ویژگی ساخت یعنی اجزای تشکیل دهنده به چهار نوع تقسیم می شود :
1-ساده
2- مرکب
3- مشتق
4-مشتق – مرکب

پرسش 1:
اسمی است که یک جزء آن معنای مستقل ندارد؟
1) مرکب
2) ساده
3) مشتق
4) خاص
پرسش 2:
کدام گزینه از وند های حرفی است و اسم مشتق نمی سازد ؟
1) ار
2) بان
3) چه
4) ها

نکته 260 :
اسم ساده اسمی است که فقط از یک جزء یعنی یک تکواژ آزاد یا مستقل تشکیل شده است مثل :
سیاوش ، شمشاد و .....

پرسش 1:
کدام گزینه اسم ساده است ؟
1) پندار
2) کوشش
3) مویه
4) حنابندان

پرسش 2:
اسم ساده کدام است ؟
1) چَرا
2) شنا
3) یارا
4) گنجا

    ادبیات فارسی نکته 261 تا 280

نکته 261 :
اسم مرکب اسمی است که از دو یا چند تکواژ آزاد یا مستقل ساخته می شود در ساختمان اسم مرکب هیچ وندی وجود ندارد مثل : لاک پشت ، خط کش

پرسش 1 :
کدام گزینه اسم مرکب است ؟
1) گلزار
2) گلگون
3) گلفام
4) گلریز

پرسش 2 :
ساخت کدام اسم مرکب با بقیه متفاوت است ؟
1) سیاه سرفه
2) نوروز
3) دست برد
4) پنج شنبه
نکته 262 :
اسم مشتق اسمی است که اط یک تکواژ آزاد یا مستقل و حداقل یک وند که معنای مستقلی ندارد ساخته می شود مثل : پوشه ، خوبی

پرسش 1 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ......اسم مشتق دیده می شود .
1) دیوار
2) کشتار
3) رفتار
4) گفتار
پرسش 2 :
نسبت کدام گزینه مانند ” خند و خنده “ است ؟
1) دست ،دسته
2) مال ، ماله
3) موی ، مویه
4) کوب ، کوبه

نکته 263 :
اسم ” مشتق – مرکب “ اسمی است که ویژگی های ” مشتق – مرکب “ را با هم داشته باشد مثل: سه گوشه – کشت و کشتار و...
پرسش 1 :
کدام اسم ” مشتق – مرکب “ از نظر ساخت با بقیه تفاوت دارد ؟
1) پرس وجو
2) خرید وفروش
3) زدوبند
4) گفت و گو

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه تفاوت دارد ؟
1) رفت و آمد
2) گفت وگو
3) جست و جو
4) شست و شو
نکته 264 :
وابسته های اسم به دو دسته تقسیم می شوند :
1- وابسته های پیشین
2- وابسته های پسین
پرسش 1 :
کدام گزینه وابسته ی پیشین نیست ؟
1) صفت مبهم
2) صفت اشاره
3) صفت شمارشی اصلی
4) صفت بیانی
پرسش 2 :
کدام گزینه از وابسته های پسین اسم نیست ؟
1) صفت تعجبی
2) مضاف الیه
3) ی نکره
4) صفت شمارشی ترتیبی با پسوند ُم



نکته 265 :
چنانچه پس از کلمات ” این ، آن ، همین ، همان ، چنین ، چنان “ اسم بیاید صفت اشاره هستند .
پرسش 1 :
در بیت زیر چند صفت اشاره آمده است ؟
” به پاس هر وجب خاکی از این ملک
چه بسیار است آن سرها که رفته “
1) دو
2) یک
3) سه
4) صفت اشاره نیامده

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
” همین جا صلح کن با ما چه لازم
که در محشر ز ما شرمنده باشی “
1) همین = صفت اشاره
2) بیت سه جمله است
3) شرمنده = مسند
4) همین = ضمیر اشاره



نکته 266 :
چنانچه پس از کلمات اشاره مکثی داشته باشیم ضمیر اشاره به حساب می آیند نه صفت اشاره
پرسش 1 :
با توجه به بیت : ” محتسب مستی به ره دید و گریبانش گرفت / مست گفت ای دوست این پیراهن است افسار نیست “ کدام گزینه نادرست است ؟
1) بیت شش جمله است
2) ” این “ صفت اشاره است
3) ” این “ ضمیر اشاره است
4) ” دوست “ مناداست

پرسش 2 :
در بیت :
بس دراز است این حدیث خواجه گو
تا چه شد احوال آن مرد نکو
” این و آن “ چه نوع کلمه ای است ؟
1) ” این “ ضمیر اشاره – ”آن “ صفت اشاره
2) ”این“ صفت اشاره – ”آن“ ضمیر اشاره
3) هر دو ضمیرند
4) هر دو صفت اند



نکته 267 :
چنانچه ” این و آن “ با هم بکار روند و مرجع مشخصی نداشته باشند ضمیر مبهم هستند و صفت یا ضمیر اشاره به حساب نمی آیند .

پرسش 1 :
با توجه به بیت زیر کلمات ” این و آن “ چه نوع کلماتی هستند ؟
“اندرون توست آن طوطی نهان
عکس او را دیده تو براین و آن“
1) ضمیر اشاره
2) صفت اشاره
3) ضمیر مبهم
4) ”آن“ صفت اشاره و ”این “ ضمیر اشاره

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
دلا تا کی در این زندان فریب این وآن بینی
یکی زین چاه ظلمانی برون شو تا جهان بینی
1) ” دل “ مناداست
2) ”این “ صفت اشاره است
3) ” این و آن “ ضمیر اشاره هستند
4) ” زندان “ استعاره از دنیا ست



نکته 268 :
چنانچه پس از کلمات ” چه ، چگونه ، کدام ، کدامین ، چند ، چندم ، چندمین “ اسم بیاید صفت پرسشی هستند .

پرسش 1 :
کدام یک از صفات پرسشی زیر به صورت ” پسین “ به کار می رود ؟
1) چند
2) چندم
3) چگونه
4) کدام

پرسش 2 :
در کدام گزینه صفت پرسشی نیامده است ؟
1) کدام سرو به بالای دوست مانند است؟
2) متحیّرم چه نامم شه ملک لافتی را؟
3) قضیه از چه راهی باید تعقیب شود؟
4) کدام دانه فرو رفت در زمین که نرست؟




نکته 269 :
دو کلمه ی ” چه و عجب “ با مفهوم تعجب اگر پس از آن ها اسم بیاید ، صفت تعجبی هستند .

پرسش 1 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
زمستی بر سر هر قطعه زین خاک
خداداند چه افسرها که رفته
1) هر=صفت مبهم
2) این = صفت اشاره
3) چه = صفت تعجبی
4) چه = ضمیر تعجبی

پرسش 2 :
در کدام گزینه ”چه“ صفت تعجبی نیست ؟
1) چه فرهاد ها مرده در کوهها
2) چه حلاج ها رفته بر دارها
3) چه خیال ها گذر کرد وگذر نکرد خوابی
4) با من چه کرد دیده ی معشوقه باز من



نکته 270 :
” چند – چندم – چندمین “ گاهی جزء کلمات پرسشی هستند و زمانی از کلمات مبهم به حساب می آیند .

پرسش 1 :
با توجه به عبارت :” چند شرح گلستان در کتابخانه موجود است “ کدام گزینه نادرست است ؟
1) چند= صفت پرسشی
2) شرح = هسته
3) کتابخانه = اسم مرکب
4) چند= صفت مبهم

پرسش 2 :
با توجه به عبارت زیر ” چند“ چه نوع کلمه ای است ؟
” چند روز در اردو شرکت داشتم و سپس برای ادامه ی تحصیل به تهران برگشتم “ 1) صفت مبهم
2) ضمیر مبهم
3) صفت پرسشی
4) ضمیر پرسشی



نکته 271 :
چنانچه پس از کلمات ” هر – همه – هیچ – فلان – بهمان – دیگر – دگر – چند – چندم و چندمین “ اسم بیاید صفت مبهم به حساب می آیند .

پرسش 1 :
در بیت زیر چند صفت مبهم آمده است ؟
هر شب اندیشه ی دیگر کنم و رای دگر
که من از دست تو فردا بروم جای دگر
1) چهار
2) سه
3) دو
4) یک

پرسش 2 :
با توجه به مصراع :” بروی بنواز ضربتی چند “ ، ”چند “ از نظر دستوری چه نوع کلمه ای است ؟
1) ضمیر مبهم
2) صفت مبهم
3) صفت پرسشی
4) ضمیر پرسشی



نکته 272 :
هرگاه ” هر“ با جزئی ترکیب شود ضمیر مبهم است مثل :
هر که – هرچه – هرکس – هریک و.....

پرسش 1 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
هرکسی کاو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش 1) خویش = ضمیر مشترک
2) هرکسی = صفت مبهم
3) هرکسی = ضمیر مبهم
4) او = بدل

پرسش 2 :
در کدام گزینه ضمیر مبهم نیامده است ؟
1) هر که آمد عمارتی نوساخت
2) هرکسی را نتوان گفت که صاحب نظر است
3) هر یکی از وی مرادی خواست کرد
4) چه زنم چونای هردم زنوای شوق او دم



نکته 273 :
دو کلمه ی ” یک و یکی “ گاهی ارزش صفت مبهم دارند و به عنوان نشانه ی اسم نکره به کار می روند و زمانی صفت شمارشی اصلی به حساب می آیند ضمنا اگر ” یکی “ به تنهایی به کار رود پمیر مبهم است .

پرسش 1 :
با توجه به مصراع ” یکی را که در بند بینی مخند “ ” یکی “ چه نوع کلمه ای است ؟
1) صفت مبهم
2) ضمیر مبهم
3) صفت شمارشی اصلی
4) اسم نکره

پرسش 2 :
” یکی “ در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) یکی تازی ای بر نشسته سیاه
2) یکی دشت با دیدگان پرزخون
3) یکی شادمانی بُد اندر جهان
4) همی داد مژده یکی را دگر



نکته 274 :
کلمات ” اول – آخر – نخست – اولین – آخرین – نخستین “ اگر پس از آن ها اسم بیاید صفت شمارشی ترتیبی هستند در غیر اینصورت قید ترتیب هستند .

پرسش 1 :
با توجه به بیت :” بشد سوی آب و سر و تن بشست / به پیش جهان آفرین شد نخست “ کدام گزینه نادرست است ؟
1) بیت سه جمله است
2) شد = فعل اسنادی است
3) شد = درمعنی ” رفت “ به کار رفته است
4) نخست = قید ترتیب است

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
نخستین دمیدن سیه شد ز دود
زبانه برآمد پس از دود زود
1) نخستین = صفت شمارشی ترتیبی
2) دمیدن =مسند
3) برآمد = ماضی ساده و فعل پیشوندی
4) نخستین = قید ترتیب



نکته 275 :
صفت عالی برتری یک صفت را بر همه ی صفات مشابه نشان می دهد و با افزودن پسوند ” ترین “ ساخته می شود .

پرسش 1 :
با توجه به عبارت زیر کدام گزینه نادرست است؟
” برزرگ ترین بخش ادبیات عصر مشروطه به مسائل سیاسی روز اختصاص یافت “
1) دو گروه اسمی وجود دارد
2) عبارت دارای سه گروه اسمی است
3) بزرگ ترین صفت عالی است
4) ”بخش“ و ”مسایل “ هسته ی گروه اسمی هستند

پرسش 2 :
با توجه به عبارت زیر کدام گزینه نادرست است؟
” فرهنگ ، میوه ی بهترین استعدادها و اندیشه ها و کردارهای یک قوم است “ 1) بهترین = صفت عالی
2) اندیشه و کردار = اسم مشتق
3) جمله سه جزئی با مسند
4) جمله چهارجزئی با متمم و مسند است



نکته 276 :
چنانچه کلمه ی پس از صفت تفصیلی جمع باشد معنی صفت عالی را می رساند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه صفت عالی نیامده است ؟
1) فاضل تر اطبّا
2) شریف تر خلایق
3) والاتر مرد
4) کمتر حرمت پدرومادر

پرسش 2 :
با توجه به عبارت زیر کدام گزینه نادرست است؟
” این زری است که پدر ما از غزو هندوستان آورده است و حلال تر مال هاست “
1) حلال تر = صفت عالی
2) حلال تر = صفت تفصیلی
3) آورده است = 4 تکواژ
4) این = پمیر اشاره و نهاد



نکته 277 :
کلمات ” به – مه – که “ اگر با پسوند ” ین “ به کار روند صفت عالی هستند .

پرسش 1 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
” مهین مهرورزان که آزاده اند
بریزند از دام جان تارها “
1)مهین = صفت عالی
2) آزاده = مسند
3) بریزند = مضارع التزامی
4) بریزند = مضارع اخباری

پرسش 2 :
با توجه به عبارت زیر کدام گزینه نادرست است؟
” مهین توانگران آن است که غم درویش خورد و بهین درویشان آن است که کم توانگر گیرد “
1) مهین = صفت عالی
2) بهین = صفت عالی
3) توانگر = بن مضارع + گر
4) توانگر = بن ماضی + گر



نکته 278 :
شاخص : عناوین یا القابی هستند که بدون هیچ نشانه یا نقش نمایی پیش از اسم می آیند و نزدیک ترین وابسته به هسته ی گروه اسمی هستند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه شاخص نیست ؟
1) کدخدا احمدبه مسایل و مشکلات مردم روستا رسیدگی می کند
2) عموی احمد مهندس شرکت نفت است
3) دکتر محمد معین اولین دکترای ادبیات فارسی در ایران بود
4) غلامحسین یوسفی در کنار مرادش امام رضا به خاک سپرده شد



نکته 279 :
کلماتی که آن ها را به عنوان شاخص می شناسیم گاهی می توانند هسته ی گروه اسمی قرار گیرند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه شاخص نیست ؟
1) دکتر فیض
2) مهندس کامران
3) استاد احمدیان
4) سرهنگِ نیروی هوایی



نکته 280 :
کلماتی که در عربی صفت تفضیلی هستند در فارسی با پسوند ” تر – ترین “ نمی آیند .

پرسش 1 :
کدام گزینه درست است ؟
1) اعلم تر
2) اصلح تر
3) افضل ترین
4) فاضل ترین

پرسش 2 :
کاربرد کدام گزینه در فارسی جایز است ؟
1) اولی تر
2) اعلم تر
3) اعظم ترین
4) اصلح ترین

    ادبیات فارسی نکته 280 تا 300

نکته 280 :
کلماتی که در عربی صفت تفضیلی هستند در فارسی با پسوند ” تر – ترین “ نمی آیند .

پرسش 1 :
کدام گزینه درست است ؟
1) اعلم تر
2) اصلح تر
3) افضل ترین
4) فاضل ترین

پرسش 2 :
کاربرد کدام گزینه در فارسی جایز است ؟
1) اولی تر
2) اعلم تر
3) اعظم ترین
4) اصلح ترین



نکته 281 :
در گروه اسمی هر گاه پس از اسم ، کسره بیاید و سپس اسمی دیگر یا ضمیر قرارگیرد به اولی مضاف و به دومی مضاف الیه می گوییم .

پرسش 1 :
از ترکیبات زیر کدام وصفی و کدام اضافی است ؟
” چشم دل – اقلیم عشق – حیات جاودان – کره ی خاکی “ 1) وصفی – اضافی – وصفی – وصفی
2) اضافی – اضافی – وصفی – وصفی
3) اضافی – وصفی – اضافی – اضافی
4) وصفی – وصفی – اضافی – اضافی

پرسش 2 :
نوع ترکیب های ” چشم نرگس – دهان خندان – رونق گل “ کدام است ؟
1) وصفی – اضافی – وصفی
2) اضافی – وصفی –وصفی
3) وصفی – اضافی – اضافی
4) اضافی – وصفی – اضافی



نکته 282 :
به مضاف و مضاف الیه ” ترکیب اضافی “ می گویند که بر دو گونه است :
1- اضافه ی تعلّقی 2- اضافه ی غیر تعلّقی

پرسش 1 :
کدام ترکیب اضافه تعلّقی است ؟
1) راه شیراز
2) کوزه ی سفال
3) کارگر زن
4) روز سه شنبه

پرسش 2 :
کدام ترکیب اضافه غیر تعلّقی است ؟
1) داس ِ مرگ
2) جام ِ جم
3) مسافر قطار
4) شاهنامه ی فردوسی



نکته 283 :
چنانچه بتوان مضاف الیه را جمع بست و یا با جا به جایی مضاف و مضاف الیه یک جمله ی سه جزئی با مفعول

پرسش 1 :
کدام ترکیب اضافه ی تعلقی است ؟
1) پرِ پرنده
2) دست طمع
3) دست ِ ارادت
4) کشور ایران

پرسش 2 :
همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .....اضافه ی تعلقی هستند .
1) پسر همسایه
2) دسته ی صندلی
3) کاغذ روزنامه
4) آتش عشق



نکته 284 :
چنانچه بین مضاف و مضاف الیه رابطه ی همانندی برقرار باشد به آن اضافه ی تشبیهی می گویند .

پرسش 1 :
” باران رحمت “ چه نوع اضافه ای است ؟
1) تشبیهی
2) استعاری
3) تعلّقی
4) استعاری و غیر تعلّقی

پرسش 2 :
همه ی گزینه ها اضافه تشبیهی هستند به جز گزینه ی .......
1) چراغ حیات
2) تیه گمراهی
3) ظلمات جهل
4) گردن استکبار



نکته 285 :
چنانچه مضاف در غیر معنی واقعی خود به کار رود به بیان ساده تر مضاف الیه برای کامل کردن معنی خود مضاف را عاریه بگیرد به آن اضافه ی استعاری می گویند .

پرسش 1 :
” رخسار زمان “ چه نوع اضافه ای است ؟
1) تشبیهی
2) استعاری
3) تعلقی و استعاری
4) تشبیهی و غیر تعلقی

پرسش 2 :
همه گزینه ها به جز گزینه ی .....اضافه ی استعاری هستند . 1) روح باران
2) پیشانی عفو
3) کمان ابرو
4) دست طبیعت



نکته 286 :
در گروه اسمی هرگاه پس از هسته ، کسره بیاید واژه پس از کسره اگر اسم ، ضمیر یا صفت شمارشی نباشد ، صفت بیانی است که به کلمه ی اول موصوف می گویند و هسته ی گروه اسمی است .

پرسش 1 :
کدام گزینه ” موصوف و صفت “ است ؟
1) کتاب عشق
2) ضمیر متصل
3) قالی تبریز
4) برگستوان های دیبا

پرسش 2 :
نوع کدام ترکیب با بقیه متفاوت است ؟
1) افسار ابریشمین
2) جواهر بدخشی
3) مهره های بزر
4) طوطی جان



نکته 287 :
چنانچه جای موصوف و صفت را با هم عوض کنیم صدای کسره از بین می رود که در این صورت است که به آن ” ترکیب وصفی مقلوب “ می گوییم .

پرسش 1 :
کدام ترکیب ،ترکیب وصفی مقلوب است ؟
1) البرز کوه
2) کیهان خدیو
3) تند باد
4) دو عالم دستگاه

پرسش 2 :
کدام گزینه ، ترکیب وصفی مقلوب نیست ؟
1) گران مایه فرزند
2) گیسوی نگار
3) قیرگون ابر
4) نیلگون دریا



نکته 288 :
گاهی بدون اینکه جای صفت وموصوف را با هم عوض کنیم صدای کسره از بین می رود که در این صورت ترکیب وصفی تبدیل می شود به اسم مرکب یا صفت مرکب

پرسش 1 :
کدام گزینه اسم مرکب نیست ؟
1) مادر بزرگ
2) نهران نو
3) پدر بزرگ
4) بت پرست

پرسش 2 :
کدام گزینه صفت مرکب نیست ؟
1) گیسو بلند
2) مادر شوهر
3) دندان گرد
4) کلاه سبز



نکته 289 :
در زبان فارسی بر خلاف زبان عربی مطابقت موصوف و صفت از جهت جنس و عدد جایز نیست .

پرسش 1 :
کاربرد کدام ترکیب وصفی امروز معمول نیست؟
1) منکر بی قیاس
2) کارهای عجایب
3) مردم بدکار
4) مردم بسیاردان

پرسش 2 :
کاربرد کدام گزینه امروز درست نیست ؟
1) مدینه ی فاضله
2) عتبات عالیات
3) پرونده ی مختومه
4) قوّه ی مقننه



نکته 290 :
چنانچه صفت بیانی جانشین اسم شود در حکم اسم است می تواند به صورت مفرد و جمع به کار رود و همه ی نقش های اسم را بپذیرد .

پرسش 1 :
در بیت :
” عاشق بی خود ناهنجار ند به آن فاسق بی عصمت وننگ“ چند صفت وجود دارد ؟
1) چهار
2) پنج
3) دو
4) سه

پرسش 2 :
در بیت زیر چند صفت به کار رفته است ؟
” کم آواز هرگز نبینی خجل جوی مشک بهتر که یک توده گل 1) سه
2) چهار
3) دو
4) یک



نکته 291 :
انواع صفت بیانی :
1- صفت بیانی ساده
2- صفت فاعلی
3- صفت مفعولی
4- صفت لیاقت
5- صفت نسبی

پرسش 1 :
دو کلمه ی ” خندان “ و ” دربست “ به ترتیب عبارتند از
1) صفت فاعلی – صفت ساده
2) صفت فاعلی – صفت مفعولی
3) صفت مفعولی – صفت فاعلی
4) صفت نسبی – صفت فاعلی

پرسش 2 :
” بازنشست – دیدنی – کناره “ به ترتیب چه نوع صفاتی هستند ؟
1) مفعولی – نسبی –نسبی
2) مفعولی –لیاقت-نسبی
3) فاعلی –لیاقت-مفعولی
4)فاعلی-نسبی-مفعولی



نکته 292 :
بن مضارع + َ نده
صفت فاعلی بن مضارع + الف
بن مضارع + ان

پرسش 1 :
”خویشتن آرای “ در مصراع ” خویشتن آرای مشو چون بهار “ چه نوع صفتی است ؟
1) مفعولی مرکب مرخم
2) نسبی
3) صفت فاعلی مرکب مرخم
4) لیاقت

پرسش 2 :
کدام پسوند در ساختمان کلمات به مفهوم ” فاعلی “ ، ”رمان “ و ” مکان “ به کار رفته است ؟
1) ان
2) دان
3) ستان
4) ار



نکته 293 :
چنانچه صفت فاعلی از ترکیب ” بن مضارع + پسوند الف “ ساخته شود به آن صفت مشبّهه ، پایدار یا دائمی گویند .

پرسش 1 :
کدام گزینه صفت مشبهه نیست ؟
1) دانا
2) رویا
3) شنوا
4) جویا

پرسش 2 :
با اضافه کردن (الف) به کدام گزینه می توان صفت فاعلی ( مشبهه ) ساخت ؟
1) ناراست
2) ناسپاس
3) ناشکیب
4) ناخوشایند



نکته 294 :
چنانچه صفت فاعلی از پسوند ” بن مضارع + پسوند ان “ ساخته شود به آن صفت حالیه یا بیان حال می گویند .

پرسش 1 :
کدام گزینه می تواند گاهی صفت حالیه و گاهی اسم باشد ؟
1) خندان
2) سوزان
3) روان
4) شتابان

پرسش 2 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) لرزان
2) جانان
3) گریان
4) سوزان



نکته 295 :
صفت مفعولی = بن ماضی + ـه /ه

پرسش 1 :
کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) نشسته
2) گرفته
3) نوشته
4) زده

پرسش 2 :
نوع صفات ” نازپرورده “ و ” بلاکش“ در بیت زیر چیست ؟
” نازپرورده تنعّم نبرد راه به دوست
عاشقی شیوه رندان بلاکش باشد“ 1) مفعولی – فاعلی
2) فاعلی – مفعولی
3) هر دو مفعولی
4) هر دو فاعلی



نکته 296 :
صفت لیاقت = مصدر + ی

پرسش 1 :
صفت لیاقت از مصدر ”پوشیدن “ کدام است ؟
1) پوشش
2) پوشیدنی
3) پوشیدگی
4) پوشیده

پرسش 2 :
دو واژه ی ” کشتنی – شنیدنی “ از نظر دستوری چه صفاتی هستند ؟
1) لیاقت – نسبی
2) نسبی – لیاقت
3) هر دو نسبی
4) هر دو لیاقت



نکته 297 :
صفت نسبی = اسم + ی

پرسش 1 :
” ی“ نسبت در کدام گزینه مفهومی متفاوت دارد ؟
1) جنگی
2) گوهری
3) چنگی
4) نهانی

پرسش 2 :
در کدام گزینه ”ی “ نسبت در مفهومی مفعولی به کار نرفته است ؟
1) توقیعی
2) پرتابی
3) گوهری
4) نهانی



نکته 298 :
1-صفت بیانی ساده ساختمان صفت بیانی
2- صفت مرکب
3- صفت مشتق
4- صفت مشتق-مرکب

پرسش 1 :
صفت مشتق کدام است ؟
1) گران
2) ارزان
3) نهان
4) پنهان

پرسش 2 :
در ساختمان کدام یک از صفات بیانی زیر بیش از یک ”وند“ وجود دارد ؟
1) خردمندانه
2) ده ساله
3) ایرانی نژاد
4) هیچ کاره



نکته 299 :
صفت مرکب صفتی است که از دو یا چند تکواژ مستقل تشکیل می شود .

پرسش 1 :
کدام گزینه صفت مرکب نیست ؟
1) افکنده
2) بذر افشان
3) دست چین
4) نوساز

پرسش 2 :
کدام صفت مرکب مفهومی متفاوت دارد ؟
1) نیم سوز
2) دست چین
3) نوساز
4) جهان گیر



نکته 300 :
صفات مشتق – مرکب صفاتی هستند که ویژگیهای صفات مشتق و مرکب را با هم دارند .

پرسش 1 :
نوع دستوری واژه های ” هم نشینی – واج گاه – زبان شناسی – چهارم “ به ترتیب در کدام گزینه آمده است ؟
1) مشتق ، مشتق ، مشتق مرکب ، ساده
2) مشتق مرکب ، مشتق ، مشتق مرکب ، ساده
3) مشتق مرکب ، مشتق ، مرکب ، مشتق
4) مشتق ، مشتق ، مشتق مرکب ، مشتق

پرسش 2 :
نوع صفات زیر از نظر ساخت در کدام گزینه آمده است ؟
” حمایت کننده – روشنگر – خودخواه – ناجوان مرد “
1) مشتق مرکب ، مشتق ، مرکب ، مشتق مرکب
2) مشتق مرکب ، مرکب ، مرکب ، مشتق مرکب
3) مشتق ، مشتق ، مرکب ، مشتق مرکب
4) مرکب ، مشتق ، مرکب ، مشتق مرکب

ادبیات فارسی نکته 301 تا 320

نکته 301 :
وابسته های وابسته عبارتند از :
1- ممیّز
2- صفت ِ صفت
3- مضاف الیه مضافف الیه
4-قید صفت

پرسش 1 :
کدام گزینه دارای وابسته ی وابسته نیست ؟
1) دو جلد کتاب
2) رنگ سبز یشمی
3) کتاب تاریخ پرویز
4) زشتی هاو نابسامانی های جامعه

پرسش 2 :
کدام یک از وابسته های وابسته بین موصوف و صفت قرار می گیرد و مقدار صفت را مشخص می کند ؟
1) صفت صفت
2) مضاف الیه مضاف الیه
3) قید صفت
4) ممیّز



نکته 302:
ممیّز : برای شمارش تعداد ، اندازه و وزن موصوف میان عدد و معدود ( صفت شمارشی و موصوف ) اسمی می آید که وابسته ی عدد است و ممیّز نام دارد .

پرسش 1 :
در کدام گزینه ” ممیز “ به کار نرفته است ؟
1) یک چوبه تیر خدنگ
2) دو دست قاشق
3) دو راس هندوانه
4) دو صد گفته

پرسش 2 :
در کدام گزینه ممیز به کار نرفته است ؟
1) بیامد دوصد مرد آتش فروز
2) جوی مشک بهتر که یک توده گل
3) به صد کاروان اشتر سرخ موی
4) نهادند بر دشت هیزم دو کوه



نکته 303 :
ممیزها را می توان به دو دسته تقسیم کرد :
1- ممیزهایی که چیزی به معنا نمی افزایند
2- ممیزهایی که به معنا می افزایند

پرسش 1 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ......ممیز چیزی به معنی نیفزوده است
1) دو دستگاه رادیو
2) دو جلد کتاب
3) چهار تخته فرش
4) پنج کیلومتر راه

پرسش 2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .....ممیز مفهومی به معنا افزوده است .
1) دو توپ پارچه
2) دومتر پارچه
3) دو عدد صندلی
4) صد گرم عدس



نکته 304 :
برخی از صفت ها ، صفت پیش از خود را بیش تر معرفی می کنند که به آن ها ” صفت ِصفت“ می گویند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه صفت ِصفت به کار نرفته است ؟
1) لباس آبی سیر
2) رنگ سبز یشمی
3) کاغذ آبی آسمانی
4) کتاب سفید تمیز

پرسش 2 :
کدام گزینه درباره ی ” صفت ِصفت “ نادرست است ؟
1) صفت همراه خود را بیش تر معرفی می کند
2) در باره ی اندازه و درجه ی صفت قبل از خود توضیح میدهد
3) با صفت همراه خود یک یا وابسته هسته می شود
4) موصوف گروه اسمی را بیش تر معرفی می کند



نکته 305 :
برخی از مضاف الیه ها درباره ی مضاف الیه پیش از خود بیش تر توضیح می دهند که به آن ها ” مضاف الیه مضاف الیه “ می گویند .

پرسش 1 :
با توجه به عبارت :” کیف پسرهمسایه “ کدام گزینه درست نیست ؟
1) کیف = مضاف
2) پسر = مضاف الیه
3) همسایه = مضاف الیه
4) همسایه=مضاف الیه مضاف الیه

پرسش 2 :
در عبارت :” دیوار باغ کدخدا صفر “ کدام واژه مضاف الیه مضاف الیه است ؟
1) دیوار
2) با غ
3) کدخدا
4) کدخداصفر



نکته 306:
اگر بین موصوف و صفت واژه ای قرار گیرد و مقدار صفت را نشان دهد ” قید صفت “ است .

پرسش 1 :
در کدام ترکیب ” قید صفت “ به کار رفته است ؟
1) لباس آبی روشن
2) رنگ سفید شیری
3) درخت بزرگ گشن
4) هوای نسبتا گرم

پرسش 2 :
در عبارت زیر کدام واژه ” قید صفت “ است ؟
” نیّت شرک در امّت من از حرکت آرام مورچه ی سیاه بر صخره ی سخت در شبی نیک تاریک مخفی تر است “
1) آرام
2) سیاه
3) سخت
4) نیک



نکته 307 :
متمّم ممکن است یکی از اجزای اصلی جمله باشد مثل جمله های سه جزئی با متمم و ممکن است متمم اسم ، صفت ، قید و غیر آن باشد .

پرسش 1 :
در کدام گزینه متمم متمم آمده است ؟
1) هیچ آزاداندیشی با حقیقت در جامعه نمی جنگد
2) ایران به دانشمندان خود می نازد
3) ما باید از قانون شکنی بپرهیزیم
4) دسته دسته ایرانیان به سپاه اسلام می گرویدند

پرسش 2 :
کدام گزینه نادرست است ؟
1) در هرجمله ای که حرف اضافه وجود داشته باشد آن جمله سه جزئی با متمم است
2) متمم اسم درباره ی اسم پیش از خود توضیح می دهد
3) کلمه قبل از متمم اسم می تواند هر نقشی داشته باشد
4) متمم متمم درباره ی متمم پیش از خود توضیح می دهد



نکته 308 :
متمم اسم ، خود گروه اسمی است که با کمک حرف اضافه ، همراه اسم می آید و توضیحی به آن می افزاید .

پرسش 1 :
در جمله ی ” افتخار به دوستی با دانایان افتخار واقعی است “ متمم اسم کدام است ؟
1) افتخار
2) واقعی
3) دوستی
4) دانایان

پرسش 2 :
در کدام گزینه متمم اسم نیامده است ؟
1) بحث درباره ی مسایل سیاسی این روزها رواج دارد
2) انتقاد از زشتی ها باعث اصلاح رفتار اجتماعی است
3) عیب جویی از دیگران فراموش کردن عیب های خویش است
4) از آشنایی با شما خوشحال شدم



نکته 309:
هر متمم در صورت لزوم می تواند متمم بگیرد که به آن ” متمم متمم “ می گویند .

پرسش 1 :
در جمله ی ” از مصاحبت با دوستان خوب لذت می برم “ متمم متمم کدام واژه است ؟
1) لذت
2) مصاحبت
3) دوستان
4) خوب

پرسش 2 :
کلمه ی قبل از متمم متمم حتما .......است ولی کلمه ی قبل از متمم اسم ....است .
1) متمم – اسم
2) متمم – متمم
3) اسم – اسم
4) متمم - نهاد



نکته 310 :
هر گروه اسمی در جمله بیش از یک نقش نمی گیرد اما می تواند در جمله ی مرکب بیش از یک نقش بگیرد که به آن ” تنازع “ می گویند .
مثل:دوست من کتابی را که روی میز بود خواند

پرسش 1 :
در جمله ی مرکب ” رفیق کسی باش که خیر خواه تو باشد “ کدام گروه اسمی دارای تنازع است ؟
1) تو
2) رفیق
3) خیرخواه
4) کسی

پرسش 2 :
در کدام گزینه تنازع مشترک ” مفعول و نهاد “ هست ؟
1) عنکبوتی را دیدم که تار می تنید
2) از گرگی می ترسم که انسان نماست
3) طرفدار دوستی باش که عیب رارودر رو بگوید
4) از کتابهایی استفاده کنید که مفید باشد.



نکته 311:
ضمیر = کلمه ای است که به جای اسم می نشیند و از تکرار آن جلوگیری می کند .هرضمیری به اصل خود ( مرجع خود ) بر می گردد مگر ضمیر مبهم که مرجع مشخصی ندارد .مثل ناصر رادیدم و موضوع را به اوگفتم .

پرسش 1 :
مرجع ضمیر ”م“ در مصراع :” عاشقم برقهر و بر لطفش به جد “ چیست ؟
1) عاشق
2) معشوق
3) شاعر
4) گوینده

پرسش 2 :
ضمیر ”م“ در بیت زیر متعلق به چه کلمه ای است ؟
” گفتم ببینمش مگرم درد اشتیاق / ساکن شود بدیدم ومشتاق تر شدم “
1) درد
2) اشتیاق
3) مگر
4) شود



نکته 312 :
ضمایر شخصی ضمایری هستند که جانشین اسم انسان می شوند و بر دو گونه هستند :
1- ضمایر شخصی منفصل ( جدا ،گسسته )
2- ضمایر شخصی متصل ( پیوسته )

پرسش 1 :
در بیت زیر جمعا چند ضمیر وجود دارد ؟
به مارماهی مانی نه این تمام نه آن / منافقی چه کنی مار باش یا ماهی
1) سه
2) چهار
3) پنح
4) شش

پرسش 2 :
در جمله ی ” احمد از برادرش خواهش کرد که در تکلیف هایش او را راهنمایی کند “ مرجع ضمیر ”ش“ چیست ؟
1) برادرش
2) تکلیف هایش
3) احمد
4) برادر



نکته 313:
ضمایر شخصی منفصل چون جانشین اسم می شوند همه ی نقش های اسم را به جز نقش قیدی می پذیرند .

پرسش 1 :
نقش ضمیر منفصل ” من“ و ”ما“ کدام است ؟
” من اگر ما نشویم تنهایم “
1) نهاد – نهاد
2) نهاد – مسند
3) مسند – نهاد
4) مسند – مسند

پرسش 2 :
نقش ضمایر منفصل به ترتیب در کدام گزینه آمده است ؟
” همه را تو می پندارم و تو را من “
1) مسند – مسند – مفعول
2) مسند – مفعول – مفعول
3) مسند – مفعول – مسند
4) مسند – مسند – مسند



نکته 314 :
ضمایر متصل چنانچه به فعل بپیوندند معمولا نقش مفعولی و گاهی نقش متممی دارند .

پرسش 1 :
نقش ضمیر متصل ”ش“ در کدام گزینه متفاوت است ؟
1) هر چه خواهی در سوادش رنج برد
2) تیغ صرصر خواهدش حالی سترد
3) کی به لوح ریگ باقی ماندش ؟
4) تا کس دیگر پس از تو خواندش

پرسش 2 :
نقش ضمیر ” ت“ در عبارت :” ای شیخ چه رسیدت که گریان شدی“ چیست ؟
1) مفعول
2) متمم
3) مضاف الیه
4) مسند



نکته 315 :
چنانچه ضمایر متصل به اسم یا حرف بپیوندند دارای نقش اضافی یا مضاف الیه هستند .

پرسش 1 :
نقش ضمیر متصل ”ش“ کدام است ؟
” این راه را نهایت صورت کجا توان بست / کش صد هزار منزل بیش در برایت “
1) متمم
2) مضاف الیه
3) مفعول
4) نهاد

پرسش 2 :
در مصراع :” هرگز نمیردآنکه دلش زنده شد به عشق “ کلمات ” هرگز – ش - عشق “ چه نقشی دارند ؟
1) قید – مضاف الیه – مسند
2) صفت – مفعول – متمم
3) قید – نهاد – متمم
4) قید – مضاف الیه – متمم



نکته 316 :
گاهی ضمایر متصل در جایی غیر از جای اصلی خود به کار می روند در این صورت بهتر آن است که ضمیر متصل را به صورت ضمیر منفصل در آوریم تا شناخت نقش آن آسان تر باشد .

پرسش 1 :
ضمیر ”ت “ در بیت زیر چه نقشی دارد ؟
” ای تهیدست رفته در بازار / ترسمت پر نیاوری دستار “
1) مفعولی
2) اضافی
3) متممی
4) فاعلی

پرسش 2 :
”ت“ در بیت زیر چه نقشی دارد ؟
” بکوبمت زآن گونه امروز یال / کزین پس نبیند تو رازنده زال “
1) متمم
2) مضاف الیه
3) مفعول
4) نهاد



نکته 317 :
چنانچه نهاد اختیاری کلمه ی مشخصی نباشد شناسه ها ( نهاد اجباری ) ضمیر پیوسته به حساب می آیند .

پرسش 1 :
در بیت زیر چند ضمیر هست ؟
” خواجه با خود گفت کاین پند من است / راه او گیرم که این ره روشن است “
1) سه
2) چهار
3) پنج
4) شش

پرسش 2 :
در بیت :” مسلمانان مرا وقتی دلی بود / که با وی گفتمی هر مشکلی بود “
چند ضمیر هست ؟
1) یک
2) دو
3) سه
4) چهار



نکته 318 :
ضمایر مشترک ضمایری هستند که شخص معینی ندارند و برای اول شخص ، دوم شخص و سوم شخص در مفرد و جمع یکسان به کار می روند این ضمایر عبارتند از :خود– خویش - خویشتن

پرسش 1 :
”خویشتن “ در مصراع :” بود حرمت هر کس از خویشتن “ از نظر دستوری چیست ؟
1) ضمیر مشترک
2) صفت بیانی
3) ضمیر شخصی منفصل
4) صفت نسبی

پرسش 2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .....ضمیر مشترک وجود دارد ؟
1) مشو غرّه بر حسن گفتار خویش
2) کوه یحیی را نه سوی خویش خواند
3) خود گلیم خویش را بافیده اند
4) این مگر خویش است با آن طوطیک ؟



نکته 319 :
چنانچه کلمه ی ” خویش “ در معنی خویشاوند یا منسوب خانوادگی به کار رود اسم است نه ضمیر مشترک .

پرسش 1 :
با توجه به عبارت زیر کدام گزینه درست است ؟
” برادر که در بند خویش است نه برادر نه خویش است “ 1) هر دو ” خویش “ ضمیر مشترک هستند
2) خویش اول ضمیر مشترک و خویش دوم اسم است
3) خویش اول اسم و خویش دوم ضمیر مشترک است
4) هر دو خویش اسم است

پرسش 2 :
در کدام گزینه ضمیر مشترک نیست ؟
1) خویش بیگانه مشو تا نخورم خون جگر
2) خویش را در خویش پیدا کن کمال این است و بس
3) خویشتن خویش را رونده گمان بر
4) خویش را بی سبب عزیز مدار



نکته 320 :
کلمات که ( چه کسی ) ، کجا ، کی ( چه وقت ) ، کی ( چه کسی ) همواره ضمیر پرسشی هستند.

پرسش 1 :
با توجه به عبارت : ” به کجا چنین شتابان / گون از نسیم پرسید “ کدام عبارت نادرست است ؟
1) جمله اول وابسته و جمله دوم هسته
2) کجا=قید
3) کجا=ضمیر پرسشی
4) پرسید = مضارع ساده

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
” از دست و زبان که برآید / کز عهده شکرش به درآید “
1) که = ضمیر پرسشی
2) ش ضمیر متصل و مضاف الیه
3) برآید =مضارع التزامی
4) برآید=مضارع اخباری

ادبیات فارسی نکته 321 تا 340

نکته 321 :
قید : کلمه ای است که درباره ی انجام فعل توضیحی ارائه می دهد به بیان ساده تر انجام فعل را در مفهومی مقیّد می سازد .

پرسش 1 :
با توجه به بیت :
” چه زنم چو نای هر دم زنوای شوق او دم / که لسان غیب خوش تر بنوازد این نوارا“
همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ....قید است .
1) هردم
2) دم
3) خوش تر
4) چه

پرسش 2 :
در بیت :” تا به تحقیق مرا منزل و ره ننمایی / یک دم آرام نگیرم نفسی دم نزنم “ چند قید هست ؟
1) یک
2) دو
3) سه
4) چهار



نکته 322 :
اگر کلمه ای بین یک ترکیب وصفی قرارگیرد و مقدار صفت را مشخص کند نقش قید دارد .
اخلاق خوب = اخلاق بسیار خوب

پرسش 1 :
در عبارت زیر کدام کلمه نقش قید دارد ؟
” نیت شرک در امت من از حرکت آرام مورچه ی سیاه برصخره ی سخت در شبی نیک تاریک مخفی تر است “ 1) آرام
2) سیاه
3) سخت
4) نیک

پرسش 2 :
با توجه به عبارت :” درّاعه و ردایی سخت پاکیزه “ کدام واژه نقش قید دارد ؟
1) سخت
2) پاکیزه
3) سخت پاکیزه
4) درّاعه



نکته 323 :
اگر کلمه ای قبل از مسند بیاید و مقدار مسند را مشخص کند نقش قید دارد .

پرسش 1 :
نام دستوری ” عظیم “ در عبارت ” مامون الرشید عظیم حاضر جواب بوده است “ کدام است ؟
1) مضاف الیه
2) متمم
3) صفت
4) قید

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام کلمه قبل از مسند قرار گرفته و دارای نقش قید است ؟
” ای زبان تو بس زیانی مرمرا / چون تویی گویا چه گویم من تورا “ 1) زبان
2) زیان
3) بس
4) مر



نکته 324 :
اگر کلمه ای حالت ظاهری نهاد یا مفعول را مشخص کند و پس از صدای کسره نباشد نقش قید دارد .

پرسش 1 :
در بیت :
” دیدمش خرم وخندان قدح باده به دست / وندر آن آیینه صدگونه تماشا می کرد “ کدام کلمات نقش قید دارند ؟
1) خرم
2) خندان
3) قدح باده به دست
4) خرم وخندان وقدح باده به دست

پرسش 2 :
در بیت زیر چند قید آمده است ؟
” خروشان همی رفت نیزه به دست که ای نامداران یزدان پرست“ 1) چهار قید
2) سه قید
3) دو قید
4) یک قید



نکته 325 :
گروه قیدی بر خلاف گروه اسمی و گروه فعلی قابل حذف است .

پرسش 1 :
در بیت :” اگر گرد کسی بسیار گردی اگرچه بس عزیزی خوار گردی “
چند قید و چند مسند هست ؟
1) 1 ،2
2) 2، 2
3) 2، 3
4) 3، 3

پرسش 2 :
در بیت زیر به ترتیب از راست به چپ چند ضمیر و چند قید وجود دارد ؟
“ عمر گرانمایه در این صرف شد / تا چه خورم صیف و چه پوشم شتا“
1) 3، 4
2) 4، 3
3) 2، 5
4) 5، 2



نکته 326 :
اگر کلمه ای مقدار یک قید را مشخص کند و یا تعجب گوینده را از قید برساند خودش هم نقش قیدی دارد .

پرسش 1 :
در عبارت زیر کدام کلمه ” قیدِقید “ است ؟
” برادرم آقا میرزا ، نزد میرزای کلهر مشق کرده و خیلی خوب می نوشت “
1) نزد
2) خیلی
3) خوب
4) خیلی خوب

پرسش 2 :
با توجه به مفهوم بیت :
” می نویسم نامش اول وز قفا /می نگارم نامه ی عشق و وفا “
چه نوع قیدی را می توان معادل ” از قفا “ ذکر کرد؟
1) ترتیب
2) تکرار
3) تدریج
4) کیفیت



نکته 327 :
قید از نظر مفهوم دارای معانی مختلفی است .

پرسش 1 :
در بیت زیر کلمات ” پرشرم “ و ”نرم “ دارای چه مفهومی هستند ؟
” رخ شاه کاووس پرشرم دید / سخن گفتنش با بسر نرم دید“
1) قید حالت – قید کیفیت
2) قید کیفیت – قید حالت
3) هر دو قید حالت
4) هر دو قید کیفیت

پرسش 2 :
نوع قیدهای ” امروز – پایین – آهسته “ کدام است ؟
1) حالت–کیفیت–تدریج
2) زمان –مکان –کیفیت
3) زمان-مقدار-کیفیت
4) کیفیت-مکان-مقدار



نکته 328 :
کلمه ی ”مگر“ می تواند گاهی قید شک و تردید و گاهی قید تمنا و آرزو باشد .

پرسش 1 :
با توجه به بیت :
” ای که پنجاه رفت و در خوابی / مگر این پنج روز دریابی “
” مگر“ چه نوع قیدی است ؟
1) قید پرسش
2) قید شک وتردید
3) قید استثناء
4) قید تمنا وآرزو

پرسش 2 :
با توجه به بیت :” مگر کز شمار تو آید پدید /که نوبت به فرزند من چون رسید “ ،”مگر“ در چه مفهومی به کار رفته است ؟
1) شک وتردید
2) اتفاق
3) استثنا
4) پرسش



نکته 329 :
واژه ی ”مگر“ می تواند گاهی قید پرسش ، گاهی قید استثنا و گاهی قید اتفاق باشد.

پرسش 1 :
” مگر “ در کدام گزینه مفهومی متفاوت دارد؟
1) مگر از آتش دوزخ بودش روی رهایی
2) مگر آدمی نبود که اسیر دیو ماندی
3) مگر آتش تیز پیدا کند
4) مگر این پنج روز دریابی

پرسش 2 :
با توجه به عبارت :
” به اتفاق دو کودک نزدیک شبلی نشسته بودند یکی پسر منعمی و دیگر پسر درویشی ، در زنبیل این پسر منعم مگر پاره ای حلوا بود و در زنبیل این پسر درویش نان خشکیده بود “ ” مگر “ چه نوع قیدی است ؟
1) اتّفاق
2) پرسش
3) شک وتردید
4) استثنا



نکته 330 :
واژه هایی که همیشه قیدند ، قید مختص و کلماتی که اسم یا صفت اند اما گاهی در جمله قید واقع می شوند ” قید مشترک “ نامیده می شوند.

پرسش 1 :
کدام واژه قید مختص نیست ؟
1) فقط
2) هرگز
3) آهسته
4) البته

پرسش 2 :
در کدام گزینه ”سبک“ قید مختص نیست ؟
1) سبک سوی شیران آن کشورش
2) سر در دیگ کرد سبک برآورد
3) سبک طوق و زنجیر از او باز کرد
4) این چنین باید سفر کرد سبک زاد و کم خطر



نکته 331 :
حرف ” را “ در زبان فارسی مفاهیم مختلفی را می سازد .

پرسش 1 :
در مصراع ” اندکی رنجه شد او را آنگ “ نوع را :
1) فک اضافه است
2) حرف اضافه است
3) نشانه ی مفعول است
4) زاید است

پرسش 2 :
معنی ” را “ در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) فلک را سقف بشکافیم
2) خدای را شکر گزاریم
3) نامه را عنوان کنیم
4) جامه را پول بپردازیم



نکته 332 :
چنانچه حرف “ را “ بین مضاف و مضاف الیه فاصله بیندازد ” فک اضافه “ است .

پرسش 1 :
حرف ” را “ در مصراع :
” نیستم این شهر فانی را زبون “ علامت چیست ؟


پرسش 2 :
نوع ” را “ در کدام گزینه با گزینه های دیگر متفاوت است ؟
1) امیر را دل به حال آن بنده بسوخت
2) دل می رود ز دستم صاحب دلان خدارا
3) فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم
4) نیت را معنی قصد است .



نکته 333 :
گاهی حرف ” را“ پس از مفعول می آید که نشانه ی مفعول است و زمانی معنی حرف اضافه را می رساند.

پرسش 1 :
معنی ” را “ در کدام جمله با جمله های دیگر متفاوت است ؟
1) دشمنان را امان دهیم
2) آسمان را تسخیر کنیم
3) زمان را دریابیم
4) جهان را آبادکنیم

پرسش 2 :
در کدام گزینه ” را “ به معنی ” به “ به کار رفته است و حرف اضافه است ؟
1) گفت نزدیک والی را سرا آنجا شویم
2) گفت تا داروغه را گوییم در مسجد بخواب
3) گفت می باید تو را تا خانه قاضی برم
4) بگفتا گر کند چشم تو را ریش ؟




نکته 334 :
گاهی لفظ ” مر“ همراه با ” را “ به کار می رود که در این صورت تاکیدی است برای حرف ” را“ و تابع حرف ” را“ است .

پرسش 1 :
با توجه به بیت :
“ محرم این هوش جز بیهوش نیست / مر زبان را مشتری جز گوش نیست“
” مر“ چه نوع حرفی است ؟
1) حرف اضافه
2) فک اضافه
3)حرف اختصاصی
4) نشانه مفعول

پرسش 2 :
با توجه به عبارت :” شیخ گفت مرمرید را :
اگر خاموش باشی من تو را چیزی آموزم که از این مِحَن باز رهی “ ، ”مر “ در چمله ی اول و ” را“ در جمله ی سوم به ترتیب چه نوع حروفی هستند ؟
1) حرف اضافه – نشانه ی مفعول
2) نشانه ی مفعول – حرف اضافه
3) هردو حرف اضافه هستند
4) هر دو نشانه ی مفعول هستند



نکته 335 :
حرف ” که “ می تواند مفاهیم مختلفی را داشته باشد .

پرسش 1 :
با توجه به بیت :” که گفتت برو دست رستم ببند؟
/ نبندد مرا دست چرخ بلند “ ، ”که “ چه نوع کلمه ای است ؟
1) حرف ربط
2) حرف اضافه
3) ضمیر پرسشی
4) ضمیر مبهم

پرسش 2 :
”که “ در مصراع :” گفتا که : که را کشتی تا کشته شدی زار “ به ترتیب چیست ؟
1) حرف ، حرف
2) حرف ، ضمیر
3) ضمیر ، حرف
4) ضمیر ، ضمیر



نکته 336 :
چنانچه ” که “ در معنی ” کسی “ هر که یا هر کسی به کار رود ضمیر مبهم است .

پرسش 1 :
با توجه به بیت : ” گرمن از دوست بنالم نفسم صادق نیست / خبر از دوست ندارد که ز خود باخبر است “ ”که“ چه نوع کلمه ای است ؟
1) حرف اضافه
2) ضمیر پرسشی
3) ضمیر مبهم
4) حرف ربط

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر ”که “ چه نوع کلمه ای است
” گوشم به راه تا که خبر می دهد ز دوست
صاحب خبر بیامد و من بی خبر شدم “
1) ضمیر مبهم
2) حرف اضافه
3) پیوند وابسته ساز
4)پیوند هم پایه ساز



نکته 337 :
جنانچه ”که “ پس از صفت تفضیلی بیاید حرف اضافه است .

پرسش 1 :
با توجه به بیت زیر ” که “ چه نوع کلمه ای است ؟
” کم آواز هرگز نبینی خجل
جوی مشک بهتر که یک توده گل “
1) حرف اضافه
2) ضمیر مبهم
3) پیوند وابسته ساز
4) ضمیر پرسشی

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
” سرم از خدای خواهد که به پایش اندر افتد
که در آب مرده بهتر که در آرزوی آبی “
1) مصراع دوم یک تمثیل است
2) که اول حرف ربط و که دوم حرف اضافه است
3) که اول حرف اضافه و که دوم حرف ربط است
4) ش در مصراع اول مضاف الیه است



نکته 338 :
” گر “ همیشه پیوند وابسته ساز نیست و این حرف در شاهنامه ی فردوسی در معنی ”یا“ به کار رفته است .

پرسش 1 :
با توجه به بیت :
”تو شاهی وگر اژدها پیکری / بیاید بدین داستان داوری “
کدام گزینه نادرست است ؟
1) ” گر“ در معنی اگر به کار رفته است
2) ”گر“ در معنی ”یا“ است
3) اژدها پیکر مسند است
4) ” شاه “ نقش مسند دارد

پرسش 2 :
در بیت :”چه باید مرا جنگ زابلستان / وگر یا جنگ ایران وکابلستان“
واژه ی ”گر“ در چه معنی بکاررفته است؟
1) اگر
2) اگرچه
3) چه
4) یا



نکته 339 :
”چو“ و ”چون “ اگر در معنی ” مثل و مانند “ باشند حرف اضافه هستند .

پرسش 1 :
”چون“ در کدام گزینه حرف اضافه است ؟
1) چون ببینی کن زحال ما بیان
2) چون شنید آن مرغ کان طوطی چه کرد
3) خویشتن آرای مشو چون بهار
4) بشنو از نی چون حکایت می کند

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه نادرست است ؟
”روزها گر رفت ، گو رو باک نیست / تو بمان ای آنکه چون تو پاک نیست “
1) بیت هفت جمله است
2) ” چون “ حرف اضافه است
3) باک و پاک جناس هستند
4) ”چون “ پیوند وابسته ساز است



نکته 340 :
پسوند ”ک“ دارنده مفاهیم مختلفی است ضمایر پسوند ” چه “ همیشه تصغیر نیست .

پرسش 1 :
همه ی گزینه ها از جهتی همگونی دارند به جز گزینه ی ........
1) پشمک
2) طوطیک
3) عروسک
4) چنگک

پرسش 2 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ......” چه “ پسوند تصغیر است ؟
1) تپانچه
2) کمانچه
3) تربچه
4) پیازچه

ادبیات فارسی نکته 341 تا 360

نکته 341 :
اسمی که به ظاهر مفرد باشد ولی مفهوم جمع را برساند در زبان فارسی اسم جمع نامیده می شود ضمنا گاهی شکل ظاهری اسم همچون بن فعل است .

پرسش 1 :
در مصراع :” بفرمود تا لشکر آراستند “ ،” لشکر “ چه کلمه ای است ؟
1) اسم خاص
2) اسم جمع
3) ضمیر مبهم
4) اسم مفرد

پرسش 2 :
نوع کلمه ی ” داد“ در مصراع : ” می پذیر ی ظلم را چون داد از او “ چیست ؟
1) فعل متعدّی
2) فعل لازم
3) ماضی ساده
4) اسم ساده



نکته 342 :
پسوند ها می توانند مفاهیم گوناگونی را برسانند

پرسش 1 :
ساخت دستوری کدام کلمه با کلمات دیگر متفاوت است ؟
1) سحرگاه
2) چراگاه
3) دانشگاه
4) نمایشگاه

پرسش 2 :
نام دستوری کدام با کلمات دیگر فرق دارد ؟
1) تیردان
2) نمکدان
3) کاردان
4) گلدان



نکته 343 :
در ساخت واژه به اجزای تشکیل دهنده ی آن ها دقت داشته باشیم .

پرسش 1 :
نوع و ساختار دستوری کدام کلمه با کلمات دیگر متفاوت است ؟
1) دادستان
2) کوهستان
3) گورستان
4) قبرستان

پرسش 2 :
کدام کلمه از ترکیب اسم و بن فعل است ؟
1) جهانبان
2) زیرکسار
3) دست آویز
4) چمنزار



نکته 344 :
چنانچه دو کلمه لفظا یکسان باشند ولی از نظر نوشتن ومعنی کردن با هم فرق داشته باشند اسم متشابه هستند .

پرسش 1 :
دو کلمه ی ” خواستن “ و ” خاستن “ در مقایسه ی اسمی چه نسبتی دارند ؟
1) متشابه
2) متضاد
3) مترادف
4) هم خانواده

پرسش 2 :
نسبت دو کلمه ی ” خوار “ و ”خار “ مانند کدام گزینه است ؟
1) سمین – ثمین
2) عزب – عذب
3) عمر و زید
4) خوف و رجا



نکته 345 :
ممکن است در یک بیت چند صفت و یا چند ضمیر بیاید .

پرسش 1 :
در بیت زیر چند صفت آمده است ؟
” یکی بی زیان مرد آهنگرم / ز شاه آتش آید همی بر سرم“
1) چهار
2) سه
3) دو
4) یک

پرسش 2 :
در بیت زیر چند ضمیر آمده است ؟
” بدو گفت مهتر به روی دژم / که برگوی تا از که دیدی ستم “
1) دو
2) سه
3) یک
4) چهار



نکته 346 :
در شمارش تعداد ضمیرها ، به انواع ضمایر دقت داشته باشیم .

پرسش 1 :
بیت زیر چند ضمیر دارد ؟
” دانی کدام خاک بر او رشک می برم / آن خاک نیکبخت که در رهگذار اوست “
1) سه
2) چهار
3) پنج
4) شش

پرسش 2 :
در بیت زیر چند ضمیر وجود دارد ؟
” که رستم منم کم مماناد نام / نشیناد ب ماتمم پور سام “
1) سه
2) شش
3) پنج
4) چهار



نکته 347 :
ضمایر متصل ، منفصل ، ضمایر مشترک و ضمیر مبهم می توانند با هم در یک عبارت قرار گیرند.

پرسش 1 :
در بیت زیر چند ضمیر هست ؟
” همه زیر دستیم وفرمان پذیر / تویی یاوری ده تویی دستگیر “
1) سه
2) چهار
3) پنج
4) شش

پرسش 2 :
در عبارت :
” هر که با دانا تر از خود بحث کند که بدانند که داناست بدانند که نادان است “ چند ضمیر هست ؟
1) چهار
2) پنج
3) شش
4) هفت



نکته 348 :
کلمات ” این و آن “ گاهی صفت یا ضمیر اشاره هستند و گاهی ممکن است ضمیر مبهم باشند .

پرسش 1 :
در کدام بیت (این و آن ) ضمیرند ؟
1) آن دگر پخت همچنان هوسی/ وین عمارت به سر نبرد کسی
2) بکوبمت زآن گونه امروز یال / کزین پس نبیند تو را زنده زال
3) چوبشنید اسفندیار این سخن/ از آن شیر پرخاشجوی کهن
4) همی زورکرد این برآن ، آن براین/ نجنبید یک شیر از پشت زین

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر ” این و آن “ از چه نوع به حساب می آیند ؟
” دلا تاکی در این زندان فریب این و آن بینی/ یکی زین چاه ظلمانی برون شو تا جهان بینی
1) ضمیر مبهم
2) ضمیر اشاره
3) صفت اشاره
4) این صفت اشاره و ”آن“ ضمیر اشاره



نکته 349 :
هسته ی گروه اسمی همیشه اسم است .

پرسش 1 :
هسته ی گروه اسمی عبارت :” این هر دو جلد کتاب شاهنامه ی فردوسی “ کدام است ؟
1) شاهنامه
2) فردوسی
3) جلد
4) کتاب

پرسش 2 :
کدام کلمه در عبارت زیر هسته ی گروه اسمی است ؟
” نگرش حاکم بر آموزش ا، در دانشگاه های ما ، نگرش لغوی و دستوری بوده است نه هنری“ 1) نگرش
2) آموزش
3) فارسی
4) دانشگاه



نکته 350 :
در ساختمان واژه ی ” مشتق مرکب “ حداقل دو تکواژ آزاد و یک ”وند“ وجود دارد ضمنا مضاف ممکن است دارای چند مضاف الیه باشد .

پرسش 1 :
کدام گزینه اسم ” مشتق مرکب “ نیست ؟
1) دانشجو
2) نامه رسان
3) ناخوشایند
4) حقوق بگیر

پرسش 2 :
در ترکیب زیر چند مضاف الیه وجود دارد ؟
” دیوارِ باغ ِ کدخدای ِ شهر بزرگ تهرانِ قدیم “
1) پنج
2) شش
3) سه
4) چهار



نکته 351 :
در هنگام ساختن تکواژها یا واژه هایی که از اجتماع چند واج ساخته می شوند باید به الگوهای سه گانه ی هجایی پایبند باشیم .

پرسش 1 :
با توجه به قواعد واجــی کـدام یـک از الگوهای زیر در تشکیل واژه ها یا تکواژ ها دخیل نمی باشد ؟
1) صامت + مصوت + صامت + صامت
2) صامت + مصوت
3) مصوت +صامت
4) صامت + مصوت + صامت

پرسش 2 :
تعداد مصوت ها در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) قلم کاری
2) چسبیدن
3) ترسیدن
4)گریستن



نکته 352 :
قواعد ترکیب عبارتند از :
1- قواعد واجی
2- قواعد هم نشینی
3- قواعد نحوی
4- قواعد معنایی
5- قواعد کاربردی

پرسش 1 :
چرا استفاده از تکواژ هایی مانند ”پِچش “ طبق الگوی ”صامت +مصوت+ صامت + صامت “ درست نیست ؟
1) زیرا در زبان فارسی واج هایی که واجگاه مشترک یا نزدیک به هم دارند معمولا نمی توانند بدون فاصله در کنار هم قرار گیرند
2) زیرا این تکواژ از صافی قاعده نحوی عبور نکرده است
3) زیرا معیارهای قاعده هم نشینی رعایت نشده است
4) زیرا دو ساکن در کنار هم قرار گرفته که اجتماع آنها درست نیست

پرسش 2 :
تولید واحد زبانی ” امیرکبیر دولتی دبیرستان “ با کدام قاعده ی زبانی سازگاری ندارد ؟
1)هم نشینی
2) واجی
3) معنایی
4) کاربردی



نکته 353 :
در زبان فارسی واج هایی که واج گاه مشترک یا نزدیک به هم دارند معمــولا نمی توانند بی فاصله در کناریکدیگر قرار گیرند .

پرسش 1 :
واج هایی که واج گاه مشترک دارند طبق کدام یک از قواعد ترکیب نمی توانند بی فاصله کنار هم قرار گیرند ؟
1) کاربردی
2) معنایی
3) هم نشینی
4) واجی

پرسش 2 :
کدام گزینه نادرست است ؟
1) ” وَتْدْ “ خلاف قاعده ی واجی است
2) ”پَرْ“ امکان وجود هجا بدون مصوت ممکن نیست
3) ”خانه ی علی خوب“ قواعد هم نشینی رعایت نشده
4) ”شْچْدْ “ زیرا قواعد واجی و کاربردی رعایت نشده



نکته 354 :
زبان شناسان اعتقاد دارند که هیچ زبانی از کلیه ی امکانات هم نشینی تکواژها و واژه هایش استفاده نمی کند .

پرسش 1 :
صورت های ممکن غیر رایج گروه های اسمی را ........ گویند .
1) ذخیر ه های زبانی
2) ذخیره های اسمی
3) جمله سازی
4) قواعد هم نشینی

پرسش 2 :
منظور زبان شناسان از اصطلاح ” ذخیره های زبانی “ با توجه به قواعد هم نشینی تکواژ ها و واژه ها چیست ؟
1) صورت های غیر ممکن رایج گروه های اسمی
2) صورت های ممکن غیر رایج گره های اسمی
3) صورت های رایج گره های فعلی
4) صورت های ممکن رایج گره های قیدی



نکته 355 :
قواعدی که به ما کمک می کنند که از ترکیب تکواژ ها و واژه های مناسب ، گره های اسمی ، قیدی و فعلی مناسب تولید کنیم به قواعد هم نشینی معروف اند .

پرسش 1 :
تولید واحد زبانی ” امیر کبیر دولتی دبیرستان “ و ” برمی گشته اند داشته اند “ به ترتیب با کدام قواعد سازگاری ندارد ؟
1) معنایی / نحوی
2) نحوی / هم نشینی
3) هم نشینی / هم نشینی
4) معنایی / هم نشینی

پرسش 2 :
همه ی گزینه ها به جز گزینه ی .........از نظر قواعد معنایی نادرست است .
1) کتاب پرنده را شکار کرد
2) دانش آموز در درس خواندن کوشا هستند
3) کیفم با دلخوری مدادش را تراشید
4) پرنده آسممان آبی را نشانده است



نکته 356 :
قواعد دقیقی بر زبان حاکم است که به هر گروهی – گرچه از صافی قواعد هم نشینی گذشته باشد اجازه نمی دهد در کنار گروه دیگر بنشیند این قواعد به ” قواعد نحوی “ معروف اند .

پرسش 1 :
چرا استفاده از جمله ی ” من ، من را درآیینه دیدم “ در ست نیست ؟
1) زیرا مطابق معیارهای زبانی قواعد نحوی نیست
2) زیرا مطابق معیارهای زبانی قواعد هم نشینی نیست
3) زیرا مطابق معیارهای زبانی قواعد کاربردی نیست
4) زیرا مطابق معیار های زبانی قواعد واجی نیست

پرسش 2 :
با توجه به عبارت زیر منظور از ”صافی بسیار دقیق “ کدام گزینه است ؟
” یک صافی بسیار دقیق جمله ها را قبل از تولید بررسی می کند و در صورتی که مطابق معیار هـــای زبان باشد اجازه ی تولید آن را می دهد “ 1) قواعد هم نشینی
2) قواعد کاربردی
3) قواعد واجی
4) قواعد نحوی



نکته 357 :
قواعدی در زبان وجود دارد که به ما کمک می کند تا جمله هایی با معنا بسازیم و آنها را در موقعیت های مناسب به کار بریم این قواعد به ”قواعد معنایی “ معروف اند

پرسش 1 :
دلیل عدم جواز جمله ی ” چوپانان ، آسمان آبی را رسیدند “ به فارسی نوشتاری معیار کدام قاعده از قواعد ترکیب است ؟
1) نحوی
2) هم نشینی
3) واجی
4) معنایی

پرسش 2 :
در عبارت ” پرنده آسمان آبی را نشانده است “ کدام قاعده ی زبانی رعایت نشده است ؟
1) قاعده ی نحوی
2) قاعده ی هم نشینی
3) قاعده ی واجی
4) قاعده ی معنایی



نکته 358 :
قواعدی خاص به ما کمک می کنند تا هر جمله را در جایگاه خودش به کار بریم که به آن ها قواعد کاربردی می گویند .

پرسش 1 :
اگر کسی از ما بپرسد ” امروز به کجا می روید ؟“ و ما در پاسخ بگوییم :” شیشه شکستنی است “ آیا این جمله برای استفاده و برقراری ارتباط درست و مناسب است ؟ چرا ؟
1) خیر ، زیرا معیارهای قواعد کاربردی رعایت نشده است
2) خیر – زیرا معیارهای قواعد معنایی در آن رعایت نشده است
3) بله – زیرا از نظر قواعد نحوی درست است
4) بله – زیرا از نظر معیارهای حاکم بر قواعد واجی درست نیست

پرسش 2 :
قواعدی خاص که به ما کمک می کنند تا هر جمله ای در جایگاه خودش به کار رود چه نام دارد ؟
1) هم نشینی
2) کاربردی
3) نحوی
4) واجی



نکته 359 :
تعداد مصوت ها وصامت ها همیشه یکسان نیستند.

پرسش 1 :
تعداد مصوت ها در کدام گزینه کم تر است ؟
1) آب
2) آباد
3) آبادان
4) آبادگران

پرسش 2 :
تعداد صامت ها در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) بار
2) تیز
3) آب
4) کارد



نکته 360 :
همه ی زبان هــای بــشری از واج سـاخته می شوند و در نهایت به واج ختم می شوند .

پرسش 1 :
واژه ی ”اردک “ دارای چند واج است ؟
1) چهار واج
2) پنج واج
3) شش واج
4) هفت واج

پرسش 2 :
واژه ی ” نظریه “ از چند واج تشکیل شده است؟
1) هشت
2) ده
3) هفت
4) نه

ادبیات فارسی نکته 361 تا 380

نکته 361 :
واحد های زبان به ترتیب از کوچک به بزرگ عبارتند از :
1- واج
2- تکواژ
3- واژه
4- گروه
5- جمله
6- جمله ی مستقل

پرسش 1 :
از بین گروه هایی که جمله را می سازند کدام گروه قابل حذف است ؟
1) گروه اسمی
2) گروه قیدی
3) گروه فعلی
4) گروه مفعولی

پرسش 2 :
بزرگ ترین واحد زبانی که از واحد های کوچک تر تشکیل شده و جزئی از واحد بزرگ تر نیست کدام است ؟
1) جمله ی مستقل
2) گروه
3) جمله ی چند فعلی
4) جمله ی مرکب



نکته 362 :
کوچک ترین واحد زبان واج است که معنایی ندارد اما تفاوت معنایی ایجاد می کند مثل ” ت“ در واژه ی ”تَر “

پرسش 1 :
کوچک ترین واحد صوتی زبان است که قابل تجزیه به واحد های معنادار دیگر نباشد .
1) واج
2) تکواژ
3) واژه
4) گروه

پرسش 2 :
در کدام گزینه تکواژ وابسته به کار نرفته است ؟
1) آسیابان
2) آبرومند
3) مهمان دار
4) پرهیزگار



نکته 363 :
تکواژ یکی از واحد های زبان است که از یک یا چند واج ساخته می شود .

پرسش 1 :
کدام گزینه از نظر تعداد تکواژ با بقیه متفاوت است ؟
1) جنوبی
2) خردمند
3) دانشمند
4) کمانک

پرسش 2 :
تمام گزینه ها ی زیر به جز گزینه ی .... درست است
1) ”بان“ در واژه ی ”دربان “ یک تکواژ وابسته است
2) ”دانش آموز “ یک واژه و سه تکواژ است
3) ”بچه“ یک تکواژ آزاد یا مستقل است
4) بعد از جمله ”واژه “ بزرگ ترین واحد زبان است



نکته 364 :
جمله بزرگ ترین واحد زبان است که از نهاد و گزاره تشکیل شده است .

پرسش 1 :
کدام گزینه نادرست است ؟
1) جمله از یک یا چند گروه ساخته می شود
2) جمله ی مستقل دو نوع است الف)ساده ب)مرکب
3) در ارکان جمله گروه اسمی را می توان حذف کرد
4) بعد از جمله بزرگ ترین واحد زبان گروه است

پرسش 2 :
جمله ی ” بعضی از اختر شناسان متخصصانی هستند که کار آن ها مشاهده ی اجرام آسمانی با دوربین نجومی است “ چه نوع جمله ای است؟
1) مستقل ساده
2) مستقل مرکب
3) جمله ی وابسته
4) جمله ی هسته



نکته 365 :
واج های زبان فارسی بر دو گونه اند :
1- مصوت ( مصوت کوتاه وبلند )
2- صامت

پرسش 1 :
” می پردازند “ از چند واج تشکیل شده است ؟
1) یازده
2) ده
3) دوازده
4) نه

پرسش 2 :
” آسمان خراش “ از چند واج تشکیل می شود ؟
1) نه
2) دوازده
3) سیزده
4) ده



نکته 366 :
برای شمارش تعداد واج ها صورت ملفوظ کلمات مورد نظر است نه صورت مکتوب آن ها .

پرسش 1 :
تعداد واج ها در کدام گزینه نادرست بیان شده است ؟
1) متفاوت = 9 واج
2) اخترشناسان =13 واج
3) آینده = 8 واج
4) قوانین =7واج

پرسش 2 :
واژه ی ”خواهر “ و ”نامه“ از چندواج تشکیل شده اند ؟
1) 5 ، 4
2) 4 ، 5
3) 5 ، 5
4) 4 ، 4



نکته 367 :
تکواژ ها بر دو گونه اند :
1- تکواژ آزاد یا مستقل
2- تکواژ وابسته ( = وند )

پرسش 1:
جمله ی زیر از چند تکواژ درست شده است ؟
” در میان منابع تحقیقی، کتابهای مرجع جایگاه ویژه دارند “
1) 16 تکواژ
2) 17 تکواژ
3) 18 تکواژ
4) 19 تکواژ

پرسش 2 :
کدام گزینه از تکواژ بیش تری ساخته شده است؟
1) مجموعه ی عظیم
2) نهاد های فرهنگی
3) کتاب خانه ی مجلس
4) دانش پژوهان



نکته 368 :
جمله ی مرکب جمله ای است که در ساختمان آن بیش تر از یک فعل به کار رفته باشد ضمنا تعداد تکواژ ها در کلمات همیشه یکسان نیست .

پرسش 1 :
کدام یک از جمله های زیر ، جمله ی مرکب نیست؟
1) ترسیدم که دیر به مدرسه برسم
2) اخترشناسی علمی است که به مطالعه ی اجرام آسمانی می پردازد
3) علی از صورت یک فرد بیرون است و به صورت یک مکتب موجود است
4) بسیاری از اختر شناسان کوشیده اند تا با بهره گرفتن از دانش های مختلف به سوالات بشری پاسخ دهند

پرسش 2 :
کدام گزینه نادرست است ؟
1) ارزشمند = 2 تکواژ
2) ارجمند = 2 تکواژ
3) آزمند = 2 تکواژ
4) علاقه مند = 2 تکواژ



نکته 369 :
پس از جمله گروه بزرگ ترین واحد زبان است که از یک یا چند واژه ساخته می شود .

پرسش 1 :
عبارت :” اختر شناسی علمی است که به مطالعه اجرام آسمانی می پردازد “ از چند گروه تشکیل شده است ؟
1) چهار
2) پنج
3) دو
4) سه

پرسش 2 :
عبارت زیر از چند تکواژ تشکیل شده است ؟
” با گسترش شعر فارسی و توجه نویسندگان و شاعران به علوم و ادبیات در شعر و نثر تحولی پیدا شد “
1) 34 تکواژ
2) 35 تکواژ
3) 33 تکواژ
4) 32 تکواژ



نکته 370 :
تکواژ صفر Æ نمود آوایی ندارد اما در شمارش تعداد تکواژ ها یک تکواژ شمرده می شود .

پرسش 1 :
فعل ” ننوشته است “ از چند تکواژ تشکیل شده است ؟
1) چهار
2) پنج
3) سه
4) دو

پرسش 2 :
جمله ی ” پروین نمی دانست که علی در کتابخانه است “ چند تکواژ دارد ؟
1) ده
2) یازده
3) دوازده
4) نه



نکته 371 :
هرگز با کلمات بر وزن ” افعل “ عربی وابسته پسین ” تر “ به کار نبریم زیرا از نظر دستوری ” حشو“ نادرست دستوری محسوب می شود مثل ”اصلح تر“ که نادرست است .

پرسش 1 :
به کاربردن کدام کلمه در نگارش فارسی مجاز است ؟
1) افضل تر
2) اعلم تر
3) اعلی تر
4) اولی تر

پرسش 2 :
کدام گزینه از نظر نگارشی درست است ؟
1) اعلی ترین میوه ها رابرای خریداران گرام فراهم می کنیم
2) او سال هاست به بیماری فشار خون مبتلا شده است
3) خوبیت و مرغوبیت میوه ها را تضمین می کنیم
4) ما زبانا و عملا برای خدمت به خریداران گرامی آماده ایم



نکته 372 :
حرف نشانه ی مفعول یعنی ” را “ باید دقیقا بعد از مفعول بیاید نه پس از جمله ی معرفی کننده ی مفعول .

پرسش 1 :
در عبارت کدام گزینه حرف ”را“ کاربردی نادرست دارد ؟
1) حتی آن را مرادف بی نیازی شمرد
2) نام را باز ستانیم از ابر
3) کفشی که خریده بودی را پسندیدم
4) آسمانش را گرفته تنگ در آغوش

پرسش 2 :
صورت ویرایش شده :” بیداری مسلمانان را فراگرفته است “ در کدام گزینه آمده است ؟
1) بیداری فراگرفته ی همه کشورها از مسلمانان است
2) بیداری مسلمانان به دیگران آگاهی داده است
3) مسلمانان در همه کشور ها بیدار شده اند
4) در همه ی کشورها مسلمانان بیدار و آگاه وجود دارند



نکته 373 :
هرگز به کلمات فارسی پسوند ” یّت “ اضافه نکنیم اما این پسوند اگر به کلمات عربی افزوده شود ایرادی ندارد .

پرسش 1 :
کدام گزینه درست است ؟
1) خوبیّت
2) منیّت
3) انسانیّت
4) رهبریّت

پرسش 2 :
کدام گزینه از نظر نگارش درست است ؟
1) ضعیف کشی و مردم آزاری خوبیّت ندارد
2) در ک هویّت موجودات دشوار است
3) خودخواهی و منیّت موجب ضعف و گمراهی ست
4) باید از تفرقه و دوئیّت بپرهیزیم



نکته 374 :
زمانی می توان فعل یا بخشی از جمله را حذف کرد که مشابه قسمت حذف شده در جمله ی مجاور دیده شود در غیر اینصورت حذف نادرست است .

پرسش 1 :
از لحاظ نگارش کدام یک از جمله های زیر غلط است ؟
1) پدرم لباسش را پوشیده و به اداره رفت
2) سیل جاری شد و همه جا را فراگرفت
3) محمد شام خورده و خوابیده است
4) صیاد تفنگ را برداشته به طرف آهو ر فت

پرسش 2 :
کدام گزینه به ویرایش نیاز ندارد ؟
1) آل بویه بغداد را فتح کرده و خلیفه را برکنار و پرسش را به جای او برگماردند
2) کلیات لایحه ی بودجه در جلسه ی امروز مجلس مطرح و تصویب شد
3) گزارشات رسیده را بررسی و مطالب مهم را یادداشت کردم
4) همه نامه ها در جلسه ی شورا ی دبیران مطرح و به تصویب رسید .



نکته 375 :
فعل ” برخوردار بودن “ زمانی به کار می رود که جمله مفهوم مثبت و مفید داشته باشد .

پرسش 1 :
از لحاظ نگارش همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ....درست است .
1) آتش توپخانه از شدت بیشتری برخوردار بود
2) این خانه از چشم انداز زیبایی برخوردار است
3) این نویسنده از شهرت جهانی برخوردار است
4) پدرم از سلامت روحی وجسمی برخوردار است

پرسش 2 :
کدام جمله از نظر نگارشی غلط است ؟
1) کودکی به تالاسمی مبتلاشده بود و از کم خونی قابل توجهی برخوردار بود
2) این گوینده از صدای گیرایی برخوردار است
3) این منطقه از هوای معتدلی برخوردار است
4) دوستم از خلق و خوی پسندیده ای برخوردار است



نکته 376 :
قید های تاکید نظیر ” بی شک ، قطعا ، بی تردید ، بی گمان ، حقیقتا ، به درستی که “ را در جمله ای به کار ببریم که احتیاج به تاکید باشد در غیر این صورت نادرست است .

پرسش 1 :
کدام عبارت به قید تاکید نیاز ندارد ؟
1) بی شک قطره قطره باران و دانه دانه ی برف از ابرهای آسمان فرو می ریزند
2) بی شک آنان که خوب می نویسند کسانی هستند که خوب مطالعه کرده اند
3) قطعا حضور مشاور مدیریت شرکت را تقویت می کند
4) خانواده ها بدون تردید در پرورش استعدادهای فرزندان خود موثرند

پرسش 2 :
کدام گزینه از نظر نگارشی درست تر است ؟
1) باید سخنی می گفت
2) بایستی سخنی بگوید
3) سخنی باید گفت
4) می بایست سخنی بگوید



نکته 377 :
در زبان فارسی بر خلاف زبان عربی مطابقت موصوف و صفت از جهت جنس و عدد جایز نیست .

پرسش 1 :
کاربرد کدام ترکیب وصفی امروز معمول نیست؟
1) منمکر بی قیاس
2) کارهای عجایب
3) مردم بد کار
4) مردم بسیاردان

پرسش 2 :
کدام گزینه از نظر نگارشی بدون اشکال است ؟
1) خانم مدیره
2) پرونده مختومه
3) مواد مکشوفه
4) مدینه ی منوره



نکته 378 :
به کار بردن علامت جمع عربی ( ات – ین – ون – جمع مکسر ) با کلمات فارسی نادرست است .

پرسش 1 :
کدام گزینه به ویرایش نیاز ندارد ؟
1) بازرسین گزارش ها را مطالعه کردند
2) با این که موفق می دانست خود را ولی باز تلاش می کرد
3) کتاب را من برای مطالعه از کتابخانه گرفتم
4) داوطلبان در آزمایش های علمی موفق شدند

پرسش 2 :
به کار بردن کدام کلمه در نگارش فارسی نادرست است ؟
1) اتّفاقات
2) ارتباطات
3) تصادفات
4) فرمایشات



نکته 379 :
استفاده از آرایه ها ی علم بیان و هنرورزی های ادبی ، ارزش ادبی کلام را بیش تر می کند .

پرسش 1 :
ارزش ادبی کدام گزینه فروتر است ؟
1) همای سعادت بر قله ی رفیع سعی و تکاپو آشیان گزید
2) سعادت را باید در قله ی رفیع سعی و تکاپو جستجو کرد
3) سعادتمند کسی است که به دامن سعی و تکاپو چنگ زند
4) آدمی تنها با سعی و تکاپو سعادتمند می شود

پرسش 2 :
ارزش ادبی کدام گزینه بالاتر است ؟
1) او پرده ی وهم را می درد تا حقیقت را چون آفتاب بنگرد
2) او پرده ی وهم را می درد تا آفتاب حقیقت را ببیند
3) او پرده ی وهم را می درد تا حقیقت را در تابناکی مانند آفتاب ببیند
4) او وهم را چون پرده ای می درد تا حقیقت را مانند آفتاب بنگرد



نکته 380 :
برای چهار ضمیر مبهم ( هریک – هیچ یک – هرکدام – هیچ کدام ) فعل مفرد و جمع هر دو جایز است ولی چنانچه با حرف اضافه ی ” از “ همراه باشند فقط فعل مفرد می پذیرند ضمنا در جملات مرکب اگر در آغاز جمله ی اول حرف ربط بیاید در آغاز جمله ی دوم نباید از حرف ربط استفاده کرد

پرسش 1 :
از لحاظ نگارش همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ......درست است .
1) هر کدام از میهمانان که وارد شد در جایش نشست
2) هر کدام وارد شدند و در جایشان نشستند
3) هر یک از میهمانان که وارد شدند در جایشان نشستند
4) هر یک وارد شد و در جایش نشست

پرسش 2 :
کدام گزینه از نظر نگارشی درست است ؟
1) اگر چه بارها گفته ام ولی باز هم می گویم
2) با آن که گنهکاریم به تو روی می آوریم
3) با این که زیان تنبلی را می دانست اما چندان نکوشید
4) هرچند که صحبت کرده ایم لیکن باز هم صحبت می کنیم

  ادبیات فارسی نکته 381 تا 400

نکته 381 :
پس از برش زنجیره ی گفتار و تعیین واحدهای زنجیری ، تعدادی واحدهای آوایی باقی می ماند که در هیچ یک از جایگاه های زنجیره ی گفتار قرار نمی گیرند چون این واحدها جایگاه مشخصی ندارند و به آن ها واحدهای ”زَبَر زنجیری “ می گویند .

پرسش 1 :
کدام گزینه به ویژگی های زبر زنجیری ارتباط ندارد ؟
1) این ویژگی ها را با الفبای خط نمی توان نشان داد
2) این ویژگی ها به چشم نمی آیند
3) این ویژگی ها را نمی توان از ظاهر دید
4) این ویژگی ها را می توان از هم جدا کرد

پرسش 2 :
به واحدهای زبانی که زنجیری به دنبال هم می آیند چه می گویند ؟
1) واحدهای زنجیری گفتار
2) زنجیره ی گفتار
3) واحدهای زنجیری زبان
4) واحدهای زبرزنجیری



نکته 382 :
مهم ترین واحد های زَبَر زنجیری عبارتند از :
1- آهنگ
2- تکیه
3- درنگ

پرسش 1 :
واحد زبر زنجیری که در آن هجا با شدت و فشار بیش تری بیان شود چه نام دارد ؟
1) آهنگ
2) درنگ
3) تکیه
4) زیر و بمی

پرسش 2 :
هیچ گزینه ای به جز گزینه ی ....درباره ی تکیه درست نیست .
1) هر واژه ای دارای دو تکیه است
2) هر واژه حداقل یک تکیه می گیرد
3) هیچ واژه ای بیش از یک تکیه نمی گیرد
4) تعداد تکیه ها به نوع واژه ها بستگی دارد



نکته 383 :
آهنگ یکی از واحدهای زبرزنجیری گفتار است که به نحوه ی تلفظ جمله ها مربوط می شود .

پرسش 1 :
توصیف زیر مربوط به کدام نوع آهنگ است ؟
”آهنگ صدا در آغاز گفتار از پایین شروع می شود و کم کم بالا می رود و دیگر فرود نمی آید“ 1) افتان
2) متوسط
3) خیزان
4)طنین

پرسش 2 :
آهنگ سه جمله ی :” معلم به کلاس آمد . معلم به کلاس آمد ؟ - چه وقت معلم به کلاس آمد ؟ به ترتیب کدام است ؟
1) خیزان – افتان – افتان
2) افتان – خیزان – افتان
3) خیزان – افتان – خیزان
4) افتان – افتان – خیزان



نکته 384 :
بر جستگی های خاصی که به یک هجا داده می شود تکیه نام دارد .

پرسش 1 :
همه ی گزینه ها مورد تکیه درست است به جزگزینه ی
1) تکیه می تواند ممیز معنا باشد
2) هر واژه یک تکیه دارد
3) هر واژه نمی تواند دارای دو تکیه باشد
4) کلمه ی ”گویا“ فقط هجای اول می تواند یک تکیه داشته باشد

پرسش 2 :
در کدام گزینه جای ”تکیه“ درست نیامده است ؟
1) نرو = تکیه در هجای اول
2) می روم = تکیه در هجای آخر
3) پروردگار = تکیه در هجای آخر
4) شنیدم = تکیه در هجای ماقبل آخر



نکته 385 :
تکیه ی واژه هایی که اسم یا صفت هستند بر هجای پایانی واقع می شود .

پرسش 1 :
محل تکیه در ” دانش نامه نویسی “ در چندمین هجاست ؟
1) هفتم
2) ششم
3) اول
4) دوم

پرسش 2 :
محل تکیه در کلمه های ” پروردگار – نشست و برخاست – درختان “ کدام هجاست ؟
1) پایانی – پایانی – آغازی
2) آغازی –آغازی – آغازی
3) پایانی – آغازی – پایانی
4) پایانی – پایانی – پایانی



نکته 386 :
در مضارع اخباری هجای آغازی یعنی پیشوند ” می “ تکیه می گیرد .

پرسش 1 :
کدام هجای کلمه های ” می گویم – نمی گویم “ به ترتیب تکیه دار است ؟
1) آغازی – آغازی
2) آغازی – پایانی
3) پایانی – پایانی
4) پایانی – ماقبل آخر

پرسش 2 :
در کدام گزینه جای تکیه درست آمده است ؟
1) نرفت = آغازی
2) نگفتم = پایانی
3) می رود = پایانی
4) نشستم = آغازی



نکته 387 :
در ماضی ساده ( جز سوم شخص مفرد ) هجای قبل از آخر تکیه دار است و در سوم شخص مفرد هجای پایانی ِ بن ماضی و در فعل های منفی همان نشانه نفی یعنی ” ن“ تکیه می گیرند .

پرسش 1 :
کدام هجای کلمه های ” فرستنده – آبادان – نمی دانستند – فرستاد “ به ترتیب تکیه دار است؟
1) پایانی – پایانی –آغازی – پایانی
2) آغازی – پایانی – آغازی – پایانی
3) پایانی – آغازی – پایانی –آغازی
4) قبل از آخر – پایانی – آغازی – پایانی

پرسش 2 :
کدام هجا در فعل های ” شکست – آوردم – نرفتند – می گویند “ به ترتیب دارای تکیه است
1) آغازی – قبل از آخر- پایانی – پایانی
2) پایانی –پایانی – قبل از آخر- آغازی
3) پایانی – قبل از آخر – آغازی – آغازی
4) آغازی – آغازی – قبل از آخر – پایانی



نکته 388 :
یکی از واحد های زَبَر زنجیری گفتار ” درنگ یا مکث “ است .

پرسش 1 :
اگر عبارت ( عفو لازم نیست اعدامش کنید ) طوری باشد که دو مفهوم از آن برداشت شود از کدام یک از واحد های زبر زنجیری استفاده کرده ایم ؟
1) آهنگ
2) تکیه
3) درنگ
4) امتداد

پرسش 2 :
کدام گزینه در مورد درنگ نادرست است ؟
1) درنگ بر دو قسم است میان واژه ای و پایان واژه ای
2) در زبان فارسی مکث همواره با تکیه همراه است
3) مکث یا درنگ به دنبال واژه ای می آید که تکیه دار است
4) درنگ پایان واژه ای مربوط به زمانی است که عدم رعایت آن سبب ابهام می شود



نکته 389 :
در زمان نوشتن املای کلمات به معنی آن ها دقت داشته باشیم .

پرسش 1 :
در کدام گزینه غلط املایی هست ؟
1) پیراهن توزی
2) صفیر گلوله
3) امر مطاع
4) سمن خانه

پرسش 2 :
صورت نوشتاری کدام کلمه با توجه به معنی مقابل آن ها درست است ؟
1) ارغند = خشمگین
2) تبطّل = از جهان بریدن
3) تحجّد = شب زنده داری
4) بِحل = بگذار



نکته 390 :
به شکل درست همزه /ء / در کلمات دقت داشته باشیم .

پرسش 1 :
در کدام گزینه همزه شکل درست و جای صحیح خود را دارد ؟
1) مُـ |ء| ثّر = مؤثّر
2) مـ|ء| خذ = مئاخذ
3) مُـ|ء| انست = مئانست
4) ء|ء|تلاف =أتلاف

پرسش 2 :
شکل همزه در کدام گزینه نادرست است ؟
1) لئامت
2) منشأ
3) رؤ یا
4) مرؤس



نکته 391 :
از میان همه اجزا ی جمله ، نهاد جدا و نهادِ پیوسته در شخص و شمار با هم مطابقت می کنند یعنی با فعل مفرد ، نهاد مفرد می آید و با فعل جمع نهاد جمع .

پرسش 1 :
در کدام جمله فعل و نهاد با هم مطابقت ندارند ؟
1) از پلیدی ، نامسلمانی این ها باید کشید
2) این چیز ها را چندان قیمتی نیست
3) شیخ با کسی خلقی بکردند
4) فلان کس در هوا می پرد

پرسش 2 :
تمام گزینه ها به جز گزینه ی ......از نظر مطابقت با فعل درست است ؟
1) من با برادرم به مدرسه می رویم
2) بعضی از سنگها قیمتی است
3) تا مردم زنده باشد او را از قوت چاره نیست
4) مجلس قوانین تازه ای تصویب نمود



نکته 392 :
تنها با جمع بستن نهاد ، فعل آن نیز جمع بسته می شود ضمنا در اسم جمع ” مردم “ فعل به صورت جمع به کار می رود ولی در کلمه ” ملت “ می تواند هم بصورت مفرد و هم بصورت جمع بیاید .

پرسش 1 :
کدام گزینه نادرست است ؟
1) در زمان قدیم مرد تنگدستی در سرزمین های دور با وضع پریشانی زندگی می کرد .
2) در زمان قدیم مرد تنگدستی در سرزمین های دور زندگی می کرد
3) در زمان قدیم مردان تنگ دستی در سرزمین های دور با اوضاع پریشانی زندگی می کرد
4) در زمان قدیم مردان تنگ دستی در سرزمین های دور زندگی می کردند

پرسش 2 :
کدام گزینه نادرست است ؟
1) هر یک از شاعران ایران مثل ستاره ای در آسمان ادب فارسی می درخشند
2) پیامبر (ص) فرمودند
3) مردم ایران مقاومت خوبی در جنگ از خودنشان داد
4) ملت در مقابل استکبار می ایستند



نکته 393 :
چنانچه حذف به دلیل تکرار یا پرهیز از تکرار صورت گیرد آن را ” حذف به قرینه ی لفظی “ می گویند .

پرسش 1 :
در عبارت زیر چند فعل به قرینه ی لفظی حذف شده است ؟ ” تلمیذ بی ارادت عاشق بی زر است و رونده ی بی معرفت مرغ بی پر و عالم بی عمل درخت بی بر و زاهد بی علم خانه ی بی در “
1) دو فعل
2) سه فعل
3) چهار فعل
4) یک فعل

پرسش 2 :
بیت زیر چند جمله است و فعل ها به چه قرینه ای حذف شده اند ؟
“ تو مو بینی و مجنون پیچش مو / تو ابرو او اشارت های ابرو “
1) چهار جمله – لفظی
2) چهار جمله – معنوی
3) سه جمله – لفظی
4) سه جمله – معنوی



نکته 394 :
اگر خواننده یا شنونده از سیاق سخن به بخش حذف شده پی ببرد ” حذف به قرینه ی معنوی “ است .

پرسش 1 :
عبارت :” به نام او که نام او راحت روح است و پیغام او مفتاح فتوح “ چند جمله است ؟
1) دو جمله
2) یک جمله
3) سه جمله
4) چهار جمله

پرسش 2 :
در کدام گزینه حذف فعل نخستین جمله نادرست است ؟
1) من او را دعوت و با او سخن گفتم
2) او کتاب ها راتسلیم و رسید آن را دریافت کرد
3) آیا کتاب را خوانده و مطالب آن را یاد گرفته اید
4) او خداشناس و پرهیز گار است



نکته 395 :
وقتی جزء دیگری به کلمه ای افزوده می شود برای تلفظ آسان ِ واژه ی جدید واجی میان دو جزء ظاهر می شود که به آن ” واج میانجی “ می گویند .

پرسش 1 :
در کدام یک از واژ ه های زیر واج میانجی بکار رفته است ؟
1) بزرگی
2) دوستان
3) تشنگی
4) ارجمندی

پرسش 2 :
ارکان تشکیل دهنده ی ” سبزیجات ، هفتگی “ در کدام گزینه درست است ؟
1) سبزی + ج + ات - هفته + گ + ی
2) سبز+ ی + جات - هفته + ی
3) سبزی + ج +ات - هفت + ه + گی
4) سبز + ی + جات - هفته + گ + ی



نکته 396 :
مقاله ها از نظر شیوه ی نوشتن به سه گونه تقسیم می شوند .

پرسش 1 :
مقاله ها از نظر شیوه نوشتن به سه گونه تقسیم می شوند ، نام این گونه ها در کدام گزینه آمده است ؟
1) علمی – ادبی – دینی
2) تشریحی –تحلیلی-تحقیقی
3) هنری – ساده – فنی
4) سیاسی – اجتماعی-انتقادی

پرسش 2 :
متن زیر از نظر شیوه ی نگارشی جزو کدام نوع است ؟
” اگر بخواهیم جامعه ای بهتر بسازیم می توانیم از افکار و اعمال گذشتگان خود الهام گیریم ،روزگاری ایرانیان یا لااقل عده ای در این سرزمین معتقد بودند که :
دانش و آزادگی و دین و مروت / این همه را بنده ی درم تنوان کرد “
1) تشریحی
2) تحقیقی
3) تحلیلی
4) علمی



نکته 397 :
کلماتی که با ” ان “ همراه اند گاه بر مفهوم جمع دلالت نمی کنند .

پرسش 1 :
کدامیک از کلمات زیر بر مفهوم جمع دلالت می کند ؟
1) گیلان
2) بامدادان
3) دوستان
4) گریان

پرسش 2 :
کدام یک از کلمات زیر با هر دو علامت جمع ، جمع بسته می شوند ؟
1) چشمه
2) زمین
3) جوان
4) صورت



نکته 398 :
نشانه ی جمع ” ها“ در زبان فارسی امروز از ” ان “ بسیار فعال تر است .

پرسش 1 :
در کدام گزینه ”ان “ نشانه ی جمع است ؟
1) گرگان
2) کوهان
3) بهاران
4) پارسایان

پرسش 2 :
جمع کدام یک از کلمات زیر اشتباه است ؟
1) آسمان ها
2) آدمان
3) سواران
4) ایرانیان



نکته 399 :
بین دو مصوت صامت ( ی) قرار می گیرد که به آن ” یای میانجی “ می گویند ضمنا واج های میانجی برای تلفظ آسان تر واژه می آیند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه صامت میانجی وجود ندارد ؟
1) چاره گری
2) گرسنگی
3) بخشندگی
4) نویسندگان

پرسش 2 :
نوع صامت های میانجی کلمات ” دانایان – پختگی – ترشیجات – بچگانه “ در کدام گزینه آمده است ؟
1) یـ ، گـ ، ج ، گـ
2) ا ، گـ ، یـ ، گـ
3) یـ ، ه ، ج ، ه
4) ا ، ه ، ج ، گـ



نکته 400 :
کلماتی که با ”ان “ همراه اند گاه مفهوم صفت فاعلی و گاهی مفهوم نسبت را می رسانند .

پرسش 1 :
” ان “ در کدام گزینه نشانه ی صفت فاعلی است؟
1) قبادان
2) بابکان
3) اشکان
4) لرزان

پرسش 2 :
پسوند ” ان “ در کدام گزینه نشانه ی صفت فاعلی نیست ؟
1) جانان
2) خندان
3) سوزان
4) گریان

ادبیات فارسی نکته 401 تا 420

نکته 401 :
گروه فعلی مهم ترین عضو گزاره است و دست کم از یک فعل و شناسه درست می شود .

پرسش 1 :
در کدام کلمه بن فعل به کار نرفته است ؟
1) کردن
2) گردیدن
3) گشتن
4) گردن

پرسش 2 :
” ی“ در پایان کدام گزینه فعل نیست ؟
1) تو چنین خانه کن و دل شکن ای باد خزان / گر خود انصاف کنی مستحق نفرینی
2) هر شب از حسرت ماهی من و یک دامن اشک / تو هم ای دامن مهتاب پر از پروینی
3) همه در چشمه ی مهتاب غم از دل شویند / امشب ای مه تو هم از طالع من غمگینی
4) نی محزون مگر از تربت فرهاد دمید / که کند شکوه ز هجران لب شیرینی



نکته 402 :
ویژگی های گروه فعلی عبارتند از:
1. شخص2. زمان3. گذر 4. وجه 5.معلوم و مجهول

پرسش 1 :
در عبارت :” گفت : گفته ام را پیش از اینکه به تو گفته باشم به او گفته بودم “ کدام یک از افعالِ ماضی نیست ؟
1) نقلی
2) ساده
3) التزامی
4) بعید

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر کدام گزینه غلط است ؟
” زنهار مزن دست به دامان گروهی / کز حق ببریدند و به باطل گرویدند “
1) ببریدند =فعل ماضی
2) مزن = فعل نهی
3) زنهار= فعل امر
4)گرویدند = گذرا به متمم



نکته 403 :
فعل ماضی بیانگر انجام کاری است در زمان گذشته و انواع فعل ماضی عبارتند از :
1- ماضی ساده
2- ماضی استمراری
3- ماضی نقلی
4- ماضی بعید
5- ماضی التزامی
6-ماضی مستمر

پرسش 1 :
در دو بیت زیر کدام فعل نیست ؟
” بر در کعبه سائلی دیدم / که همی گفت و می گرستی خوش “
می نگویم که طاعتم بپذیر / قلم عفو بر گناهم کش “
1) ماضی استمراری
2) ماضی ساده
3) مضارع اخباری
4) مضارع التزامی

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام یک از افعال به کار نرفته است ؟
” گفته آمد که به دلجویی ما می آیی / دل ندارم که به دلجوش نیازی باشد“
1) ماضی التزامی
2) ماضی مجهول
3) مضارع اخباری
4) مضارع التزامی



نکته 404 :
فعل مضارع بیان کننده ی انجام کاری است در زمان حال یا آینده ی نزدیک ، انواع فعل مضارع عبارتند از :
1- مضارع اخباری
2- مضارع التزامی
3- مضارع مستمر

پرسش 1 :
در همه ی گزینه ها به جز گزینه ی ..... فعل مضارع آمده است ؟
1) بسوزند چوب درختان بی بر
2) نه هرگز بر اندیشم از پادشا
3) حدیث روضه نگویم گل بهشت نبویم
4) نشسته ام در انتظار این غبار بی سوار

پرسش 2 :
واژه ی ” شدی “ در بیت زیر چه نوع فعلی است ؟
” شنیدستی که در روزگار قدیم / شدی سنگ در دست ابدال سیم “
1) ماضی ساده
2) ماضی استمراری
3) مضارع اخباری
4) ماضی مستمر



نکته 405:
فعل ممکن است ناگذرا ، گذرا و یا دو وجهی باشد .

پرسش 1 :
در فعل های ” آورد – رفت –برداشت – نشست “ فعل ناگذرا و گذرا به ترتیب در کدام گزینه آمده است ؟
1) ناگذرا – ناگذرا – گذرا – ناگذرا
2) گذرا – گذرا – ناگذرا – ناگذرا
3) گذرا – ناگذرا – گذرا – ناگذرا
4) گذرا – گذرا – گذرا – گذرا

پرسش 2 :
در کدام گزینه فعل دو وجهی آمده است ؟
1) ریخت
2) دید
3) افتاد
4) انداخت



نکته 406 :
زمانی می توانیم فعل یک جمله را معلوم بدانیم که کننده ی آن فعل به عنوان نهاد در آن جمله مطرح باشد و اگر فاعل مشخص و معلوم نباشد و ما فعل را به مفعول نسبت دهیم فعل مجهول خواهد بود .

پرسش 1 :
ماضی مستمر مجهول از فعل جمله ی ” .......وی را سپاس و طاعت حق تعالی برانگیزد “ کدام است؟
1) برانگیخته شد
2) برانگیخته شود
3) دارد برانگیخته می شود
4) داشت برانگیخته می شد

پرسش 2 :
” آموخته می شود “ مجهول کدام فعل می تواند باشد ؟
1) آموخت
2) بیاموزد
3) می آموخت
4) می آموزد



نکته 407 :
فعل ساده فعلی است که بن مضارع آن یک تکواژ است . اگر به آغاز فعل ساده ” وند “ بیاید فعل مورد نظر پیشوندی است و اگر به فعل ساده یا پیشوندی یک یا چند تکواژ آزاد اضافه شود فعل مرکب خواهد شد .

پرسش 1 :
کدام فعل ساده است ؟
1) طعنه می زند
2) نق می زند
3) چانه می زند
4) تنه می زند

پرسش 2 :
در کدام گزینه فعل مرکب نیست ؟
1) کو به تائید نظر حل معما می کرد
2) تا به تحقیق مرا منزل و ره ننمایی
3) سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد
4)طی این مرحله بی همرهی خضر مکن



نکته 408 :
فعل اسنادی برنسبت دادن صفت یا حالت یا اسمی به کسی یا چیزی به کار می رود فعل اسنادی از ” استن – بودن – شدن – گشتن و گردیدن “ ساخته می شود .

پرسش 1 :
در کدام گزینه فعل اسنادی هست ؟
1) به پیش جهان آفرین شد نخست
2) چو پیش پدر شد سیاووش پاک
3) سوی لشگر آفریدون شدند
4) هنر خوار شد جادوی ارجمند

پرسش 2 :
در هیچ گزینه ای به جز گزینه ی .....فعل اسنادی نیامده است ؟
1) بگفت این دل تواند کرد دل نیست
2) مر زبان را مشتری جز گوش نیست
3) بگفتا جان فروشی در ادب نیست
4) بگفت از عشق بازان این عجب نیست



نکته 409 :
افعال معین یا کمکی ، افعالی هستند که در صرف زمان ها ی افعال دیگر به کار می روند به عبارت دیگر در ساختمان فعل های دیگر به کار می روند و به آن ها کمک می کنند تا در زمان های مختلف صرف بشوند .

پرسش 1 :
فعل معین در کدام گزینه به قرینه ی لفظی حذف شده است؟
1) به نام او که فرمان ها روان از نام او
2) چرخ ار چه رفیع خاک پایت
3) عقل ار چه بزرگ طفل راهت
4) فصلی خواهم نبشت و سپس به سر قصه شد

پرسش 2 :
در کدام گزینه فعل معین یا کمکی وجود دارد؟
1) آرزو دارم که همه با اسلام راستین آشنا شوند
2) خلق و خوی ناپسند را رها کنید
3) دارم از پیش دوست می آیم
4) هر چه نپاید دلبستگی را نشاید



نکته 410 :
شیوه گذرا کردن فعل ناگذرا به صورت زیر است :
بن مضارع + تکواژ ” ان “ + د / ید

پرسش 1 :
شیوه ی گذرا کردن کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) جهیدن
2) چکیدن
3) نشستن
4) جوشیدن

پرسش 2 :
همه ی گزینه های زیر بر خلاف قاعده گذرا می شوند به جز گزینه ی ......
1) آمدن
2) افتادن
3) رفتن
4) ترسیدن



نکته 411 :
جمله ی ساده دارای یک فعل است اگر تنها اجزای اصلی جمله ساده را در نظر بگیریم جمله ی ساده حداقل دو جزء و حداکثر چهار جزء دارد .

پرسش 1 :
فعل کدام یک از مصدرها جمله ی دو جزئی می سازد ؟
1) کاشتن
2) وزیدن
3) دوختن
4) چشیدن

پرسش 2 :
بیت زیر جمله ی چند جزئی است ؟
” همانگه یکایک ز درگاه شاه / برآمد خروشیدن دادخواه “
1) چهار جزئی با مفعول و متمم
2) سه جزئی با متمم
3) چهار جزئی با مفعول و مسند
4) دو جزئی



نکته 412 :
ارکان اصلی جمله ی دو جزئی عبارتند از :
نـــهاد + فعل نـاگـذر
گروه اسمی گروه فعلی ناگذر


پرسش 1 :
با کدام فعل می توان جمله ی دو جزئی ، سه جزئی و چهار جزئی ساخت ؟
1) جنگید
2) گروید
3) گرفت
4) شکفت

پرسش 2 :
کدام جمله دو جزئی است ؟
1) باغبان نهال را در باغ کاشت
2) خواهرم در المپیاد شیمی خوب درخشید
3) با دانایان درآمیز
4) غزل مولانا لطیف و پرشور است



نکته 413 :
جمله های سه جزئی : فعل این جمله ها گذراست و در جایگاه گزاره علاوه بر فعل یک جزء لازم دیگر نیز می آید که این جزء می تواند مفعول ، متمم ویا مسند باشد .

پرسش 1 :
کدام از جملات سه جزئی نیست؟
1) سه جزئی با مفعول
2) سه جزئی با متمم
3) سه جزئی با مسند
4) سه جزئی بی فعل

پرسش 2 :
درکدام گزینه جمله سه جزئی نیامده است ؟
1) پرچم علم ودانش را برافرازیم
2) مردم دسته دسته به سپاه اسلام می گرویدند
3) هیچ آزاد اندیشی با حقیقت نمی جنگد
4) مرا خواند باید جهان آفرین



نکته 414 :
جمله های سه جزئی با مفعول :
نهـاد + مفعول + فعل گذرا به مفعول
گروه اسمی گروه اسمی گروه فعلی


پرسش 1 :
کدام گزینه یک جمله ی سه جزئی با مفعول است ؟
1) فلانی از ساکنان این محل است
2) ایران به دانشمندان خود می نازد
3) پرچم علم و دانش را برافرازیم
4) این داستان خواندنی است

پرسش 2 :
در بیت زیر جمله ها چند جزئی هستند ؟
” کودکان افسانه ها می آورند / درج در افسانه شان بس سّر و پند“
1) سه جزئی با مفعول – سه جزئی با متمم
2) سه جزئی با مفعول – سه جزئی با مسند
3) سه جزئی با مفعول – سه جزئی با مفعول
4) چهر جزئی با مفعول و متمم – سه جزئی بامسند



نکته 415 :
ساده ترین راه یافتن مفعول ، مطرح کردن سوال زیر است :
چه کسی را ؟
چه چیزی را ؟


پرسش 1 :
کلمه ی قافیه در کدام گزینه نقش مفعول دارد؟
1)به یادخم ابروی گل رخان/ بکش جام در بزم می خوارها
2) به شادی و آسایش و خواب و خور / ندارند کاری دل افگارها
3) رود شاخ گل در بر نیلفر/ برقصد به صد ناز گلنارها
4) نگارش دهد گلبن جویبار/ در آیینه ی آب رخسارها

پرسش 2 :
مفعول ها در بیت زیر کدامند ؟
” آدمی را زبان فضیحه کند/ جوز بی مغز راسبکساری“
1) آدمی – سبکساری
2) زبان – سبکساری
3) جوز بی مغز – فضیحه
4) آدمی – جوز بی مغز



نکته 416 :
جمله های سه جزئی با مسند :
نـــهاد + مسـند + فعل اسنـادی
گروه اسمی گروه اسمی گروه فعلی

پرسش 1 :
کدام مصراع جمله ی سه جزئی با مسند است ؟
1) خشک آمد کشتگاه من
2) باغبان و رهگذاری نیست
3) دولت فقر خدایا به من ارزانی دار
4) دل من گرفته زین جا

پرسش 2 :
در کدام گزینه به جای مسند ، متمم آمده است؟
1) چنگیز از ریختن خون بیگناهان سیر نشد
2) کمال است در نفس انسان سخن
3) غالبا ً درسلوک با خلق ،ساده ، فروتن و شکیبا بود
4) ایشان از دوستان شما بودند



نکته 417 :
ساده ترین راه یافتن مسند مطرح کردن سؤال زیر است :
چه جور؟ + فعل اسنادی = مسند


پرسش 1 :
در بیت زیر چند ” مسند “ آمده است ؟
”از همگان بی نیاز و بر همه مشفق / وزهمه عالم نهان و بر همه پیدا “
1) چهار
2) سه
3) دو
4) یک

پرسش 2 :
در بیت زیر کدام واژه ” مسند “ نیست ؟
”هنرخوارشدجادوی ارجمند / نهان راستی آشکارگزند “
1) خوار
2) آشکار
3) ارجمند
4) راستی



نکته 418 :
جمله های چهار جزئی : فعل این جمله ها گذراست و درجایگاه گزاره علاوه بر فعل گذرا دو جزء لازم دیگر نیز می آید .


پرسش 1 :
کدام الگو نشان دهنده ی جمله های چهار جزئی نیست ؟
1) چهارجزئی دومسندی
2) چهارجزئی دومفعولی
3) چهارجزئی با مفعول ومسند
4) چهارجزئی با مفعول و متمم

پرسش 2 :
تعداد اجزای جملات در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) کوشش بسیار نامد سودمند
2) از آن پس که خواند مرا شهریار
3) کم آواز هرگز نبینی خجل
4) گنه کرده را زود رسوا کند



نکته 419 :
جمله های چهار جزئی با مفعول ومسند :
نـهــاد + مفعول + مسند + فعل
گروه اسمی گروه اسمی گروه اسمی گروه فعلی

پرسش 1 :
تعداد اجزای جملات در کدام گزینه با بقیه متفاوت است ؟
1) رستم از جادوی زال تندرست گشته است
2) اهل محل به او پهلوان می گویند
3) حافظ خود را رند می خواند
4) مرا خواند باید جهان آفرین

پرسش 2 :
با توجه به مصراع :” مرا مادرم نام مرگ تو کرد “ کدام گزینه نادرست است ؟
1) مرا = مفعول
2) مرگ تو = مسند
3) مادرم = نهاد
4) کرد = فعل



نکته 420 :
جمله های چهار جزئی دو مفعولی :
نهاد + مفعول 1 + مفعول 2 + فعل
گروه اسمی ، گروه فعلی


پرسش 1 :
کدام گزینه چهار جزئی دو مفعولی است
1) باران هوا را سرد گردانید
2) تهمینه پسرش را سهراب نامید
3) مادر کودک را غذا داد
4) گنه کرده را زود رسوا کند

پرسش 2 :
کدام گزینه چهارجزئی دو مفعولی نیست ؟
1) او را لباس پوشاندیم
2) شاگردان اول را جایزه دادند
3) چشم ما را ضیای خود ده
4) حافظ را لسان الغیب می خوانند

 ادبیات فارسی نکته 421 تا 440

نکته 421 :
هر گروه اسمی از یک اسم به عنوان هسته و یک یا چند وابسته ی پیشین یا پسین ساخته می شود .

پرسش 1 :
کدام گزینه از وابسته های پیشین نیست ؟
1) صفت اشاره
2) صفت مبهم
3) صفت شمارشی اصلی
4) صفت شمارشی ترتیبی با پسوند ـُ م

پرسش 2 :
کدام گزینه از وابسته های پسین نیست ؟
1) مضاف الیه
2) صفت بیانی
3) نشانه های جمع
4) صفت عالی



نکته 422 :
صفت اشاره = (این ، آن ، همین ، همان ، چنین ، چنان )+ اسم
صفت پرسشی = (چه ، چگونه ، کدام ، کدامین ، چند ، چندم ، چندمین ) + اسم

پرسش 1 :
با توجه به بیت :
” این چرا کردم چرا دادم پیام / سوختم بیچاره را زآن گفت ِخام “
کدام کلمه صفت پیشین است ؟
1) آن
2) این
3) بیچاره
4) خام

پرسش 2 :
در کدام گزینه صفت به کار نرفته است ؟
1) دو صد گفته چون نیم کردار نیست
2) قرآن انسان را به نیکوکاری فرا می خواند
3) کدام دانه فرو رفت در زمین که نرست
4) قصیّه از چه راهی باید تعقیب شود



نکته 423 :
صفت مبهم =
1.هر
2. همه
3. هیچ
4. فلان و بهمان + اسم
5. دیگر ، دگر
6. چند ، چندم ، چندمین

پرسش 1 :
نوع کلمه ی ” فلان “ در عبارت :” این قباله ی فلان زمین است و فلان چیز را فلان ضمین “ به ترتیب کدام است ؟
1) صفت – صفت –ضمیر
2) صفت –ضمیر-ضمیر
3) ضمیر-صفت-ضمیر
4) ضمیر-ضمیر-ضمیر

پرسش 2 :
در بیت
” سخن چین را مده نزدیک خود جای / که هر روزت بگرداند به صد رای“
چند صفت هست ؟
1) یک
2) دو
3) سه
4) چهار



نکته 424 :
صفت تعجبی = چه ! ؛ عجب ! + اسم

پرسش 1 :
در کدام گزینه ” چه “ صفت تعجبی نیست ؟
1) چه فرهادها مرده در کوه ها !
2) چه حلاج ها رفته بر دارها !
3) چه گل های رنگین به جوبارها !
4) چه دارد جهان جز دل و مهر یار ؟

پرسش 2 :
با توجه به بیت زیر ”چه “ از نظر دستوری چیست ؟
” دیدی دلا که آخرِ پیری ّ و زهد و علم / با من چه کرد دیده ی معشوقه باز من“
1) صفت تعجبی
2) ضمیر تعجبی
3) صفت پرسشی
4) ضمیر پرسشی



نکته 425 :
شاخص : عناوین یا القابی هستند که بدون هیچ نشانه یا نقش نمایی پیش از اسم می آیند ، شاخص ها همیشه بی فاصله در کنار هسته می آیند و خود اسم یا صفت هستند و در جای دیگر می توانند هسته ی گروه اسمی قرار گیرند .

پرسش 1 :
در کدام گزینه ” شاخص “ وجود دارد ؟
1) ایشان استاد ادبیات بودند
2) حسن ، عموی جواد است
3) دایی جواد را بهتر از هر کس دیگری می شناسم
4) غلام برادر من است

پرسش 2 :
در کدام گزینه ” شاخص “ نیست ؟
1) استاد شهریار از برجسته ترین شاعران غزل سرای معاصر است
2) دکتر سید جعفر شهیدی با ذوق و دقت علمی بسیار و به پیروی از نثر آهنگین نهج البلاغه ، این کتاب را ترجمه کرده است
3) علامه ی بزرگ استاد علی اکبر دهخدا لغت نامه را تدوین کرده است
4) سر لشگر عموی احمد است



نکته 426 :
” ی نکره “ از وابسته های پسین اسم است که به دنبال اسم عام می آید ضمنا حرف ” ی “ همیشه نشانه ی اسم نکره نیست و می تواند مفاهیم مختلفی داشته باشد .

پرسش 1 :
در مصراع : ” بیدلی در همه احوال خدا با او بود “ چه نوع ( ی ) بکار رفته است ؟
1) ضمیر
2) مصدری
3) نسبی
4) نکره

پرسش 2 :
نوع ” ی “ در عبارت :” نگه کنید که قانعی و طامعی به مردم چه رساند !“ چیست ؟
1)نسبت
2) نکره
3) مصدری
4) لیاقت



نکته 427 :
مضاف الیه از وابسته های پسین اسم است که کلمه ی قبل از آن یعنی مضاف هسته ی گروه اسمی است .

پرسش 1 :
در مصراع : ” آن پیک نامور که رسید از دیار دوست “ ، ” دیار دوست “ چه نوع ترکیبی است
1) ترکیب وصفی
2) ترکیب اضافی
3) اسم مرکب
4) صفت مرکب

پرسش 2 :
” حیوان “ در بیت زیر چه نقشی دارد ؟
” سعدی ! حیوان را که سر از خواب گران شد / در بند نسیم خوش اسحار نباشد “ 1) متمم
2) نهاد
3) مفعول
4) مضاف الیه



نکته 428 :
چنانچه بین مضاف و مضاف الیه رابطه ی همانندی برقرار باشد به آن اضافه ی تشبیهی می گویند و اگر مضاف یعنی هسته گروه اسمی در غیر معنای واقعی خود به کار رود یعنی مضاف الیه ، مضاف را عاریه بگیرد به آن اضافه ی استعاری می گویند .

پرسش 1 :
نوع کدام ترکیب با بقیه متفاوت است ؟
1) پای طبیعت
2) طوطی جان
3) گنج سعادت
4) کیمیای عشق

پرسش 2 :
کدام گزینه اضافه ی استعاری است ؟
1) فراش باد صبا
2) چشم دل
3) دایه ی ابر بهاری
4) مهد زمین



نکته 429 :
در گروه اسمی هر گاه پس از اسم ، کسره بیاید چنانچه کلمه ی پس از کسره ، اسم ، ضمیر و یا صفت شمارشی نباشد صفت بیانی است که از وابسته های پسین گروه اسمی به شمار می آید.

پرسش 1 :
از ترکیبات زیر کدام ترکیب وصفی و کدام اضافی است ؟
” سخن دلنشین – کلام سعدی – شعر موزون – رنج مادر “
1) اضافی – وصفی – اضافی – وصفی
2) وصفی – اضافی – وصفی – اضافی
3) اضافی – اضافی – وصفی – وصفی
4) وصفی – وصفی – اضافی – اضافی

پرسش 2 :
درکدام مصراع صفت بیانی جانشین اسم نیست ؟
1) نبیند مدعی جز خویشتن را
2) ای سلیم ، آب ز سرچشمه ببند
3) درشتی نگیرد خردمند پیش
4) چیزی نخرید و زر بینداخت



نکته 430 :
مضاف و موصوف که هسته گروه اسمی هستند می توانند در جمله نقش های متفاوتی داشته باشند .

پرسش 1 :
با توجه به مفهوم بیت زیر نقش کدام کلمه نادرست است ؟
” مشکل خویش بر پیر مغان بردم دوش / کاو به تایید نظر حل ّ معما می کرد “
1) خویش = مضاف الیه
2) مشکل = مفعول
3) معما = مضاف الیه
4) معما = مفعول

پرسش 2 :
کلمات :” جان و جوانان و پند “ در بیت زیر به ترتیب چه نقشی دارند ؟
” نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست تر دارند / جوانان سعادتمند پند پیر دانا را “
1) ندایی – نهادی – مفعولی
2) نهادی – نهادی – متممی
3) ندایی – نهادی – نهادی
4) نهادی – وصفی – متممی



نکته 431 :
مولوی : شاعر قرن هفتم
آثار :
1. منظوم
1.1مثنوی معنوی
1.2مثنوی معنوی

2.منثور
2.1فیه مافیه
2.2مکاتیب
2.3مجالس سبعه

پرسش 1 :
کدام کتاب ظاهرا ً با نام خدا آغاز نشده است اما روح نیایش و توجه به حق در تار و پود آن نهفته است ؟
1) شاهنامه ی فردوسی
2) لیلی و مجنون نظامی
3) مخزن الاسرار
4) مثنوی معنوی

پرسش 2 :
کدام گزینه غلط است ؟
1) دیوان شمس در قالب مثنوی سروده شده است
2) مثنوی معنوی بیست وشش هزار بیت است
3) مولوی انسان آگاه را به نی و چنگ تشبیه می کند
4) ” نی نامه “ به هجده بیت آغازین دفتر اول مثنوی معنوی گویند



نکته 432 :
انواع حماسه :
1 - طبیعی و ملّی
2 - مصنوع و ساختگی

پرسش 1 :
همه ی آثار زیر به جز ......جزو منظومه های حماسی طبیعی و ملّی است .
1) انه اید
2) رامایانا
3) گیل گمش
4) مهابهارات

پرسش 2 :
کدام گزینه نمی تواند مکمل جمله ی زیر باشد؟
” حماسه به شعری گفته می شود که .....“
1) حوادث خارق العاده درآن جریان داشته باشد
2) زمینه ی قهرمانی داشته باشد
3) عاطفی و احساسی باشد
4) روایی و داستانی باشد



نکته 433 :
حماسه های طبیعی :شاهنامه ی فردوسی – گرشاسب نامه ی اسدی توسی – ایلیاد و ادیسه هومر –رامایانا و مهابهارات – گیل گمش

پرسش 1 :
همه ی منظومه های زیر ، به جز منظومه ی .... از آثار حماسی طبیعی و ملّی است .
1) ادیسه = هومر
2) انه اید = ویرژیل
3) شاهنامه = فردوسی
4)گرشاسب نامه =توسی

پرسش 2 :
سرایندگان مجموعه های زیر به جز .....به ابداع و آفرینش توجهی نداشته اند بلکه داستانهای مدون کتبی یا شفاهی را باقدرت شاعرانه ی خویش نقل کرده اند.
1) ایلیاد و ادیسه
2) انه اید
3) رامایانا و مابهارات
4) شاهنامه ی فردوسی



نکته 434 :
حماسه های مصنوع : انه اید – حمله ی حیدری – خاوران نامه ی ابن حسام خوسفی – ظفر نامه – شهنشاهنامه

پرسش 1 :
کدام گزینه حماسه ی مصنوع نیست ؟
1) انه اید سروده ی ویرژیل
2) خاوران نامه ابن حسام خوسفی
3) شهنشاهنامه ی ملک الشعرای صبا
4) ایلیاد و ادیسه ی هومر

پرسش 2 :
عبارت زیر ، درباره ی کدام اثر صادق است ؟
” در این منظومه ها ، شاعر با داستان های مدون و معینی سر و کار ندارد بلکه داستان را خود ابداع می کند و تخیل خود را در آن دخالت می دهد“
1) مهابهارات
2) ظفر نامه ی حمدالله مستوفی
3) شاهنامه ی فردوسی
4) رامایانا



نکته 435 :
ویژگیهای حماسه :
1. داستانی
2. قهرمانی
3. ملّی
4. خرق عادت

پرسش 1 :
کدام گزینه از زمینه های اصلی شعر حماسی نیست ؟
1) بیان واقعیت
2) خرق عادت
3) قهرمانی
4) ملّی

پرسش 2 :
در شاهنامه ی فردوسی وجود سیمرغ یا دیو سپید به کدام یک از زمینه های حماسه مربوط است ؟
1) خرق عادت
2) داستانی
3) قهرمانی
4) ملّی



نکته 436 :
حماسه های منثور:
ابو مسلم نامه
شاهنامه ی ابومنصوری
شاهنامه ی ابوالموید بلخی
اخبار رستم
حمزه نامه یارموزحمزه

پرسش 1 :
کلمه های کدام گزینه برای کامل کردن عبارت زیر مناسب اند ؟
” اخبار رستم از .......و ابو مسلم نامه از .......جزو آثار حماسی ........اند .
1) آزاد سرویستانی – ابو طاهر طرسوسی – منثور
2) ابوالموید بلخی – ابوطاهر طرسوسی – منظوم
3) ابو طاهر طرسوسی – آزاد سرویستانی – منثور
4) ابوالموید بلخی – ابو طاهر طرسوسی-منظوم

پرسش 2 :
کدام گزینه در باره ی حمزه نامه یا رموز حمزه صادق نیست ؟
1) اثر آزاد سرویستانی است
2) از مولفی ناشناس است
3) حماسی است
4) منثور است



نکته 437 :
شروع شعر عاشقانه را باید قرن چهارم دانست و رشد و باروری آن در تغزلات زیبای رودکی ، شهید بلخی رابعه بنت کعب جستجو کرد در قرن پنجم تغزل در شعر فرخی کمال می یابد از اویل قرن ششم عرفان واصطلاحات صوفیه با پیش گامی سنایی به حوزه غزل راه می یابد

پرسش 1 :
در شعر فارسی ، وسیع ترین افق معنوی ، افق شعر های ....است قالب شعری ......نمونه ی کاملی است که می توان همه ی انواع ........شعر را به خوبی در آن ملاحظه کرد
1) غنایی –قصیده – غنایی
2) غنایی – غزل – غنایی
3) تعلیمی – غزل – تعلیمی
4) تعلیمی – قصیده – تعلیمی

پرسش 2 :
عرفان و اصطلاحات صوفیه با پیش گامی کدام شاعر و در چه قرنی به حوزه ی غزل راه یافت؟
1) رودکی – چهارم
2) فرخی –پنجم
3) سنایی – ششم
4) مولوی - هفتم



نکته 438 :
اشعار غنایی در مضامین : تغزّل – عرفان – مناجات نامه – هجو – مرثیه – حبسیّه – شکوائیه – ساقی نامه – مدیحه سرایی – عاشقانه سروده شده اند .

پرسش 1 :
نمونه های موفق و معروف ” ساقی نامه “ کدام گروه است ؟
1) انوری – عبید زاکانی
2) حافظ – رضی الدین
3) خاقانی – محتشم کاشانی
4) منوچهری – فرخی سیستانی

پرسش 2 :
همه ی شاعران زیر به جز ........در سرودن حبسیّه شهرت داشته اند .
1) مسعود سعد سلمان
2) فرخی یزدی
3) منوچهری دامغانی
4) خاقانی شروانی



نکته 439 :
نمونه های نثر غنایی : سمک عیّار – هزار و یک شب – سند باد نامه - راحه الارواح یا بختیارنامه – طوطی نامه - شرح زندگانی من - روزها

پرسش 1 :
فرامرزبن خداداد ارجّانی مولف کدام اثر داستانی است ؟
1) بختیار نامه
2) سمک عیار
3) سند باد نامه
4) هزار و یک شب

پرسش 2 :
برای پُر کردن جاهای خالی جمله ی زیر کدام گزینه مناسب است ؟
” بختیار نامه کتابی است .......از نوع .....تالیف ...... “
1) منثور – غنایی –دقایقی مروزی
2) منظوم – غنایی ظهیری سمرقندی
3) منثور – حماسی – ابوطاهر طرسوسی
4) منظوم – حماسی – اسدی توسی



نکته 440 :
مقلدان نظامی :
امیر خسرو دهلوی عرفی شیرازی
وحشی بافقی
وصال شیرازی
هاتفی

ابداع کننده مناظره:
اسدی توسی

پرسش 1 :
مبتکر مناظره در ادب فارسی چه کسی است ؟
1) پروین اعتصامی
2) نظامی گنجوی
3) وحشی بافقی
4) اسدی توسی

پرسش 2 :
در هر گزینه به جز گزینه ی .....نام یکی از مشهورترین مقلدان خسروشیرین آمده است ؟
1) عرفی شیرازی
2) سنایی غزنوی
3) امیر خسرو دهلوی
4) وصال شیرازی

ادبیات فارسی نکته 441 تا 480

نکته 461 :
مولانا جلال الدین محمد بلخی ( 604 تا 672 )
آثار مولوی : 1- مثنوی معنوی 2- دیوان غزلیات شمس 3- فیه ما فیه 4- مکاتیب 5- مجالس سبعه

پرسش 1 :
کدام یک درون مایه ی کتاب ” فیه ما فیه “ را تشکیل نمی دهد ؟
1) مطالب اخلاقی
2) مطالب اجتماعی
3) مطالب تعلیمی
4) مطالب دینی و عرفانی

پرسش 2 :
کدامیک از آثار مولوی در غم فراق شمس تبریزی سروده شده است ، در قالب غزل است و در حدود چهل هزاربیت دارد
1) مثنوی معنوی
2) دیوان کبیر
3) نی نامه
4) مجالس سبعه



نکته 462 :
خاقانی : شاعر مشهور قرن ششم – ملقب به حسان عجم – که در قصیده سرایی صاحب سبک است

پرسش 1 :
کدام گزینه در مورد خاقانی و آثار او نادرست است ؟
1) به حسام عجم ملقب است
2) حافظ در برخی از سرو ده های خود تحت تاثیر او بوده است
3) قصاید ساده و روان دارد
4) روانی و سادگی از ویژگی های غزل اوست

پرسش 2 :
باتوجه به مصراع :” این سر به مهر نامه بدان مهربان رسان “ منظور خاقانی از سر به مهر و آن مهربان چیست ؟
1) عشق – عاشق
2) عاشق – معشوق
3) راز عشق – معشوق
4) نامه عاشقانه – عاشق



نکته 463 :
شفیعی کدکنی در سال 1318 در کدکن نیشابور به دنیا آمد مجموعه ها ی شعری او :شبخوانی – از زبان برگ – در کوچه باغ های نیشابور – از بودن وسرودن – مثل درخت در شب باران – بوی جوی مولیان ، آثار پژوهشی : صور خیال در شعر فارسی – موسیقی شعر – تصحیح وتوضیح اسرارالتوحید

پرسش 1 :
در هر گزینه به جز گزینه ی .....عنوان یکی از مجموعه اشعار دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی مطرح شده است ؟
1) از بودن وسرودن
2) بوی جوی مولیان
3) موسیقی شعر
4) در کوچه باغ های نیشابور

پرسش 2 :
با توجه به نقد وتحلیل شعر شفیعی کدکنی کدام گزینه نادرست است ؟
به کجا چنین شتابان / گون از نسیم پرسید / دل من گرفته زین جا / هوس سفر نداری / ز غبار این بیابان / همه آرزویم اما / چه کنم که بسته پایم “
1) غبار = کنایه از ستم و جور است که به مردم می شود
2) گون = نماد انسانهای اسیر و زندانی
3) گون از نسیم می خواهد که بماند و با جور و ستم مبارزه کند
4) نسیم = نماد انسانهای آزاد



نکته 464 :
سید علی موسوی گرمارودی : ولادت 1320 – از پیشتازان شعر مذهبی قبل از انقلاب است . آثار شعری او عبارتند از :سرود رگبار – عبور – در سایه سار نخل ولایت – چمن لاله – خط خون – تا ناکجا – دستچین

پرسش 1 :
مجموعه ی سرود رگبار و عبور سروده ی کیست؟
1) حمید سبزواری
2) سلمان هراتی
3) شمس کسمایی
4) موسوی گرمارودی

پرسش 2 :
شعر زیر منظور از ” تو “ کیست و نام سراینده ی آن چیست ؟
“ خجسته باد نام خداوند / که نیکوترین آفریدگاران است / و نام تو / که نیکوترین آفریدگانی “ 1) امام علی – طاهره صفار زاده
2) امام علی – موسوی گرمارودی
3) امام حسین – موسوی گرمارودی
4) امام حسین – طاهره صفار زاده



نکته 465 :
هوشنگ ابتهاج متخلص به ” سایه “ در سال 1306 در رشت متولد شد از سال 1332 به شعر اجتــماعـی روی آورد آثــار او عبـارتــند از :
نخستین نغمه ها – سراب – سیاه مشق و شبگیر

پرسش 1 :
کدام گزینه از هوشنگ ابتهاج نیست ؟
1) نخستین نغمه ها
2) سراب
3) سیاه مشق و شبگیر
4) سایه ی عمر

پرسش 2 :
منظور هوشنگ ابتهاج از عبارت :
” در انتظار غبار بی سوار نشستن “ با توجه به بیت زیر چیست ؟
” نشسته ام در انتظار این غبار بی سوار / دریغ کز شبی چنین سپیده سر نمی زند “
1) امید بی حاصل
2) جنگ بیهوده
3) شورش بی قهرمان
4) دل به دریا زدن



نکته 466 :
مسعود سعد سلمان : قصیده سرای توانا که بیش تر عمر خود را در هند به سر برد – ابتدا در دستگاه غزنویان عزت و مقامی یافت اما به سعایت بدخواهان گرفتار شد ،مدت 7 سال در قلعه ی ”دهک وسو “ و 3 سال در ” نای “ و 8 سال در مرنج در زندان به سر برد

پرسش 1 :
کدام یک از شاعران زیر حبسیه نگفته اند ؟
1) خاقانی
2) فرخی یزدی
3) رودکی
4) مسعود سعد سلمان

پرسش 2 :
در بیت زیر مسعود سعد دلیل خاموشی خود را چه می داند ؟
” قصه چه کنم دراز بس باشد / چون نیست گشایشی ز گفتارم “
1) قصه ام طولانی است
2) گفتار زیاد باعث گرفتاری من می شود
3) بسیار قصه گفته ام
4) گفتار باعث نجاتم نمی شود



نکته 467 :
شریعتی : متفکر و نویسنده ی معاصر اهل مزینان (1312 تا 1356 ) که کتاب کویر از آثار اوست. پوران شریعت رضوی :
همسر دکتر شریعتی کتاب طرحی از یک زندگی اثر اوست که موضوع کتاب شرح زندگی و افکار دکتر علی شریعتی است

پرسش 1 :
کدام گزینه از آثار دکتر علی شریعتی نیست ؟
1) فاطمه فاطمه
2) حسین وارث آدم
3) حماسه ی کویر
4) کویر

پرسش 2 :
منظور شریعتی از مدینه ی پلید در عبارت زیر چیست ؟
” آن مدینه ی پلید و در قلب آن کویر بی فریاد سر در حلقوم چاه می برد و می گریست “
1) کوفه
2) بغداد
3) یثرب
4) بطحا



نکته 468 :
زیب النساء : از زنان شاعر هند و متخلص به مخفی است که در سرودن شعر بیش تر از عرفی شیرازی پیروی می کرد .

پرسش 1 :
زیب النساء متخلص به ...... از زنان شاعر هند است وی در سرودن شعر بیش تر از .....پیروی میکرد .
1) مخفی – عرفی
2) مخفی – صائب
3) گلرخسار – بیدل
4) سعادت – صائب

پرسش 2 :
زیب النساء دربیت :
” عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را / دزد دانا می کشد اول چراغ خانه را “
کلمه ی می کشد را در کدام معنی بکار برده است ؟
1) می شکند
2) خاموش می کند
3) می دزدد
4) می بیند



نکته 469 :
عطار نیشابوری :شاعر قرن ششم و آغاز قرن هفتم از آثــار او می تـوان به تـــذکره الاولــــیاء – مـنطق الطیر – الهی نامه – مختار نامه و مصیبت نامه اشاره کرد .

پرسش 1 :
کدام گزینه از آثار منظوم عطار نیشابوری نیست؟
1) مصیبت نامه
2) تذکرةالاولیا
3) الهی نامه
4) منطق الطیر

پرسش 2 :
کدام گزینه درباره ی تذکرة الاولیا درست نیست ؟
1) پس از عطار نویسنده ای ناشناس حدود 25 بخش بر آن افزوده است
2) اصل آن دارای 72 بخش است
3) تنها اثر عطار است که به نثر نوشته شده است
4) تنها اثر باقی مانده از عطار است که در آن در شرح حال 72 تن از عارفان بزرگ سخن گفته شده است



نکته 470 :
تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل بیهقی ( 385 تا 470) از جمله آثار درخشان نثر فارسی است موضوع اصلی این کتاب تاریخ سلطنت مسعود پسر محمود غزنوی است و علاوه براین مطالبی نیز در تاریخ صفاریان ، سامانیان و دوره ی غزنویان پیش از محمود و جز آن دارد .

پرسش 1 :
تاریخ مسعودی اثر کیست ؟
1) ابوالفضل بیهقی
2) احمد بهمنیاد
3) سعدالدین وراوینی
4) محمد عوفی

پرسش 2 :
واژه ی ” پیر “ در عبارت : ” سخن نرانم تا خوانندگان این تصنیف گویند شرم باد این پیر را “ به کدام شخصیت برمی گردد ؟
1) بوسهل زوزنی
2) بونصر مشکان
3) ابوالفضل بیهقی
4) حسنک وزیر



نکته 471 :
نثر های قدیم را می توان به سه دسته تقسیم کرد
1- نثر ساده یا مرسل
2- نثر مسجّع یا فنی
3) نثر مصنوع و متکلف

پرسش 1 :
کدام اثر از نظر سبک با بقیه متفاوت است ؟
1) گلستان سعدی
2) بهارستان جامی
3) مناجات های خواجه عبدالله انصاری
4) تاریخ جهانگشای جوینی

پرسش 2 :
کدام اثر از نظر نوع نثر با بقیه متفاوت است ؟
1) سفر نامه ی ناصر خسرو
2) قابوس نامه
3) سیاست نامه
4) کلیله و دمنه



نکته 472 :
جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی از شاعران اواخر سده ی ششم است شعر او از حکمت و اخلاق و وعظ بهر ه ی بسیار دارد ، افلاک حریم بارگاهت در نعت و ستایش پیامبر بزرگوار اسلام است .

پرسش 1 :
شهرت جمال الدین عبدالرزاق بیش تر به واسطه ی چیست ؟
1) ترجیع بند
2) ترکیب بند
3) مسمط
4) غزل

پرسش 2 :
منظور جمال الدین عبد الرزاق از مصراع :
” هم عقل دو دیده در رکابت “ چیست ؟
1) کمک کردن عقل به تو
2) عقل و شرع یکی است
3) ناتوانی عقل دربرابرتو
4) تو عاقل مطلق هستی



نکته 473 :
زمینه های اصلی حماسه : 1. داستانی 2. قهرمانی 3. ملّی 4. خرق عادت

پرسش 1 :
کدام زمینه ی حماسه بر بقیه مقدم است ؟
1) داستانی
2)قهرمانی
3) ملّی
4)خرق عادت

پرسش 2 :
وجود ” سیمرغ و دیو سپید “ به کدام زمینه ی اصلی حماسه مربوط است ؟
1) قهرمانی
2) داستانی
3) ملی و قومی
4) خرق عادت



نکته 474 :
علی حاتمی ( 1323 تا 1375 ) از سینماگران و فیلم سازان برجسته ی تاریخ سی ساله ی سینمای ایران است ، از مهم ترین فیلم نامه های او به ” هزاردستان ، دل شدگان ، سلطان صاحبقران ، مادر ، کمال الملک و جهان پهلوان تختی “ می توان اشاره کرد

پرسش 1 :
کدام فیلم نامه اثر علی حاتمی نیست ؟
1) میدان کربلا
2) کمال الملک
3) مادر
4) دل شدگان

پرسش 2 :
با توجه به فیلم کمال الملک منظور از هفت خطه در جمله ی زیر چیست ؟
” بعید از ما قدرت مداران هفت خطه که تواین بازی قهر وآشتی کوتاه بیاییم “
1) کسی که سرد و گرم روزگار را چشیده است
2) کسی که همه چیز بلد است
3) کسی که باتجربه است
4) کسی که سرش کلاه نمی رود و نیرنگ باز است

نکته 475 :
شخصیت های فیلم کمال الملک :
1- رضا خان 2- محمد غفاری مشهور به کمال الملک 3- تدیّن

پرسش 1 :
این شرح مربوط به کدام شخصیت است ؟
” او بزرگوار و انسانی بافضیلت و آزادمنش است که حوادث دوران پنج پادشاه را دیده است “ 1) عبدالله مستوفی
2) کمال الملک
3) تدیّن
4) رضاخان
پرسش 2 :
جمله ی زیر از کدام شخصیت فیلم کمال الملک است ؟
” اعلی حضرتا ، کباب یخ کرد از دهن میفته “
1) میرزارضاکلهر
2) کمال الملک
3) تدیّن
4) حمدالله مستوفی

نکته 476 :
کلیله و دمنه :
اصل آن به زبان سانسکریت است . ابن مقفّع آن را به عربی ترجمه کرد . نصرالله منشی آن را به فارسی برگرداند .

پرسش 1 :
کلیله و دمنه را چه کسی به نظم درآورد ؟
1) رودکی
2) ابن مقفّع
3) نصرالله منشی
4) برزویه ی طبیب

پرسش 2 :
کدام گزینه درباره ی کلیله و دمنه درست نیست ؟
1) به زبان تمثیل و درقالب داستان است
2) مشتمل بر حکمت ها و معارف بشری است
3) از زبان حیوانات به ویژه دو سگ به نام های کلیله ودمنه نقل می گردد
4) اصل این کتاب هندی بوده است

نکته 477 :
حمید سبزواری : (متولد 1304 سبزوار ) از شاعران انقلاب اسلامی است از جمله ی آثار او می توان به دو مجموعه ی شعر به نام های سرود درد و سرود سپید اشاره کرد ” بانگ جرس “ از سروده های زیبای سبزواری است .

پرسش 1 :
شعر ” بانگ جرس “ سروده ی کیست و در چه قالبی سروده شده است ؟
1) نصرالله مردانی – غزل
2) علی معلم – مثنوی
3) موسوی گرمارودی-قطعه
4) حمید سبزواری-مثنوی

پرسش 2 :
حمید سبزواری در بیت زیر که از ”بانگ جرس “ انتخاب شده است از کـدام آرایه ی ادبــی استفاده نــکرده است ؟
باید به مژگان رفت گرد از طور سینین/ باید به سینه رفت زین جا تا فلسطین
1) استعاره
2) تلمیح
3) جناس
4) ایهام
نکته 478 :
ویلیام شکسپیر : شاعر و نمایش نامه نویس معروف انگلستان و جهان و خالق نمایش نامه های مشهوری چون ”هملت ، مکبث ،اتللو ، شاه لیر “ است .

پرسش 1 :
غزلواره های شکسپیر چه مسائلی را در بر دارد ؟
1) ستایش جوانی – محبت – انسانیت
2) محبت – ستایش نیکی – مسائل اجتماعی
3) عشق – مسائل اخلاقی – ستایش جوانی
4) عشق – ستایش انسان – عرفان

پرسش 2 :
همه ی نمایش نامه های زیر به جز .....از ویلیام شکسپیر است .
1) مکبث
2) هملت
3) فاوست
4) اتلّلو

نکته 479 :
رابیند رانات تاگور : شاعر بزرگ و پرآوازه ی هندی است ، سرو ده های او سرشار از نکته های لطیف ، بدیع و تامل برانگیز است ” ماه نو و مرغان آواره “ از مجموعه شعر های اوست

پرسش 1 :
تاگور در این قسمت از شعر خود :” آنان که فانوسشان را بر پشت می برند سا یه ها شان پیش پایشان می افتد “ چه کسانی را درنظر دارد ؟
1) ایثارگران
2) افراد حقیقت گریز
3) هدایت یافتگان
4) آینده نگران
پرسش 2 :
مجموعه ی ” ماه نو و مرغان آواره “ از کیست ؟
1) وارنر
2) تولستوی
3) تاگور
4) گوته

نکته 480 :
عبدالرحمان جامی ، شاعر و نویسنده ی بزرگ قرن نهم است ، او مشهورترین اثر خود ، بهارستان را به تقلید از گلستان سعدی نوشته است ، جز دیوان شعر و آثار منثور ، هفت اورنگ جامی شهرت فراوان دارد که در بردارنده ی هفت مثنوی است .

پرسش 1 :
کدامیک از آثار جامی به تقلید از گلستان سعدی نوشته شده است ؟
1) هفت اورنگ
2) بهارستان
3) دیوان اشعار
4) تحفه الاحرار

پرسش 2 :
کدام یک از آثار جامی با بقیه متفاوت است ؟
1) لوایح
2) اشعه اللمعات
3) بهارستان
4) هفت اورنگ