هم اندیشی ادبیات فارسی دبیرستان دکتر حسابی( رضا رشیدی)

تبادل نظر در مورد درس ادبیات پارسی دبیرستان

هم اندیشی ادبیات فارسی دبیرستان دکتر حسابی( رضا رشیدی)

تبادل نظر در مورد درس ادبیات پارسی دبیرستان

خود آزمایی ادبیات فارسی سوم تجربی و ریاضی کل کتاب

خود آزمایی ادبیات فارسی سوم تجربی و ریاضی

پاسخ خودآزمایی های ادبیات فارسی3 ( ریاضی و تجربی )

خود آزمایی درس اول صفحه ی 6

1-کوتاهی در سپاس گزاری و عبادت

2-الف) رحمت ( باران رحمت بی حسابش …) ب) عیب پوشی ( پرده ی ناموس بندگان …)

پ) روزی رسانی ( وظیفه ی روزی به…) ت) بخشایندگی و آمرزش (هر گه که یکی از بندگان…)

3- ابر و بادو مه خورشید… / همه از بهر تو …

4- ضمیر «ش» در جمله ی «بازش بخواند» و « بار دیگرش به تضرع و زاری بخواند » و ضمیر «م» در جمله ی « بوی گلم چنان مست کرد.»

5- الف) مه طاسک….( مه مانند طاسک…) ب) شب طره ی پرچم…( شب مانند طره ی…)و…

6- نثر مسجع و فنی زیرا در ان انواع سجع ها ، تشبیهات ، استعاره ها و …به صورت طبیعی و با رعایت اعتدال به کار رفته است.

7- غزل هایی است هم وزن با قافیه های متفاوت که با بیت مصرع غیر تکراری ، به هم می پیوندد.

درس دوم ص 13

1-اندوه و تآسف و اندرز گویی

2- پیشنهاد می کند که سپاهیانی از زابل بیاورد که با هم بجنگند و اسفندیار که خواهان جنگ و خون ریزی است به آرزوی خود برسد . و همچنین ص 63 سطر دوم و سوم

3- الف کنایه در مصراع دوم بیت سوم. ب) تضاد واستعاره در بیت پانزدهم . مبالغه در بیت شانزدهم و…

4- کوشش و اصرار

5- زال در کودکی به وسیله ی سیمرغ پرورش یافته است…

6- الف ) زمینه ی داستانی دارد . ب) جنبه ی قهرمانی دارد ج) خرق عادت در ان دیده می شود (رویین تنی اسفندیار و حضور سیمرغ) د) تا حدودی جنبه ی ملی دارد.

درس سوم ص 21

1-صفحه ی 16 سطر 13 و14 همچنین صفحه ی 17 دو سطر آخر و …

2- شخصی حراف ، چاپلوس ، حسود و نوکر صفت

3-الف لحن خشن رضا شاهی که بیشتر حالت محاوره ای دارد ب) لحن سنگین و با وقار و ادبی کمال الملک ج) زبان معیار (توضیحات نویسنده در متن)

4- صفحه ی 17 سطر 10 تا 15 صفحه ی 15 سطر 16 تا 18

5- تابلوی خود را از روی بوم برداشت و بر زمین گذاشت این کار نشانه ی تواضع در مقابل افراد شایسته و گمنام و ارزش نهادن به هنر و هنرمندی دیگران است.

درس چهارم ص 37

1-صفحه ی 28 سطر 11 تا پایان بند

2- به علت انس و دلبستگی بیش از حد به گاو و چون گاوش همه ی زندگی اش است و نمی خواهد که باور کند.

3-از خود بیگانگی که موجب گریز از واقعیت می شود – جهل و فقر – نا بسامانی های اجتماعی – زندگی درد بار روستاییان.

4- در داستان نظامی عروضی بزرگ زاده ای را می بینیم که به علت بیماری مغزی (مالیخولیا) خود را گاو می پنداشت که بوعلی سینا با ابتکار خود او را مداوا نمود ، اما در این داستان شخصی را می یابیم که با از دست دادن همه ی سر مایه ی خود ، خود را گاو می پنداشت و در نهایت به مرگش منتهی شد.

درس پنجم ص 45

1- گل دسته ها ( 1- مناره ها 2- بچه ها) فلک ( 1- آسمان 2- نوعی ابزار تنبیه )

2- لحن داستان کودکانه است ، از طریق گفته های کودکانه به طرح موضوع اصلی پرداخته است البته برای شخصیت های دیگر نیز لحن ویژه ای به کار برده است.

3- بله زیرا مواردی چون فلک، مناره ، پله ، می توانندمفاهیم رشد ، کمال و عروج را القا کنند و این دو می توانند نماد کسانی باشند که می خواهند به رشد و تعالی برسند . و مدرسه می تواند نماد جامعه باشد . از طرفی نمایانگر مفاهیمی چون محرومیت های اجتماعی ، وجود محدودیت های جامعه ، قوانین سلیقه ای نیز هست.

4- اصغر نماد افراد پر ادعا اما در عمل ناتوان و ترسو و متکی به دیگران . راوی فردی کنجکاو و جستجوگر و بی باک است . (قهرمانان با توجه به موقعیت سنی و اجتماعی خود ، دارای صداقت کودکانه و همان شیطنت های زمان تحصیل که نویسنده توانسته است شخصیت آن ها را به طور کامل در ذهن بگنجاند)

5- از اصل غافل گیری استفاده نموده و مستقیما وارد اصل ماجرا شده است و همچنین به کار گیری ایهام لطیف در عنوان درس به زیبایی آن افزوده است.

درس ششم ص 53

1- من فرزند و شاگرد این پدرو تربیت شده و تابع او هستم بنابر این من هم چون او این هدیه ها را نمی پذیرم.

2- شبهه ناک بودن اموال( یقین نداشت که آن اموال حلال است یا نه)

3- من باید در قیامت برای آن هدایا پاسخگو باشم.

4- قناعت ، بلند همتی ، شجاعت ، حق گویی ، تربیت صحیح و…

5- الف) به کار بردن متمم بعد از فعل (صفحه ی 49 آغاز سطر دوم ) ب) به کار بردن افعال فراوان (51 بند آخر) ج) ایجاز( صفحه ی 50 سطر اول بند دوم ) وجود لغات و ترکیبات عربی ، حذف به قرینه و….

درس هفتم ص 57

1-برای نمایش هنر نویسندگی بیهقی و پیوستگی مطالب آن.

2- سر و لباس و وضع ظاهر و طرز رفتار آنان.

3- الف ) محبو بیت حسنک ب) بد جنسی دشمنان او ج) استفاده از اوباش در موقعیت های مختلف.

4- تا بر نشاط و رغبت خوانندگان بیفزاید و به آنها پند و اندرز دهد.

درس هشتم ص70

1- صفحه ی 70 بند اول و دوم

2- بله ، زیرا لحنی حماسی دارد و به مبارزه دعوت می کند البته زمینه های حماسه در آن چندان مشهود نیست اما وجود بعضی زمینه ها را در آن نمی توان انکار کرد : خرق عادت، قهرمانی، ملی (امت اسلامی) اماعنصر داستانی آن مشهود نیست .

3- الف ) موسی= حضرت امام ب) فرعونیان و قبطیان = اسرائیلی ها و صهیونیست ها

4- چهره ی پیر (حبیب بن مظاهر و جناده ) جوان( حضرت قاسم بن الحسن (ع)- عمروبن جناده)

5- بیت اول « خار و خاره » جناس بیت ششم تلمیح و…

درس نهم ص 79

1 – آن ها دارای روحیه ی ایثار ، شجاعت ، مقاومت، صمیمیت ، مهربانی و …هستند.

2- شجاعت ، آرامش استواری ، مردانگی ، مظلومیت ، اعتماد به نفس

3- پاتک: ضد حمله برای پس گرفتن خاک و یا ضربه زدن پس از هجوم دشمن. انهدام نیرو: عملیات برای از بین بردن امکانات نظامی و انسانی دشمن .عمل کردن : الف) حمله کردن ب) منفجر شدن ابزار انفجاری.

4- سر مشق گرفتن نیرو های مقاوم و استوار از یکدیگر.

5- دو مرغ رها ، دو صف یا کریم

6- تا رو شنی نگاه جانباز را برتر از آفتاب نشان دهد .

7- یک سبد اینجا واحد شمارش و به مفهوم انبوهی و فراوانی است. نور و رو شنایی فراوان و بسیار زیاد، نور معنویت ، بصیرت.

درس دهم ص 88

1- زیرا امری خدایی و مظهر پاکی و روشنایی است.

2- عزت و کمال ، شکوه و نعمت های جوانی

3- جوانی ، انسان

درس یازدهم ص91

1- خدا به انسان می گوید :/ شفایت می دهم /از این رو که آسیبت می رسانم / دوستت دارم/ از این رو که مکافاتت می کنم.

2- آنهایی که حقیقت را نادیده می گیرند و قصد دارند آن را پنهان کنند.

3- کاریز: افراد خودخواه – رودها: افراد جامعه – آب: کمک ، خیر و برکت، فایده – خورشید و زمین: پدیده های بزرگ و باشکوه – گل ها: پدیده های معمولی و لطیف

درس دوازدهم ص 98

1- رامین 2- امید رسیدن به محبوب ، زندگی بخش است.

3- زیرا در این شعر از مفاهیمی چون : احساسات و عواطف ، عشق، وفا، امیدو… سخن به میان آمده است.

4- راز محرمانه و نهانی عاشق. 5- به دلیل صفا و صداقت در پیام رسانی.

6- با بیت اول شعر خاقانی. با این توضیحات : الف) در بیت حافظ«صبا» به هدهد تشبیه شده است ودر بیت خاقانی این مورد نیست.ب) در بیت حافظ«سبا» استعاره از جایگاه معشوق است.و در بیت خاقانی«آفتاب وفا» استعاره از خود معشوق است.پ) در بیت حافظ ابتدا خبر و سپس تآکید آمده ولی در بیت خاقانی ابتدا تآکید و سپس خبر آمده است . ت) در بیت حافظ آرایه های :تشبیه، استعاره ، تلمیح و تشخیص وجود دارد. و در بیت خاقانی تشبیه و استعاره وجود دارد. و دیگر اینکه در هر دو بیت مقصد مقدس است و پیام اهمیت دارد . و از نظر اصالت مضمون این موضوع ابتدا در شعر خاقانی مطرح شده و سپس حافظ آن را به شکلی دیگر بیان کرده است.

درس سیزدهم ص102

1- شناخت پروانه ی اول و دوم ؛ زیرا معرفت اولی در مرحله ی علم الیقین و دومی در مرحله ی عین الیقین قرار داشت در حالی که سومی به مرحله ی حق الیقین رسید و حقیقت حال محبوب را درک کرد.

2- آتش شمع.

3- از تمام داستان مفهوم دو بیت سعدی را در می یابیم و آن این است که: تا خود را فراموش نکنی به حق نمی رسی.

4- بیت اول: هین سخن تازه بگو تا دو جهان… 5- خمش ایهام دارد : 1- خاموش - ساکت 2- تخلص مولوی

6- هیچ موفقیتی بدون لطف و نظر خدا حاصل نمی شود.

درس چهاردهم 111

1- کبوتر طوقدار : پیام نویسنده این است که اتحاد یکدلی و تعاون باعث موفقیت می شود.از ماست که بر ماست: : پیام شاعر این است که عامل همه ی تباهی ها ، تکبر و غرور است و هرچه نصیب ما می شود حاصل و نتیجه ی اعمال ماست.

2- کبوتران اضطرابی می کردند و هر یک خود را می کوشید. ( می کوشید = می کوشیدند )

3- آنچه که لازمه ی رهبری و بزرگی است باید انجام دهم .

4- چون لازمه ی رهبری و بزرگی این است که رهبر در مواقع خطر ابتدا به فکر دیگران باشد.

درس پانزدهم ص 117

1- عقل موجودی استدلالی و منطقی است و همیشه در پی یافتن مجهولات و نادانسته هاست به همین دلیل تکرار را نمی پسندداما احساس در پی تجدید خاطره ها و مرور گذشته هاست به همین خاطر احساس، تکرار را دوست دارد.(این سؤال یاد آور این بیت حافظ است: یک قصه بیش نیست غم عشق و این عجب کز هر زبان که می شنوی نا مکرر است)

2- نوروز و طبیعت

3- نیاز به باز شناخت طبیعت به علت پیچیدگی تمدن مصنوعی/ نوروز نیاز ضروری جامعه و خوراک حیاتی یک ملت است/ نوروز تجدید تاریخ و باز گشت به اصل است / نوروز فصل شکفتگی روح و جان است / نوروز با اعتقادات دینی ما پیوند دارد .

4- صفحه ی 130 چهار سطر آخر

5- بیت دوم = عرصه و عرضه جناس / بیت چهارم واج آرایی و…

6- تقلید کور کورانه ، خودباختگی و تهاجم فرهنگی

درس شانزدهم ص124

1- "کل ارض کربلاء و کل یوم عاشورا و کل شهر محرم" « امام صادق»

2- مبارزه ی دایمی بین حق و باطل

3- تلمیح / روح و نوح جناس / روح ایهام دارد 1- جان 2- جبرئیل / طوفان و نوح مراعات نظیر

4- پریدن پلک چشم « آمدن مهمان و وقوع یک اتفاق و رویداد »

5- مصراع دوم بیت چهارم ومصراع اول بیت هفتم درهردو بیت پایان همه چیز راامام زمان معرفی می کند.

6- مرجع هردو امام زمان است. 7- متناقض نما «پارادکس » آرامش طوفانی

8- قالب سپید: 1- بی وزن است 2- قافیه ندارد 3- کوتاه و بلندی مصراع ها

درس هفدهم ص 128

1- وسعت وجودی امام / غمخوارگی / بیدارگری / مورد علاقه ی مردم است

2- کلام امام منبعث از آیه های روشن قرآن است و تازگی و طراوت کلامش همیشگی است.

3- خود اتهامی« محاکمه ی درونی » شاعر غفلت هاو کوتاهی های خود را یک یک…

4- بشکن دل بی نوای ما را ، ای عشق این ساز شکسته اش خوش آهنگ تر است

5- زیرا خداوند دل های شکسته را دوست دارد . اشاره به حدیث:«همانا خداوند نزد دلهای شکسته است »

6- رباعی "بر موج بلند": جناس ناقص بین سنگین و رنگین – رباعی "ساز شکسته": جناس ناقص بین رنگ و تنگ - رباعی "تقدیمی" جناس تام بین هزار/ هزار

درس هجدهم ص 138

1- بهره از شیوه ی توصیف و داستان نویسی به شکل رمان

2- اعتقاد و باورقلبی نویسنده به پیامبر و دین اسلام و قدرت قلم نویسنده واین که مکه همه ی عظمت خودرا مدیون پیامبر است.

3- قدیم : سیره ی ابن هشام / جدید : سیرت رسول الله از دکتر عباس زریاب خویی

4- دو بیت اول: پیامبر اسلام سواد خواندن ونوشتن نداشت به اراده ی خداوند از همه ی علوم سرشار گردید.بیت سوم: با مفهوم پیامبر اسلام با قلب و درون پاک با خدا ارتباط داشت نه از طریق قراردادهای مرسوم زندگی… صفحه ی 152 بند دوم صدایی از عالم بالا…

درس نوزدهم ص 145

1- بی اعتباری و بی اهمیتی او 2- ص 161 بند چهارم دلم از ترقی عدلیه…

3- ماجرای مسافرت امیر سامانی و بازگشتش تحت تآثیر شعر رودکی

4- صفحه ی 161دو سطر آخر / رفتم تا قاضی شوم و درخت بیداد را از بیخ و بن بر اندازم. / از ترقی عدلیه…

درس بیستم ص 152

1- پا و فرق تضاد/ پای بر فرق و فرقدان بینی کنایه از ارزش و مقام بسیار بالا یافتن/ بیت اغرق نیز دارد

2- جان گداختن به آتش عشق 3- صفحه ی 167 سه بیت آخر

4- برای درک حقایق الهی نیازی به ابزار مادی نیست چون حقایق مانند آفتاب روشن است ولی درک ما اندک وناقص است. 5- بیت نوزدهم درس

6- صفحه ی 167 دو بیت آخر / صفحه ی 168پنج بیت آخر

درس بیست و یکم ص 155

1- بیت پانزدهم 2- بیت پانزدهم 3- ... 4- کرم و بخشش کردن بر بندگان

5- به حضرت موسی هم وحی رسید و هم حقایق عالم را دید ( به بینش و یقین بالایی دست یافت)