صلیب

صلیب پارسی

یا صلیب آریایی به دیواره عظیم نقش رستم گفته می‌شود که در آن ۴ عدد صلیب به ارتفاع بیش از یکصد متر در دل کوه حک و تراشیده شده‌است. صلیب که عربی شده چلیپا می‌باشد سمبل وآیکون خورشید و مهرپرستی بوده‌است.بنا براین می توان این صلیب را صلیب میترایی نامید.بعضی آنرا از نشانه های خدای تموز نامیده اند خدای تموز نیز در واقع نام دیگر خورشید است(آفتاب چله تموز) در لغت نامه دهخدا آمده است: صلیب . [ ص َ ] (ع اِ) چوبی است که ترسایان در زنار بندند و به فارسی آنرا چلیپا گویند و نوشته اند که صلیب معرب چلیپ است .(غیاث اللغات ). البته مصحح برهان قاطع ذیل کلمه ٔچلیپا به غلط توضیح داده که چلیپامأخوذ از آرامی صلیبا (عربی صلیب ) است. این توضیح نادرست است زیرا در فارسی حرف ص عربی به چ تبدیل نمی شود بلکه بر عکس چ فارسی در زبان عربی به ص یا س و ش و تش تبدیل می شودمانند:(چین = صین - چغندر= شمندر- چراغ = سراج) فردوسی گوید:به درگاه بردند چندی چلیب + نسیم گلان آمد و بوی طیب . داغی است مر شتران را بر شکل چلیپا. (منتهی الارب ). ایرانیان باستان و سپس زرتشتیها برای سالها از این علامت به عنوان نماد( جاودانی) استفاده می‌کرده‌اند حتی چوبی را به علامت + از درخت تاقوک و یا درخت سرو بر بازو می بسته اند تا از چشم زخم در امان باشد. نشانه های از اینگونه علایم بر روی قبرها نیز مشاهده شده است صلیب شکسته که قدمت آن به حدود ۶ هزار سال پیش برمی گرددو نمونه هایی آن در غرب ایران و در تمدن سند نیز پیدا شده‌است نشانه حوزه تمدنمیثرا است. ایرانیان قدیم به تجربه یافته بودند که خورشید - آب - باد و زمین عامل و سبب ایجاد و رویش ها است این 4 عامل از عوامل خلق کننده هستند و بنا براین] برای آنها تقدس قایل بودند در این میان خورشید تقدس خاصی یافت و به عنوان خدا برای مردم شناخته شد.مردم برای خورشید شکل ها و نمادهای مختلفی ساختند که از میان آنها می توان به دایره ای که 4 بازو یا 4 دسته بشکل صلیب داشت و یا علامت+ و یا علامت + از جمله آیکونهای خورشیداشاره نمود. دایره باشعاع های متعدد و همچنین گل لوتوس و گل آفتاب گردان از نشانهای دیگر خورشید است. آرم دولت تاجیکستان نیز از این سمبل گرفته شده و نام کشور مصر نیز با میثرا پیوند دارد.در نمادهای هندو نیز صلیب شکسته یا مهر گردون تا کنون همواره حضور داشته است. خدای هورس مصری ها نیز پیوند با خورشیددارد. دقیقا مشخص نیست فرعون توت آیین میترایی داشته و یا بطور مستقل هورس(خورشید) را نمادمقدس قرار داده بود. علامت صلیب (چلیپا) بنظر می رسد کهن ترین آیینی که از صلیب به عنوان نماد استفاده کرده مهرپرستان بوده است هیچ تاریخ مشخصی برای پیدایش و چگونگی آیین میترا وجود ندارد بنظر می رسد کهن ترین دین ایرانی میترایی بوده است و قدیمی ترین علامتهای کشف شده از صلیب مربوط به آیین مهر پرستی است. زرتشتی ادامه میترایی است. بنظر می رسد که صلیب + ساده شده از شکلها و تصوراتی است که از خورشیدوجود داشته مانند دایره هایی با 16- 24- 12 شعاع یا پرتو بنظر می رسد در یک دوره تکاملی تصویر خورشید از شکل گل آفتاب گردان به علامت+ ساده تر شده است و تنها با شکل + و یاضربدر و شکل ستاره پنج پر * در آوردند گفتنی است که علامت * که بر روی کلاه کوروش کبیر دیده می شود نیز آیکون خورشید است ولی امروزه

صلیب مسیحی

 علامتی مانند گفته می‌شود. صلیب انواع مختلفی دارد و مسیحیان آنرا به عنوان نماد مسیحیت به کار می‌برند. صلیب از نمادهای آیین مهرپرستی نیز هست

ریشه شناسی

در لغت نامه دهخدا آمده است: صلیب . [ ص َ ] (ع اِ) چوبی است که ترسایان در زنار بندند و به فارسی آنرا چلیپا گویند و نوشته اند که صلیب معرب چلیپ است .(غیاث اللغات ). الته مصحح برهان قاطع ذیل کلمه ٔ چلیپا به غلط توضیح داده که چلیپامأخوذ از آرامی صلیبا (عربی صلیب ) است. این توضیح غلط است و در فارسی حرف ص عربی به چ تبدیل نمی شود بلکه بر عکس چ فارسی در زبان عربی به ص و ش و تش تبدیل می شود. فردوسی گوید:به درگاه بردند چندی صلیب + نسیم گلان آمد و بوی طیب . داغی است مر شتران را بر شکل چلیپا. (منتهی الارب ). در عهد عتیق مجازات مرگ سنگسار بود اما گاه اجساد بر درختی باقی می‌ماندند تا برای متخلفین هشداری جدی باشد (یوشع ۱۰:‏۲۶، تثنیه ۲۱:‏۲۲-‏۲۳). یهودیان مرگ این اشخاص را به مثابه لعنت خدا بر زندگی‌شان می‌انگاشتند (غلاطیان ۳:‏۱۳) و جسد آنها می‌بایست پیش از غروب شب مدفون می‌شد (یوحنا ۱۹‏:۳۱). صلیب عیسی مطابق اشارات عهدجدید یادآور همان درختی است که در عهدعتیق سمبل لعنت و حقارت بود

تاریخ گواه آن است که فینیقی‌ها و کارتاژها مجازات اعدام با صلیب را گاه اعمال می‌کردند اما این رومیان بودند که کاربرد گسترده آن را باب کردند. تنها بردگان و بدترین جنایتکاران به صلیب کشیده می‌شدند. مطابق سنت مسیحی، پطرس، رسول عیسی مسیح به شکل وارونه مصلوب شد که این واقعه با شواهد تاریخی دیگر همخوانی دارد.

رومیان به سه شکل دار (صلیب) به پا می‌کردند. یکی T شکل است که برخی بر این باورند که سمبل یکی از خدایان بنام تموز است. دیگری X شکل است که برخی از حواریون مسیح مانند اندریاس قدیس را بر آن مصلوب کردند. اما نوع متداول آن شکلی است که گزارشات انجیل با آن مطابقت دارد

در گذشته‌های دور صلیب نماد صلح و دوستی بوده‌است.برای مثال آمن هوتب جهارم(یکی از فراعنه مصر و معروف به آخناتون)که مردی صلح جو بود، برای پادشاهان کشورهای دیگر صلیب‌های طلایی به نشانهٔ صلح می‌فرستاد تا از جنگ جلوگیری کند. در آیین مهر پرستی یا میتراییسم صلیب نماد و آیکون خورشید بودنمونه آن در نقش رستم و صلیب پارسی وجود دارد.