هم اندیشی ادبیات فارسی دبیرستان دکتر حسابی( رضا رشیدی)

تبادل نظر در مورد درس ادبیات پارسی دبیرستان

هم اندیشی ادبیات فارسی دبیرستان دکتر حسابی( رضا رشیدی)

تبادل نظر در مورد درس ادبیات پارسی دبیرستان

انواع اضافه به زبان ساده

1 اضافه ملکی   2 اضافه تخصیصی  3 دضافه توضیحی  3 اضافه توضیحی   4 اضافه بیانی یا جنسی   5 اضافه تشبیهی   6 اضافه استعاری    7 اضافه اقترانی    8 اضافه بنوت ( فرزندی )

   اقسام اضافه

 

اقسام اضافه از ترکیب مضاف و مضاف الیه همیشه مفهوم همانند و یکسان به دست نمی آید . به عبارت دیگر ، مضاف الیه همیشه یک نوع مفهوم و معنی خاص به مضاف نمی افزاید ، بلکه میان مضاف و مضاف الیه ، روابط گوناگون و متفاوتی از قبیل مالکیت ، همانندی ، بیان نوع و جنس ، اختصای برقرار می کند  . از این رو اضافه  از حیث مفهومها و پیوندهای موجود میان مضاف و مضاف الیه اقسامی پیدا می کند . اقسام اضافه عبارتند از :

1 اضافه ملکی   2 اضافه تخصیصی  3 دضافه توضیحی  3 اضافه توضیحی   4 اضافه بیانی یا جنسی   5 اضافه تشبیهی   6 اضافه استعاری    7 اضافه اقترانی    8 اضافه بنوت ( فرزندی )

...

1 اضافه ملکی : در اضافه ملکی میان مضاف و مضاف الیه ، رابطه مالک و ملک  یعنی صاحب مال و مال ، دارنده و دارائی برقرار است بدین معنی که مضاف الیه مالک و دارنده مضاف است .

مانند : باغ علی ( باغی که صاحب آن علی است . )

کتاب لیلی ( کتابی که صاحب آن لیلی است . )

...

2 اضافه تخصیصی : در اضافه تخصیصی مضاف ، مخصوص مضاف الیه است .

مانند :

کلاس درس ، لباس ورزش ، کمد آشپزخانه

...

فرق بین اضافه ملکی و اضافه تخصیصی :

در اضافه ملکی بیشتر وقتها مضاف الیه انسان است که می تواندئ مالک باشد و در مضاف تصرف کند . اما در اضافه تخصیصی اینگونه نیست .

به عنوان مثال وقتی می گوئیم کتاب علی ، از کتابی صحبت می کنیم که صاحبش علی است و علی انسان است . اما وقتی می گوئیم کتاب درس ، از کتابی صحبت می کنیم که مخصوص درس است و درس جاندار نیست .

...

3 اضافه توضیحی : در اضافه توضیحی  مضاف اسم عام و مضاف الیه نام مضاف است و درباره مضاف توضیحی می دهد و نوع آن را مشخص می کند .

مانند : کشور ایران خلیج فارس کوه سهند

...

4 اضافه بیانی یا جنسی : در اضافه بیانی یا جنسی مضاف الیه جنس مضاف را بیان می کند .

مانند :

لباس ابریشم  ( یعنی لباسی که جنس آن از ابریشم است . )

انگشتر طلا (  یعنی انگشتری که جنس آن از طلاست .)

...

5 اضافه تشبیهی : در اضافه تشبیهی میان مضاف و مضاف الیه رابطه شباهت و هماهنگی است یعنی در آن یا مضاف را به مضاف الیه تشبیه می کنند و یا مضاف الیه را به مضاف تشبیه می کنند .

مانند :

روی ماه و لب لعل ( تشبیه مضاف به مضاف الیه ) یا برعکس ماه روی و لعل لب ( تشبیه مضاف الیه به مضاف )

...

6 اضافه استعاری : در اضافه استعاری مضاف در غیر معنی حقیقی خود به کار می رود .

مانند :

دست روزگار مرا از دامان مادر جدا کرد .

در جمله بالا دست به معنی حوادث به کار رفته است .

...

7 اضافه اقترانی : در اضافه اقترانی میان مضاف و مضاف الیه معنی و رابطه مقارنت و همراهی است .

مثال :

دست ادب بر سینه نهاد ( دستی که همراه ادب بود )

پای اردات در میان گذاشت . ( پایی که همراه ارادت بود . )

دست رد بر سینه او زد .

فرق میان اضافه استعاری و اضافه اقترانی :

الف ) در اضافه استعاری ، اصل استعاره بر پایه تشبیه استوار است ، چون استعاره در واقع تشبیهی است که یکی از طرفین آن ذکر نشود . اما در اضافه اقترانی تشبیهی وجود ندارد .

ب ) در اضافه اقترانی مضاف الیه اسم معنی است و مفهوم یکی از عواطف و حالات درونیانسانی را دارد .

مانند :

دیده احترام ، دست ادب ، نگاه خشم

که در اضافه استعاری چنین نیست . 

8 اضافه بنوت ( فرزندی ) : در اضافه بنوت اسم فرزند بر اسم پدر و یا مادر اضافه می شود . یعنی مضاف فرزند مضاف الیه است .

مانند :

یعقوب لیث ( یعقوب فرزند لیث ) 

عیسای مریم ( عیسی فرزند مریم )

محمد زکریا ( محمد فرزند ذکریا )

 

 

نظرات 2 + ارسال نظر
پیمان حسن پور سه‌شنبه 9 اسفند‌ماه سال 1390 ساعت 00:34

با سلام و خسته نباشید از شما دبیر محترم . خیلی خوب بود اگه میشه تست این آرایه ها رو هم در وبتون بگذارید با تشکر

به زودی

پیمان حسن پور پنج‌شنبه 11 اسفند‌ماه سال 1390 ساعت 20:33

سلام اقای رشیدی ببخشید به خاطر زحماتمان
تست اضافات کجاست؟

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد